S. C.ƏLİyev, H. M. Haciyeva, N. C. MİKayilzadə TİBBİ
Yüklə 3,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
405
manipulyasiyadan əvvəl və sonra da yu¬yur. Tibb işçiləri, xüsusilə cərrahlıqla əlaqəsi olanlar (cərrahi şöbənin tibb bacıları, mamalar və i.a.) öz əllərini çirklənmədən səylə qorumalıdırlar. İşləri görərkən (döşəmə yumaq, mənzildə sanitariya şəbəkəsini yığışdırmaq, tərəvəz təmizləmək və i.a.) əlcək geyməli, dırnaqları qısa tutub hamarlamalıdır. Dırnaq yatağının kənarındakı dərini kəsmək məsləhət görülmür, çünki bu çox vaxt rişələrin, sonra da irinliklərin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Dırnaqları lakla rəngləmək məsləhət görülmür. Əlləri şotka ilə yumaq lazımdır. Bu onun üçün lazımdır ki, dırnaqyanı və dırnaqaltı nahiyələr təmizlənsin. Əllərin tez-tez yuyulması dərinin qurumasına səbəb olur, buna görə onlara hər gün axşam¬lar və işdən sonra hər hansı bir yağ, yaxud qliserinlə naşatır spirtinin qarışığını sürtərək hopdurmaq lazımdır. Saçlara da qulluq etmək vacibdir. Saçları 1 - 4 gündən bir qaynanmış su və uşaq sabunu ilə yumaq məsləhət görülür. Yağlı saçlar isə ilıq su ilə yuyulur. Əgər qabıqvermə varsa, həkimə müraciət etmək lazımdır. Saçlar həmişə səliqə ilə daranmış olmalıdır, saçları cürbəcür formalara salmaq lazım deyil, çünki bunlar iş vaxtı qalpaq, yaxud ləçək altından çıxa bilər. Tibb işçisi üçün ağız boşluğuna qulluğun böyük əhəmiyyəti vardır, çünki saymaz münasibət və lazımi dərəcədə olmayan qulluq dişlərin xarab olmasına və ağızdan pis iy gəlməsinə səbəb olur. Dişləri gündə iki dəfə yumaq və hər dəfə qida qəbul etdikdən sonra ağızı yaxalamaq lazımdır. Özünü vaxtaşırı olaraq, diş həkiminə göstərməlidir ki, lazım 389
gəldikdə müalicə aparsın. Gigiyena tələblərini saymayan, öz ağız boşluğuna saymaz münasibət göstərən, onu öz xəstəliyinin mənbəyinə çevirən adamı mədəni adam hesab etmək olmaz. Ağızdan gələn pis iy başqa səbəblərdən də ola bilər; adamlarla ünsiyyəti çətinləşdirən bu qüsurdan yaxa qurtarmaq üçün onu törədən səbəbi aydınlaşdırmaq downloaded from KitabYurdu.org 406
lazımdır. Bundan əlavə, işə getməzdən əvvəl kəskin iyli şeylər - sarımsaq, soğan və s. yemək olmaz. Hər bir mədəni adam, xüsusilə tibb işçisi geyim gigiyenasını gözləməlidir. Geyim ilin fəslinə və iqlim şəraitinə uyğun, ölçüsü isə elə olmalıdır ki, bədənin
ayrı-ayrı hissələrinin və orqanlarının qan dövranını çətinləşdirməsin. İş paltarı üçün parça seçdikdə, görüləcək işin xarakte¬rini nəzərə almaq lazımdır. İnfeksion xəstəxanaların, doğum evlərinin əksəriyyətində, bir sıra cərrahlıq şöbələ¬rində işçilər üçün fərdi şkaflar vardır; bunlar həm xüsusi iş paltarı, həm də işyolu paltar və ayaqqabıları üçündür. Belə hallarda işdənkənar vaxtlarda geymək üçün istənilən parçadan, iş üçün isə asan yuyulan sadə iplik parçadan tikilmiş paltar almaq olar. Bu, mümkün deyilsə, işyolu paltar üçün elə parça seçmək lazımdır ki, tez-tez yuyulduq- + da xarab olmasın, işyolu paltar yun paltara nisbətən gec- gec yuyulduğuna, yaxud kimyəvi üsulla təmizləndiyinə görə onu qatlanan yaxalıqlı, manjetli, asan yuyulan parçadan olan koftanın üstündən geymək lazımdır. Ümumiyyətlə, iş üçün yubka və kofta daha əlverişlidir. Üst paltarı və yun geyimləri tez-tez şotka ilə təmiz¬ləmək, tozunu çırpmaq, yaxud tozsoranla təmizləmək, çirkli yerləri benzinlə təmizləyib ütüləmək lazımdır. Alt paltarlar həftədə bir dəfədən az olmayaraq də¬yişdirilməlidir; bu tələblər qadın tualetində büsthalterə və çılpaq bədənə geyilən rezin kəmərə də aiddir; yatanda əyinə gecə köynəyi geyməli və heç vaxt bütün gün əyində olan dəyişəklə yatağa uzanmamalı. Corabları yayda hər gün, qışda isə həftədə 2-3 dəfə yumaq lazımdır. downloaded from KitabYurdu.org 407
Ayaqqabı rahat olub, ayağı sıxmamalı, dabanı çox da hündür olmamalıdır. Tibb işçiləri qışda tufli, yaxııd çəkmə geyməli. Məsaməli və kauçuk altlıqlı ayaqqabılar geymək məsləhət görülmür, çünki belə ayaqqabılarla küçənin palçığı müalicə müəssisəsinə və xəstənin mənzilinə gətirilir. doğum Tibb işçisinin iş paltarı xələtdən, baş geyimindən və ayaqqabıdan ibarətdir. Cərrahlıq şöbələrində, evlərində, İnfeksion və bir sıra başqa şöbələrdə üst paltarı da iş paltarına aid edilir. Həkimlərin başa qoyduğu geyim forması papaqdan, tibb bacısı üçün ləçək, yaxud papaqdan, sanitarlar üçün ləçəkdən ibarətdir. Baş geyimi ağ kətandan, yaxud iplikdən ibarət olub, asan yuyulmalıdır. Hər bir baş geyimi saçları tam örtməlidir. Baş geyimi üçün tənzif işlətmək məsləhət görülmür, çünki o ancaq tibbi məqsədlər üçün işlədilməlidir. Xələti tez-tez yuyulmağa, qaynadılmağa, dezinfeksi- yaedici maddələrlə işləməyə davamlı ağ iplik, yaxud kətan parçadan tikirlər. Xələt paltarı tamamilə örtməlidir. Bütün ' tibb işçiləri üçün əsasən arxadan bağlanan xələt geymək qəbul edilmişdir, bəzi şöbələrdə iki tərəfdən düymələnən xələt də geymək olar. Xələt və baş geyimi sadəcə təmiz yox, qar kimi ağappaq olmalıdır. Stasionarda işləyən tibb işçisi başmaq geyməlidir. Bu, bir tərəfdən, işçinin özü üçün rahatdır, digər tərəfdən, bunlarda gəzdikdə səs az əmələ gəldiyinə görə xəstələri narahat etmir. Başmaqların dəri və ya rezin altlığı olmalıdır; altı keçə, yaxud xəzli başmaq qəti yaramaz, çünki bunlar çirk yığır və onları təmizləmək çətin olur. Tibb işçisinin xarici görünüşünün əhəmiyyəti haqqın¬da qədim Yunanıstanın böyük həkimi, tibbin atası sayılan . Hippokrat (bizim e.ə. 460-377) demişdir: «Əgər təbiətinə uyğun olaraq həkimin rəngi downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 3,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|