S. C.ƏLİyev, H. M. Haciyeva, N. C. MİKayilzadə TİBBİ
Yüklə 3,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
318
Malyariya. Xəstəliyin klinik mənzərəsi qızdırma tut¬maları ilə xarakterizə olunur. Tutmalar titrətmə, qızdırma və tər ifrazı ilə müşayiət olunur.
Tropik malyariyanın bədxassəli formasının müalicəsi zamanı malyariyaya qarşı (xinin, xinqamin) preparatları parenteral olaraq bədən çəkisinin hər kiloqramına 5-10 mq dozada, gündə 2 dəfə yeridirlər. Leyşmaniozlar. Başlanğıc dövrdə zəiflik, iştahanın azalması, dalağın azca böyüməsi qeyd edilir. Xəstəliyin qızğın dövründə visseral leyşmaniozun kardinal simptomu - qızdırma başlanır. Visseral leyşmaniozun daimi əlaməti qaraciyərin və dalağın böyüməsi, bərkiməsi sayılır: dalaq qarın boşluğunun 2/3 hissəsini tuta bilər. Xəstəliyin birinci üç ayı dalağın ölçüləri sürətlə, sonralar isə tədricən böyüyür. Limfatik düyünlər şişir, ağrı vermir. Xəstələr taqətdən düşənə qədər arıqlayırlar. Müalicə. Visseral leyşmanioz zamanı beşvalentli antimon preparatları effektlidir. Solüsurmin (solüstibozon, stibanol, pentostam) 7-16 gün ərzində hər gün əzələyə və ya venaya yeridilir. Neostibozam sutkada 0,1 q ilk dozada və 0,4 q maksimal dozada venaya və ya əzələyə yeridirlər; müalicə kursu 18-20 inyeksiyadan ibarətdir. Habelə qlükantim (sutkada əzələyə 12 ml, bir müalicə kursunda 12-15 inyeksiya) geniş tətbiq olunur. Antimonlu preparatlar effektli olmadıqda, hər gün və ya günaşırı 0,004 q/kq birdəfəlik dozada pentamidinin (lomidin) əzələyə yeridilməsinə göstəriş vardır; müalicə kursu 10-15 inyeksiyadan ibarətdir. Epidemik qayıdan yatalaq. Bitlə yoluxan qayıdan yatalaqdır. İnkubasion dövrü 3 gündən 14 günə qədər olur. Xəstəlik qızdırma və temperaturun 39-40°C-dək yüksəlmə¬si ilə növbələşən qısamüddətli titrətmə ilə qəflətən başlanır. Yuxusuzluğa səbəb olan şiddətli baş və əzələ ağrıları downloaded from KitabYurdu.org 319
əmələ gəlir. Baldır əzələlərində xüsusilə şiddətli ağrılar olur, onların palpasiyası ağrı verir. Ağrılar həmçinin oynaqlar nahiyəsində sinirlərin gedişi boyu aşkar edilir. Xəstələrin iştahası pozulur. Ürəkbulanma, qusma, ishal müşahidə edilir. Dil quru, ağ və ya sarımtıl ərplə örtülür, diurez azalır. Qayıdan yatalağın ciddi ağırlaşmalarına dalağın partlaması aiddir. İrinlədici mikroflora qoşulduqda pnev- moniya, plevrit, dalağın absesi, fleqmona inkişaf edir. Gözlərin, qulaqların, oynaqların, qığırdaqlarm zədələn- məsi halları qeydə alınmışdır. Müalicə.' Penisillin, tetrasiklin, levomisetin, eritromi- sinlə etiotrop müalicə aparırlar. Penisillinin 5 gün müddə¬tində 2000000 TV sutkalıq dozada yeridilməsi tutmaları äradaıı qaldırır, residivlərin qarşısını alır. Tetrasiklini 5-7 gün müddətində, gündə 4 dəfə 0,2 - 0,4 q təyin edirlər. Profilaktika. Bu infeksiyamn əsas profilaktikası pedi- kulyozla (bitliliklə) mübarizədən ibarətdir. Epidemik yata¬laq lı xəstələr hospitallaşdırılırlar. Xəstələrin əşyaları kamera¬da dezinfeksiya olunmalıdır. Təmasda olan şəxslər gündəlik termometriya aparılmaqla 25 gün nəzarət altında qalırlar. Gənə qayıdan yatalağı. ' Gənənin dişlədiyi yerdə həmişə nöqtəvarı qansızma və hemorragik haşiyəyə alınmış kiçik papula şəklində çıxıntı olur. Inkubasion dövr 6-10 gün çəkir. Xəstəlik qəflətən başlanır və qızdırma tutmaları ilə təzahür edir. Tutma vaxtı temperatur 39 - 40°C-dək yüksəlir. Titrətmə, baş və W əzələ ağrıları, yuxusuzluq başlanır, iştaha itir. Xəstələr özlərini narahat hiss edir, bəzən sayıqlayırlar. Sifət sarılıq çaları ilə hiperemiyalaşır, nəbz tezləşir. downloaded from KitabYurdu.org
320
Müalicə. Antibiotiklər işlədilir. Xlortetrasiklin ən çox terapevtik aktivliyə malikdir. Sutkada 6 dəfə 0,25 q təyin edilir. Habelə temperatur enənədək gündə 3-4 dəfə 0,2 q tetrasiklin təyin edilməsinə göstəriş vardır. Profilaktika. Xəstəlik ocağında gənələrlə kompleks mübarizə tədbirləri aparılır və insanları onlardan qoruyan tədbirlər həyata keçirilir. Endemik, yaxud siçovul səpgili yatalağı. İnkubasiya dövrü orta hesabla 5- 15 gündür. Xəstəlik çox vaxt kəskin başlanır: başağrısı, oynaq və əzələ ağrıları, titrətmə olur. Temperaturun xəstəliyin 1-ci həftəsinin axırma yaxın 38 - 40°C-dək yüksəlməsi tez və ya tədricən ola bilər. Səpgi çox vaxt xəstəliyin 4-7-ci günü olur. Səpgi sinədə, qarında, üzdə, ətraflarda, ovucun içində və ayağın altında lokallaşır. Sinir sistemi cüzi zədələnir. Ürək-damar sisteminin zədələnməsi, hipotoniyaya və bradikardiyaya meyllik təza¬hür edir. Bronxit əlamətləri ola bilər. Profilaktika. Siçovulun yoluxdurduğu səpgili yatalağı olan xəstə ətrafdakılar üçün yoluxdurucu deyildir və onu məcburi hospitallaşdırmaq lazım gəlmir. Profilaktik tədbirlər infeksiya mənbəyinin - gəmiricilərin və onların ektoparazitlərinin məhv edilməsinə yönəldilməlidir. Ağcaqanad ensefaliti. İnkubasion dövr 5 gündən 14 günə qədərdir. Xəstəlik, bir qayda olaraq, kəskin başlanır. Xəstəliyin birinci 2-3 günü temperatur qəflətən 39-40°C-dək və hətta 41°C-dək yüksəlir. 6-10 gün bu səviyyədə qalır. Titrətmə, xüsusən alın nahiyəsində baş¬ağrısı, beldə, qarında, ətrafda ağrılar, ürəkbulanması, qus¬ma xarakterikdir. Müalicə. Xəstəliyin erkən vaxtlarında rekonvalessent- lərin qan serumu, hiperiııımun at serumu, yaxud qamma- qlobulin tətbiq edilir. downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 3,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|