S. C.ƏLİyev, H. M. Haciyeva, N. C. MİKayilzadə TİBBİ
Yüklə 3,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
321
Profilaktikası. Ağcaqanad ensefalitinin profilaktikası ağcaqanadlarla mübarizədən və əhalidə aktiv və ya passiv immunitet yaratmaq tədbirlərindən ibarətdir. Dəri infeksiyaları Tetanus. Tetanus ağır kəskin infeksion xəstəlikdir. İnfeksiyanm giriş qapılarını nəzərə almaqla aşağıdakı tetanus növləri ayırd olunur: 1) travmatik tetanus; 2) ilti- habi proseslərin nəticəsi olan tetanus. Tetanus zamanı inkubasion dövr 5 gündən 14 günə qədər davam edir. Bir sıra hallarda 1 - 4 günədək qısalır və ya 30 günə qədər uzanır. Xəstəlikdən əvvəl başağrısı, yüksək dərəcədə əsəbilik, çox tərləmə, yara ətrafında gər¬ginlik, yüngül ağrı və əzələ dartılmaları şəklində prodromal hallar ola bilər.
Xəstəlik çox vaxt kəskin başlanır. Tetanusun başlanğıc simptomlarından biri çeynəmə əzələlərinin ağızın açılmasını çətinləşdirən qıcolma şəklində yığılmalarıdır. Çox ağır hallarda dişlər bir-birinə möhkəm sıxılır və ağzını açmaq mümkün olmur. Bunun ardınca mimiki əzələlərin qıcol- maları başlanır və xəstənin sifətinə özünəməxsus ifadə verir. Müalicə. Tetanusun müalicəsi mürəkkəb problemdir. Orqanizmdəki toksin əzələyə tetanus əleyhinə anti- toksik at serumu yeritməklə neytrallaşdırılır. Qıcolmalarla mübarizə üçün, ilk növbədə, tutmalara səbəb olan çox güclü xarici qıcıqlandırıcıları aradan qaldıran şərait yaradırlar. Bu məqsədlə xəstəni mümkün qədər səs- küydən uzaq, təcrid edilmiş palatada yerləşdirirlər. Tetanusun yüngül, orta, ağır formaları zamanı qıcol- ma əleyhinə terapiyanı sutka ərzində 3-4 dəfə xloralhid- ratla imalədən başlayırlar. downloaded from KitabYurdu.org
322
Ağır hallarda 10-15 mq miq¬darında diazepamm (seduksenın) dəfələrlə venaya yeri¬dilməsi kifayət qədər effekt verir. Tetanusa qarşı 3 ml-dək dozada donor qamma- qlobulinindən əzələyə vurmaq olar. Qızılyel. Qızılyel dərinin məhdud bir nahiyəsində baş verən və ümumi naxoşluq (üşütmə, qızdırma, başağrısı, öyümə, qusma və s.) əlamətləri ilə gedən yoluxucu xəstəlik- lərdəndir. Qızılyelin gizli dövrü bir neçə saatdan bir neçə günədəkdir. Qızılyel dərinin bütün sahələrində və hətta selikli qişalarda baş verə bilər. Lakin ona ən çox üzdə və ətraflarda, xüsusən aşağı ətraflarda təsadüf olunur. Xəstəlik məhdud bir nahiyədə dərinin qızarması və şişməsi ilə başlanır. Qızartı və şiş tezliklə böyüyüb, xeyli sahəyə yayılır. Bundan başqa, qızılyelli xəstələrdə ümumi naxoşluq əlamətləri (üşütmə, qızdırma, yüksək temperatur, başağrısı, öyümə, qusma və s.) müşahidə olunur.
Vaxtında və düzgün müalicə aparılarsa, xəstəlik 1-2 həftə müddətində iz buraxmadan qurtarır. Müalicəsi. Qızılyel ümumi və yerli üsullarla müalicə olunur. Ümumi müalicə vasitələrindən sulfanilamid prepa- ratları, antibiotiklər, hormonlar, laktoterapiya və s. məslə¬hət görülür. Bəzi ağır hallarda sulfanilamid preparatları antibiotiklərlə birgə işlədilir. Yerli müalicə
üsullarından ixtiol, penisillin, rivanol və s. dezinfeksiyaedici məlhəmlər, bəzən də xəstəliyin klinik şəklindən asılı olaraq, islatma və kompreslər təyin edilir. Dərinin göbələk xəstəlikləri (dermatomikozlar). Der- matomikozlar insanlara məlum olan ən qədim dəri xəstə- liklərindəndir. downloaded from KitabYurdu.org 323
Dermatomikozların törədiciləri göbələk adlanan bitki mənşəli mikroorqanizmlərdir. Epidermofitiya. Büküşlərin epidermofitiyası əsas etibarilə yaşlı kişilərdə təsadüf olunur. Bu, ümumi lif, kisə və xəstələrin istifadəsində olmuş başqa predmetlər (imalə, qorşok və s.) vasitəsilə xəstələrdən sağlam adamlara keçə bilən yoluxucu xəstəlikdir. Xəstəlik adətən tosqun adamlarda, çox tərləyənlərdə, üzgüçülərdə, bəzi hamam işçilərində (kisəçilərdə) və s. olur. Büküşlərin daim nəmli olması xəstəliyin baş verməsi üçün əlverişli şərait yaradır. Bundan əlavə, orqanizmin xəstəliyə xüsusi meylliyinin də onun törənməsində əhəmiyyəti vardır. Xəstəliyə, əsasən qasıq büküşlərində təsadüf olunur; tək-tək hallarda isə aralıq nahiyəsində, xaya, bud, qoltuq və döşaltı büküşlərdə rast gəlir. Qasıq epidermofıtiyasmda tüklər zədələnmir. İlk əvvəl qasıq büküşlərində simmetrik, kəskin iltihablı, dairəvi qırmızı ləkələr əmələ gəlir. Bu ləkələrin hüdudları kəskin və ətraf halqası bir qədər şişkin olur. Üzərində suluqlar, irinliklər, sulanma, bəzən isə qartmaqlar, kəpəklənmə və çat müşahidə olunur. Müalicəsi. Ümumi müalicə zamanı daxilə brom, xlorlu kalsium, A, B, C, PP vitaminləri, autohemoterapiya, dimedrol və s. təyin edilir. Xəstəliyin quru dövründə isə 5-10 %-li kükürdlii qətran, Vilkinson və nistatin məlhəmi məsləhət görülür. Ayaqların epidermofitiyası. Ayaqların epidermofitiyası hazırda geniş yayılmış göbələk xəstəliklərindəndir. Bu xəstəlik ayaqaltı dərini, onun yanlarını, xüsusən ayaq barmaqlarının arasını və dırnaqları zədələyir. Epidermofıtiya zamanı epidermisin yuxarı qatları zədələnir; orada iltihab prosesi əmələ gəlir. Xəstəlik amilinin virulentliyindən asılı olaraq orqanizmin həssaslığı dəyişilir. downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 3,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|