S e t a 1 y ı l l ı ğ ı
Yüklə 5,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Eski tarz analizler Türkiye’yi açıklayamıyor
- Türkiye Lübnan’da ne yapmaya çalışıyor
29 l ü b n a n ’ d a k r i z Lübnan’da hükümet krizi çıktığından bu yana, bazı analistlerin önce Türkiye’ye rol biçmesi, daha sonra da kendi biçtikleri rol üzerinden Türkiye’yi mağlup ilan etmesi sıkça karşılaş- tığımız bir durum haline geldi. Bu noktada Türkiye’nin Lübnan’da ne yapmaya çalıştığını ortaya koymak çok önemli. Lübnan’da hükü- met krizi henüz bitmediyse de Cumhurbaşkanı Mişel Süleyman’ın Hizbullah’ın başını çektiği 8 Mart İttifakı’nın adayı Necip Mikati’ye yeni ka- bineyi kurma görevini vermesi bütün dikkatleri Hizbullah’ın, dolayısıyla İran’ın, ülkede artışı önlenemeyen gücüne çekti. Lübnan’da hemen hemen her grubun arkasını yasladığı bir dış gü- cün olması, iç dengelerdeki değişimler üzerin- den dış güçlerin ülkedeki nüfuzları hakkında kıyaslamalar yapmaya neden olmaktadır. Buna göre şu anki tabloyu değerlendirdiğimizde, Hariri’nin üstün gelmesi halinde bu, İran’ın ve Suriye’nin zararına Batı’nın ve başta Suudi Ara- bistan olmak üzere bölgesel müttefiklerin üstün geldiği anlamına gelirken; Hizbullah’ın üstün- lüğü ele geçirmesi ise Batı’ya karşı İran’ın ve kısmen Suriye’nin zaferine delalet etmektedir. Gerçekten de Amerika’nın ve müttefiklerinin Lübnan’da hükümetin düşmesini engelleyeme- mesi, Hariri’nin tekrar başbakanlığa gelmesini sağlayamaması ve Mikati’ye başbakanlık yolu- nun açılması, Amerika’nın ve müttefiklerinin ülkedeki etkinliğinin İran tarafından sınırlan- dırıldığını göstermektedir.
Bu ittifaklar ve güç dengesi analizleri, Lübnan’da nüfuzu bulunan çoğu aktör için geçerli olsa da Türkiye’nin ülkedeki varlığını bu analizlere hapsetmek hem Türkiye’yi hem de bölgedeki değişim sürecini açıklayamamaktadır. Başta bir kısım Arap basını olmak üzere, bazı Batılı ana- listler ve yerli kalemler tarafından kullanılan argümana göre Türkiye, yakın ilişki içerisinde bulunduğu Hariri’ye gözü kapalı destek çıkmış ve Hariri’nin yarışı kaybetmesiyle “yanlış ata oynayan” ülke durumuna düşmüştür. Irak me- selesinde de aynı argümanlarla Türkiye’ye yük- lenen analistler, Türkiye’yi bölgede hâkim olan mezhepsel yaklaşımlarla anlamaya çalışmakta- SETA YORUM Türkiye, Lübnan’da ‘Yanlış Ata’ mı Oynadı? Siyaseten Hariri’den bağımsız olan Mikati’nin, Türkiye gibi bölgede bağımsız dış po- litikanın temsilcisi bir ülkeyle ilişkilerini daha da ileriye götürmeye çalışacağını ön- görmek mümkündür. UFUK ULUTAŞ 30 o c a k 1 1 dırlar. Türkiye’nin Hariri ile ilişkilerinin iyi ol- duğu bir sır değildir. Fakat bu durumun bağnaz bir mezhep politikası ve kişisel ilişki üzerinden analiz edilmesi yanlıştır. İsrail’den köşe bucak saklanan Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın Dışişleri Bakanı Davutoğlu’yla görüşmesi ve Irak’taki Şii Sadr gurubunun Türkiye’de meclis protokolü konusunda dersler alması gibi daha birçoklarını verebileceğimiz örneklerin, böl- geye uluslararası güçlerin merceğinden bakan ve mezhep/etnisite bağlamı dışına çıkamayan analistler tarafından anlaşılması oldukça zor- dur. Aynı anda Hizbullah’ın kanalı Al-Manar’ın “Türkiye Hariri’nin başbakanlığını destekliyor” ve Suudi Arabistan destekli AsSharq AlAwsat gazetesinin “Türkiye Hizbullah’ın taleplerinin yerine getirilmesini teklif ediyor” haberlerini yapması Türkiye’nin Lübnan’daki duruşunun mezhep üstü, herkese eşit mesafeli, çözüme endeksli ve kelimenin tam manasıyla “arabulu- cu” mahiyette olduğunu açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Zaten bu sebepten Türkiye, Lübnan’da Ermeniler dışın- daki bütün aktörler nezdinde büyük krediye sahip bir ülkedir.
Türkiye öncelikle ülkedeki krizin şiddete dö- nüşmemesi telkinlerinde bulundu. Suudi-Su- riye girişiminin hayata geçirilmesi adına tüm taraflarla görüştü. Nihai amaç tüm fraksiyon- ları kucaklayan bir mutabakat hükümetinin kurulmasını sağlamak ve Lübnan’da dış baskı ile değil halkın iradesiyle, demokratik yollar- dan çözüme gidilmesine katkıda bulunmaktı. Meseleye bu yönüyle baktığımızda ortaya çı- kan tablonun Türkiye’nin hem bölge hem de Lübnan politikalarıyla örtüşmekte olduğunu görüyoruz. Hariri’nin taraftarlarının gösteri- lerinin kısa sürmesi, Nasrallah’ın mutedil ko- nuşması ve sokaktan imtina etmesi an itibariyle şiddetin ülkede kök salmadığını göstermekte. Mikati’nin tüm fraksiyonlara kucak açan açık- lamaları da Lübnan’da demokratik yollardan bir mutabakat hükümetinin kurulması ihtima- lini güçlendiriyor. Bu da Lübnan’a ihtiyacı olan istikrarı en azından bir süreliğine verecektir. Ayrıca Lübnan’daki son siyasi tablo, Türkiye’nin ülkeyle ilişkilerini daha da güçlendirebileceği- ni göstermektedir. Şöyle ki; Mikati gibi alenen Hizbullah’ın değil tüm ülkenin başbakanı ola- cağını açıklayan ve ulusal birlik hükümetinde tüm aktörlere rol vermeye çalışacağını söy- leyen bir başbakan için bölgedeki doğal ortak Suudi Arabistan veya İran değil, Türkiye’dir. Siyaseten Hariri’den daha bağımsız olan Mikati, Lübnan’da etkili tüm ülkelerle ilişkilerini iyi tutacaktır, ama Türkiye gibi bölgede bağımsız dış politikanın temsilcisi bir ülkeyle ilişki- lerini daha da ileriye götürmeye çalı- şacağını öngörmek de mümkündür. Ortadoğu’daki ittifakların birbirlerine karşı giriştikleri güç savaşlarını Türki- ye yakından takip etmektedir. Fakat, Türkiye’nin bölgedeki en büyük far- kı, istikrar ve entegrasyon olmayan bir bölgede tüm bölge ülkelerinin kaybettiğine inanmasıdır. Bu sebeple Ortadoğu’ya bir at yarışı sığlığında yaklaşmayan Türkiye, istikrarın ka- zandığı her senaryonun galibidir. Sabah, 29 Ocak 2011 “ Ortadoğu’daki ittifakların bir- birlerine karşı giriştikleri güç savaşları- nı Türkiye yakından takip etmektedir. Fakat, Türkiye’nin bölgedeki en büyük farkı, istikrar ve entegrasyon olmayan bir bölgede tüm bölge ülkelerinin kay- bettiğine inanmasıdır. Yüklə 5,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|