S. N. Alimetov, Ş. S.İBrahimova
Yüklə 3,75 Kb. Pdf görüntüsü
|
seqmentinin 20 d əqiqədən çox olmaqla davamlı yüksəlməsi, koronar arteriyanın tam trombotik okklüziyasından xəbər verir. ST seqmentinin yüks əlməməsilə müşayiət olunan kəskin koronar sindromu da k əskin anginoz sindromundan ibarətdir, ancaq bu zaman EKQ-d ə ST seqmentinin yüksəlməsi yox, depressiyası, inversiyası, T dişciyinin hamarlaşması və ya psevdonormalizasiyası qeyd edilir. Belə hal koronar arteriyanın qeyri-tam okklüziyasından, divaryanı trombozdan x əbər verir. Daha sonra birinci halda EKQ-də patoloji dişcik meydana çıxır, qanda biomarkerlərin səviyyəsi artır, miokardial nekroz formalaşır. İkinci halda patoloji Q dişciyi az hallarda və özü də qabarıqsız görünə bil ər və nekroz markerləri mülayim dərəcədə artır. Bu deyilənlərin əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, ST seqmentinin qabarıq və davamlı yüks əlməsilə müşayiət olunan kəskin koronar sindromu zamanı, xəstə ekstren olaraq hospitaliz ə olunur, trombolitik maddə yeridilir, arteriyanın ballonlu kateterl ə genişləndirilməsi, stent qoyulması və AKŞ aparılır. Başqa sözlə kəskin koronar sindromu miokard infarktı ilə nəticələnə bilər v ə ya qeyri-stabil stenokardiya halını alar. Kəskin koronar sindromu infarktla n əticələnmiş olduğu təsadüflərdə miokardın iri və xırda ocaqlı v ə ya Q dişli və ya Q dişsiz infarktlar rast gəlinə bilər. Bel əliklə, kəskin koronar sindromun ST seqmentinin yüksəlməsi və yüks əlməməsilə olan formaları, ürək əzələsində nekroz ocaqlarının əmələ g əlməsilə və ya gəlməməsilə qurtara bilər. Miokardda nekroz ocaqlarının əmələ gəlməsi EKQ-də patoloji Q dişciyilə müşayiət oluna və ya olunmaya bil ər. Ürək əzələsinin kəskin nekrozu zamanı, yəni miokard infarktında EKQ-də Q dişciyinin dərin və ya QS şəkilində görünməsi, geniş, iri ocaqlı və ya transmural infarktın mövcudluğundan xəbər verir. X əstəliklərin 10 saylı beynəlxalq təsnifatında ÜİX-nin kəskin formalarının kodları verilmişdir: - miokardın kəskin transmural infarktı, 121.0 - 3; - miokardın kəskin subendokardial infarktı, 121.4; - miokardın kəskin dəqiqləşdirilməmiş infarktı, 121.9; - miokardın təkrar və residivləşən infarktı, 122.0 – 9; - miokard infarktı ilə nəticələnməmiş koronarotromboz, 124.0; - ÜİX-in digər kəskin formaları, 124.8; - d əqiqləşdirilməmiş kəskin ÜİX, 124.9; - ST seqmentinin yüks əlməsilə müşayiət olunan miokard infarktı, 121.0 - 3; - ST seqmentinin yüks əlməməsilə inkişaf edən miokard infarktı, 121.4 76 EKQ-d ə ST seqmentinin yüksəlməsilə müşayiət olunan kəskin koronar sindrom, ad ətən koronar arteriyanın okklüziyaedici trombozun n əticəsində baş verir. Okklüziya çox vaxt ateromatoz düyünün cırılması, partlaması və ya eroziyalaşmış endotel üzərində trombun əmələ gəlməsi v ə bəzən trombemboliya nəticəsində, koronar arteriyanın nisbətən dar yerind ə baş verir. Eyni zamanda koronar şəbəkəsinin xırda və mikrodamarları embolizasiyaya uğraya və xırda nekrotik ocaqlar əmələ g ələ bilər. Miokard infarktının patomorfologiyası kəskin, sağalma və çapıqlaşma dövrlərinə bölünür. O, orta hesabla 5-6 həftə çəkir. Onun n əticəsində ürək remodelləşir (sol mədəciyin ölçüləri, forması, qalınlığı d əyişilir); intakt qalmış miokard yüklənir və hipertrofiyalaşır; remodell əşmiş sol mədəciyin nasos və ya mühərriklik funksiyası pozulur v ə bu da öz növbəsində ürək çatışmazlığının inkişafına təkan verir. M əsələn, iri ocaqlı, geniş sahəli, transmural infarkt sol mədəciyin anevrizması ilə ağırlaşır (qabarıq remodelyasiya). Son vaxtlar miokard infarktının tipləri ayırd edilmişdir; onların sayı beşdir: 1. Aterosklerotik düyünün er oziyası və ya cırılması n əticəsində baş verən tromboz hesabına inkişaf edən miokardial işemiya və infarkt; 2. Koronarospazm, koronaroemboliya, anemiya, aritmiya, hiper v ə ya hipotoniya və sair hesabına baş verən koronar qan dövranının pozulması, miokardial tələbatın kəskin artması n əticəsində inkişaf edən işemiya və infarkt; 3. D əri üzərindən aparılan koronar əməliyyatları ilə əlaqədar olaraq baş verən miokard infarktı; 4. Stent v ə ya şuntlama ilə əlaqədar olaraq baş verən miokard infarktı; 5. Q əfləti ürək mənşəli ölüm (miokardial işemiya simptomları, ST seqmentinin təkrar yüksəlməsi, His d əstəsinin sol ayaqcığının blokadası, angioqrafiyada və ya autopsiya zamanı təzə koronarotrombozun tapılması; ölümün, qanın analız üçün götürülməsinə və ya qanda biomarkerlərin meydana çıxmasına qədər baş verməsi. Miokardın infarktı zamanı kəskin ürək çatışmazlığı dörd sinif üzrə rast g əlinə bilər: I. Ür ək çatışmazlığı əlamətləri yoxdur; II. A ğciyərin auskultativ sahəsinin 50%-dən azında yaş xırıltıların eşidilməsi, III ton, vidaci venalarında hipertenziya; III. A ğciyərin auskultativ sahəsinin 50%-dən çoxunda yaş xırıltıların eşidilməsi; IV. Kardiogen şok 77 Müvafiq sinifl ər üzrə letallıq faizi 6-8; 30; 40 və >50-yə bərabərdir. Miokard infarktı təsadüflərinin 75-80% hallarında, klassik anginoz tutma il ə birdən-birə başlayır. Bu onun tipik klinik formasıdır. Bundan başqa atipik 5 forması (astmatik, abdominal, aritmik, serebrovaskulyar və azsimptomlu (ağrısız) olmaqla) ayırd edilir. Hesab edirlər ki, miokard infarktı başlandığı andan 6 saata qədər müddətdə inkişaf etməkdə olur və bu dövr ən kəskin dövr adlanır; 6 saatdan 7 sutkaya qədər onun kəskin dövrü davam edir; 7 sutkadan 28 sutkaya q ədər burada reorqanizasiya prosesl əri gedir, yəni o sağalır; əvvəl yumşaq və sonra sərt birləşdirici fibroz toxuma il ə əvəz olunur; 29-cu sutkadan sonra çapıqlaşmış dövr başlanır. Beləliklə, miokard infarktının prodromal, ən kəskin, kəskin, sağalma və çapıqlaşma dövrləri ayırd edilir. Preinfarkt və ya prodromal dövr, çox vaxt qeyri- stabil stenokardiya tutmaları ilə səciyyələnir; digər hallarda stenokardiya, mövcud simptomlar qabarıqlaşır, uzun çəkir, daha da şiddətlənir və ya xəstədə diskomfort, yorğunluq, zəiflik, narahatçılıq artır; EKQ-də ST seqmentinin elevasiyası və ya depressiyası, T dişciyinin inversiyası qeyd edilir. Miokard infarktı, təsadüflərin 80% hallarında anginoz tutma və EKQ-d ə ST seqmentinin yüksəlməsi ilə başlanır. Ağrı stenokardikdir, ancaq ondan güclü v ə sürəklidir; adətən o, nitroqliserinin qəbulundan d ərhal sonra kəsilmir və bəzən narkotik analgetiklərin təsirinə hətta m əruz qalmır; döş sümüyü arxasında yerləşmiş sıxıcı, təzyiqedici, göyn ədici, şiddətli və dözülməz ağrı sol çiyinə, boğaza, çənəyə, sol ələ, arxaya, epiqastriyaya irradiasiya oluna bil ər; ağrı 20 dəqiqədən bir neçə saata q ədər davam olunur və o, getdikcə dalğavari şəkildə artır; ağrı h əyacan, qorxu, vahimə, ölüm qorxusu, oyanıqlıq, narahatçılıq, vegetativ pozğunluqlarla (tərləmə, əsmə, solğunluq və s) müşayiət edilir. Miokard infarktının astmatik forması ürək astması, abdominal forması qastralgiya v ə dispeptik əlamətlərlə, aritmik forması aritmiya, paroksizmal taxikardiya v ə AV blokadalarıla, serebrovaskulyar variantı isə serebrovaskulyar simptomlarla (baş gicəllənmə, bayılma, öyümə, qusma, huşun qaranlıqlaşması, keyləşmə, diskeneziyalar və s) özünü göstərir. Miokard infar ktının patoloji anatomiyası, ürək əzələsində əmələ g əlmiş infarkt və ya nekrotik zonadan ibarətdir. Miokard infarktından öl ən şəxslərin 85-95%-də sol koronar arteriyanın və ya onun şaxələrinin aterosklerotik düyünün xoralaşma sahəsində trombla okklüziyası tapılır; 10% hallarda trombemboliya v ə 5% hallarda isə koronar arteriyaların intaktlığı qeyd edilir. Miokard infarktı, adətən ürəyin sol mədəciyində (ön, yan v ə arxa divarında, zirvədə, mədəciklərarası çəpərdə), çox az hallarda sağ mədəcikdə, nadir hallarda qulaqcıqlarda rast gəlinir. Patoloji anatomik olaraq transmural v ə intramural infarktlar ayırd edilir; infarktın ilkin saatlarında işemik zonada əzələ liflərinin histoloji quruluşu hələ 78 Yüklə 3,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|