S. N. Alimetov, Ş. S.İBrahimova

 
Miokard  infarktı  onun  verdiyi  ağırlaşmalar  və  fəsadlarla 
t
əhlükəlidir, yəni ölüm və ya əlillik törədir. Onlara aşağıdakılar aiddir: 
                   - 
kardiogen şok (kollaps, kəskin ürək-damar çatışmazlığı); 
-  ür
əyin sol mədəciyinin kəskin  çatışmazlığı,  ürək  astması, 
kiçik qan dövranında kəskin durğunluq, ağciyər ödemi;  
-  ür
ək ritminin və  keçiriciliyinin kəskin pozulmaları 
(supraventrikulyar taxikardiya, politop v
ə  qrup  şəkilli 
m
ədəcik  ekstrasistoliyası,  paroksizmal səyrici aritmiya, 
m
ədəcik  taxikardiyası,  tezləşmiş  idioventrikulyar  ritm, 
bradiaritmiyalar, m
ədəciklərin  fibrillyasiyası  və  ya 
titr
əməsi, AV və mədəcikdaxili blokadalar və s); 
- epistenokardik perikardit; 
- trombembolik f
əsadlar; 
- ür
əyin cırılmaları (rubturs cordis); 
- ür
əyin kəskin anevrizmi; 
- m
ədə-bağırsaq parezləri, eroziyaları, qastrit, pankreatit; 
- perikardit; 
- t
əkrar işemiya, erkən postinfarkt stenokardiya, təkrar infarkt 
v
ə s.      
 
Qeyd etm
ək  lazımdir  ki,  ürəyin  sağ  mədəciyinin  infarktı  nadir 
halda rast g
əlinir. Sol mədəciyin aşağı lokalizasiyalı infarktı zamanı sağ 
m
ədəciyin  işemik  zədələnməsi  baş  verir.  Sağ  mədəciyin  infarktı  sağ 
koronar arte
riyasının proksimal okklüziyası və ya kəmərləyici arteriyanın 
tutulması  hesabına  inkişaf  edir.  Bir  qayda  olaraq,  sol  mədəciyin  aşağı 
lokalizasiyalı  infarktı  zamanı,  sağ  mədəciyin zədələnməsini və  ya 
infarktını axtarmaq lazımdır. 
 
Ür
əyin  sağ  mədəciyinin infarktına  sağ  mədəciyin  genişlənməsi, 
trikuspidal h
əlqənin gərilməsi,  trikuspidal  çatışmazlıq,  sağ  qulaqcığın 
genişlənməsi və  burada qan təzyiqinin 10 mm c.s-dan  çox  artması, 
arterial  hipotenziya,  boyun  venalarının  dolub  qabarması,  nəfəsalma 
aktında boyun venalarının şişməsi və eyni zamanda kiçik qan dövranının 
intaktlığı, EKQ-də V
3
R-V
6
R 
aparmalarında ST seqmentinin  yüksəlməsi 
qeyd edilir; k
əmərləyici koronar arteriyasının  okklüziyasında  EKQ-də 
döş  aparmalarında  ST  seqmentinin  depressiyası  və  T  dişciyinin 
m
ənfiləşməsi görünə  bilər; ExoKQ-də  sağ  mədəciyin  genişlənməsi, 
miokardın  yığılmasında lokal disfunksiya, trikuspidal requrgitasiya, boş 
venaların dolğunluğu tapılır; MRT və radionuklid tədqiqatlar miokardın 
ocaqlı zədələnməsini göstərir.  
 
Miokard infarktının diferensial diaqnostikasını analoji ağrı və digər 
əlamətlərlə  özünü göstərən müxtəlif xəstəliklərlə  aparmaq  lazım  gəlir. 
X
əstəliyin  atipik  gedişində  və  ya  az  simptomlu,  ağrısız  formalarında 
diferensiasiya xüsusi 
əhəmiyyət  qazanır.  Miokard  infarktında  EKQ 
 
82 

---

d
əyişiklikləri fərqli xüsusiyyətlərə  malikdir, ancaq onlar prosesin 
lokalizasiyasından və başlanğıc vaxtından asılı olaraq dəyişilir; infarktın 
başlanmasından  bir  neçə  dəqiqə  sonra  T  dişcikləri  artıq  yüksəlir və 
sivril
əşir, tezliklə ST seqmenti də elevasiyaya uğrayır, bir neçə saatdan 
sonra  T  dişciyi  inversiyalaşır;  transmural  iri  sahəli  infarktlarda R 
dişciyinin voltajı azalır, patoloji Q dişciyi meydana çıxır; bir neçə gündən 
sonra 
ST seqmenti izoliniyaya qayıdır; bir neçə həfətədən sonra T dişciyi 
yenid
ən müsbətləşir;  Q  dişciyi  isə  keçirilmiş  infarkt  əlaməti kimi 
qalmaqda davam edir.  Bütün bunlar qanda KFK, MB-KFK, troponin T 
v
ə İ-in artması ilə müşayiət edilir. Beləliklə, miokard infarktını digər ona 
oxşar  əlamətlərə  malik xəstəliklərdən diferensiasiya edərkən EKQ və 
biomarker d
əyişiklilərinə və onların dinamikasına istinad etmək lazımdır: 
                   - hipertonik kriz; 
                   - soporoz, prekomatoz hallar; 
-  qida z
əhərlənməsi, kəskin  qarın,  xora  xəstəliyi, kəskin 
xolesistit; 
-  pnevmoniya, plevrit, pleksit, osteoxondroz, radikulit, 
polinevralgiya, miozit, mialgiya; 
- hepes zoster; 
- 
ağciyər arteriyasının trombemboliyası; 
- 
aortanın laylanan anevrizması; 
- k
əskin perikardit; 
- spontan pnevmotoraks; 
- 
miokardın  qeyri-koronarogen  nekrozları  (digər xəstəliklər 
zamanı miokardın ocaqlı-nekrotik zədələnməsi).  
 
Miokard infarktının dinamik diaqnostikası və müalicəsi 
 
Hospitala q
ədərki mərhələ 
 
Diaqnostika. 
- k
əskin koronar sindromun başlanma vaxtı və onun 
klinik 
əlamətləri;   
- arterial qan t
əzyiqi və ürəyin dəqiqəlik vurğularının 
sayı; 
- 
ağırlaşmaların  mövcudluğu:  aritmiyalar,  şok, 
ağciyər ödemi və s.; 
-  EKQ-d
ə  ST seqmentinin yüksəlməsi və  ya 
inversiyası.  
 
Müalic
ə.  
 
83 

---

- on d
əqiqə ərzində hosptializasiya haqqında qərarın  
verilm
əsi; 
- 
ağrısızlaşdırma: morfin, vena daxilinə, 4-8 mq; 
- aspirin, daxil
ə, 150-225 mq; 
- klopidoqrel 300-600 mq v
ə ya tikaqrelor 180 mq; 
- 
trombolizis, ST seqmentinin yüks
əlməsilə 
müşayiət olunan kəskin koronar sindromda; 
- 
nitroqliserinin  infuziyası  (ağrı,  ürək  çatışmazlığı, 
hipertenziya olduqda); 
-  x
əstənin tezliklə  intensiv terapiya və  ya 
revaskulyarizasiya şöbəsinə çatdırılması.     
         Qeyd etm
ək  lazımdır  ki,  kəskin  koronar  sindromu  zamanı  dərhal 
t
əcili tibbi yardım briqadasının çağırılması, sonuncunun gəlib icra etdiyi 
müayin
əsindən sonra xüsusiləşdirilmiş  kardioloji  briqadanın  çağırılması 
(hansıki  trombolizis  də  daxil olmaqla tez və  effektiv  tibbi  yardım 
göst
ərir) və daha sonra xəstənin reanimasiya və intensiv terapiya blokuna 
v
ə ya kateterizasiya-revaskulyarizasiya şöbəsinə yetirilməsi bir neçə saat 
vaxt  aparır.  Sözügedən prosesi sürətləndirmək üçün təcili  tibbi  yardım 
briqadası,  xüsusiləşdirilmiş  kardioloji  briqadanı  çağırmaqla  vaxt 
itirm
ədən özü xəstəni yetirə bilər və  ya xəstə  yaxın stasionara müvafiq 
şəxslər tərəfindən gətirilə  bilər. Bir sözlə, xəstənin  kəskin koronar 
sindromun  ilkin  simptomlarından  sonra  40-90 dəqiqə  ərzində 
reanimasiya v
ə  intensiv müalicə  şöbəsinə  və  ya  kateterizasiya-
revaskulyarizasiya şöbəsinə çatdırılması gərəkdir. 
 
Qeyd etm
ək  lazımdır  ki,  döş  qəfəsində  ağrı  və  diskomfort 20 
d
əqiqədən çox çəkdikdə, nitroqliserinin effekti  olmadıqda  və  EKQ-də 
h
ələ patoloji Q dişciyinin görünməsinə müvəqqəti olaraq, kəskin koronar 
sindromu  diaqnozu qoyulur. Burada mütl
əq  tutmanın  başlanması  vaxtı 
d
əqiq  göstərilməlidir.  Sonuncudan  asılı  olaraq,  xəstəliyin optimal 
terapiya taktikası seçilir. Onu da qeyd edək ki, təsadüflərin üçdə birində 
(30-35%) atipik v
ə ya az simptomlu, hətta simptomsuz debyüt və gediş 
rast g
əlinir (zəiflik,  tövşümə, öyümə,  bayılma,  diskomfort,  beyin qan 
dövranı  pozğunluqları  və  s).  Siqaret çəkən, erkən  ÜİX  haqqında  ailəvi 
anamnez
ə  malik olan, piylənmə, diabet, hiperxolesterinemiya, 
hipertenziya, fasil
əli axsama, işemik insulta düçar olmuş və yaşı 50-dən 
çox  olan  şəxslərdə,  döş  qəfəsində  boyuna,  çiyinə, kürəyə,  ələ  yayılan 
diskomfort 
v
ə  ya  stenokardiyaya, kəskin koronar sindromun 
mövcudluğuna  işarədir. Ürək  ağrıları,  stenokardiya,  kəskin koronar 
sindromu v
ə  ya  kardial  diskomfort  hallarında  yaşdan  asılı  olmayaraq 
EKQ olun
malıdır.  Sonuncu  onun  ST  seqmentinin yüksəlməsi və  ya 
yüks
əlməməsilə  olan  formasını  müəyyən etməyə  imkan verir. Bu 
formaların  hər ikisi kəskin infarkt kimi  inkişaf  və  ya  onların  hər ikisi 
 
84 

---