S. X. Babadjanova, X. M. Bobojonova Dorivor o‘simliklar florasi va sistematikasi

 Ituzumdoshlar (Solanaceae Juss.) — Пасленовые
— oilasi ikki urugʻpallali o’simliklarga 
mansub, 
hayotiy 
shakliga 
ko’ra 
oʻt, butalar, lianalar va 
kichik daraxtlardan iborat. Barglari yonbargchasiz, poyada ketma-ket joylashgan, gullari ikki 
jinsli. Mevasi — rezavor yoki koʻsakcha. Ituzumdoshlarning 90 turkumi, 2900 turi boʻlib, ular 
yer sharining tropik mintaqalarda, xususan, Janubiy va Markaziy Amerikada keng tarqalgan. 
Sistematikasi 
Bo‘lim.
Magnoliyatoifa (gulli, yopiq urug‘li) o ‘simlikIar (Magnoliophyta yoki
Angyospermae)
 

---

102 
Ajdod (sinf).
Magnoliyasimonlar (ikki urug‘pallalilar)
 
(Magnoliopsida yoki Dicotyledones)
- Магнолиевые или
 
Двудольные 
Ajdodcha (sinfchA.. 
Yalpizkabilar 
(Lamiidae) 
- Яснотковые (Губоцветные
)
 
Qabila. Ituzumnamolar (Solanales) - Паслёновые 
Oila. 
Ituzumdoshlar (Solanaceae Juss.) -Пасленовые
Turkum. Belladonna (
Atropa L) - Красавка 
Tur. 
Belladonna, Halokatli ituzum (Atropa belladonnA. — 
Ituzumdoshlar 
oilasiga mansub 
koʻp yillik zaharli oʻt. Boʻyi 0.5 — 1,5 (2) m. Barglari ellipssimon, oʻtkir uchli, poyada ketma-
ket juft-juft boʻlib joylashgan. Har juftdagi bitta barg katta buladi. Gullari barg qoʻltigʻiga 
oʻrnashgan. Mevasi toʻq-binafsha rang , koʻp urugʻli hoʻl meva. Yovvoyi holda Qrim, Kavkaz, 
Gʻarbiy Ukrainaning oʻrmonlarida, oʻtloklarda, suv va yoʻl yoqalarida oʻsadi.
Dorivorlik xususiyati
: Bargidan tayyorlangan preparatlar (nastoykalar), atropin alkaloidi 
og’riqni qoldiradiruvchi, ko’z gavharini kengaytiruvchi va spazmga qarshi dori sifatida, 
ishlatiladi. Bargi astma kasalligida chekiladigan astmatol poroshogi tarkibiga kiradi. 
Belladonnaning Kavkazda oʻsadngan yana bir turi (A. caucasicA. ham shu maqsadda tibbiyotda 
ishlatiladi 
Nazorat savollari 
1.
Ro’yandoshlar oilasi vakillari qayerlarda o’sadi ? 
2.
Ro’yan turkumiga kiruvchi nechta turi tibbiyotda qo’llaniladi ? 
3.
Ro’yandan tibbiyotda qanday maqsadda foydalaniladi ? 
4.
Zaytundoshlar oilasining sistematikasi ? 
5.
Pechakdoshlar oilasining nomenklaturasi haqida ma’lumot bering ? 
6.
Arxaro’t turkumiga kiruvchi tur haqida ma’lumot bering ? 
7.
Ituzumdoshlar oilasi haqida umumiy ma’lumot bering ?