lipaza ta’sirida boshlanadi,
oshqozonda davom etadi, chunki bu
lipaza oshqozondagi nordon pH muhitida faollashadi.
Y ogTam in g
so‘ rilishi
o ‘ t
kislotalam ing
ta’ sirida
ingichka
ichakning proksimal qism ida kechadi.
K atabolizm ning bu bosqichida m olekula tarkibidagi encrgiyaning
taxminan
1
% i ajralib chiqadi. U issiqlik sifatida tarqaladi.
4.3. K atabolizm n ing ikkinchi bosqichi
K atabolizm ning ikkinchi bosqichida birinchi bosqichda hosil
bodgan
organik
m oddalar
ferm entativ
parchalanadi.
Ushbu
bosqichning reaksiyalarida kislorod ishtirok etm aydi.
Hujayraga u glevodiar m onosaxaridlar
sifatida kiradi, bulardan
eng muhimi glyukoza b o ‘ lib, u hujayrada g lik o liz
orqali piruvatgacha
parchalanadi.
K atab olizm jarayonida
yog T a r
[3-oksidlanishga
uchrab, piruvat hosil b o ‘ lishini chetlab o ‘ tib. to‘ g ‘ ridan-to‘ g ‘ ri
a ts etil-K o A ga aylanadi.
Katabolizm ning ikkinchi bosqichi sitozol va m itoxondriyalarda
yu z beradi. O lingan energiyaning bir qism i issiqlik shaklida tarqaladi
va m odda energiyasining taxminan 13 % i A T F m olekulalarida
m akroergik b o g ’ lar k o ‘ rinishida to ‘ planadi.
4.4. K atabolizm n ing uchinchi bosqichi
P ir o ‘ zum kislota boshlang‘ ich m oddalarga b o g i i q b o ‘ lmagan
holda doim o C 0
2
va H 20 gacha parchalanadi. B u jarayon doim o
bir xil y o ‘ I bilan boradi. (K a tab olizm n in g umum iy y o ‘ li).
Katabolizm ning umum iy y o ‘ li quyidagilam i o ‘ z ichiga oladi:
1
)
piruvatning oksidlanishli
dekarboksillanish reaksiyasi;
2 )
sitrat sikli (K reb s sikli y o k i uchkarbon kislotalar sikli);
3 )
m itoxondriya membranasida elektronlar tashilib, A T F sintez-
lanishi.
Piruvatning oksidlanishli dekarboksilanishi. Piruvatning oksid
lanishli dekarboksilanishining birinchi
reaksiyasi quyidagi umumiy
tenglama bilan ifodalanadi:
65
