Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

1. 
M olekulalarni kovalent strukturasi o ‘zgarmagan holdagi
o ‘zaro ta ’siri. 
Aslida — bular fizik-kimyoviy jarayonlar bo lib, 
ulaming kechishi borasida alohida konglomeratlar paydo b o ia d i. 
Misol uchun protom erlardan oligomer oqsillaming yig‘ilishi; hujayra 
organellalari va membranalaming o ‘z-o‘zidan yig'ilishi; DNKning 
ikkilamchi spiralini hosil b o ‘lishi; aminoatsil-tRNKning iRNK 
va ribosomalarga birikishi; allosterik effektorlami fermentlaming 
reg iy a to r markazlariga birikishi; kislorodning gemoglobinga 
birikishi va boshqalar.
10

---

2. 
Molekulalarning kovalent strukturalari o ‘zgarishi bilan
kechadigan o ‘zaro ta’siri. 
Aynan shu holatlar - kimyoviy jarayon- 
lardir. Ushbu jarayonlam ing umumiy yig‘indisi metabolizm deyiladi 
(metabole -
o ‘zgarish, aylanish).
3. 
Moddalar transport!. 
Odatda, organizmda moddalar 
transporti 3 g ‘mhga ajratiladi:
a) 
qon va limfa orqali b o ‘ladigan transport. Garchi bu transport 
sof mexanik jarayon boMishiga qaramay, k o ‘pchilik moddalar 
(gormonlar, vitaminlar, lipidlar, metall ionlari va boshq.) maxsus 
transport oqsillari yordamida tashiladi;
b) 
transmembran transport. Bunday transportga misol qilib 
quyidagilami keltirish mumkin: moddalami ichakdan qonga 
enterotsitlar membranalari hamda kapillyarlaming devorlari orqali 
transporti; moddalami qondan va hujayralararo bo‘shliqdan turli 
a ’zolar hujayralariga ulaming membranalari orqali transporti va 
aksincha; buyrak koptokchalarida moddalar transporti - qondan 
birlamchi siydikka, buyrak kanalchalarida esa - birlamchi siydikdan 
tegishli hujayralar membranalari orqali qonga.
d) hujayraichi transporti. U odatiy va transmembran (masalan, 
iRNKning yadrodan sitoplazmaga transporti) bo‘lishi mumkin.