Saçmalıklar Çağı
Yüklə 1,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
kaçışa dönüşmesidir. Bu da sorunlarla yüzleşip aşma tatminini devre dışı bırakmakta ve hayati önem taşıyan musibetten pay çıkarma, olanı avantaja çevirme becerilerini mahvetmektedir. Ve tabii sorunlar açısından da olan her şey kabul edilir hale gelmektedir. Tek talih, iyi talihtir; rastgele şanssızlık artık kabul edilmez konumdadır. Filozof Julian Baggini çağdaş yakınmalar üzerine bir araştırma yapmış [48]
ve insanların en çok şanssızlıktan, kaderden, kontrolleri dışında kalan şeylerden yakındığını ortaya çıkarmıştır. Boktan şeylerin başa gelebileceğini artık çok az kimse kabullenmektedir. Trajedi bir anlam taşımalı ve trajediden mutlaka iyi bir şey çıkmalıdır. Korkunç şeyin bir daha olamayacağının teminatını vermek üzere televizyona çıkan yaslı akrabaların, "Başkalarının bizim gibi ıstırap çekmelerini istemiyoruz" demeleri bu yüzdendir. Eğlence dünyasındaysa alışveriş ve seyahat, saf potansiyel faaliyetleri olmaları, tümüyle olasılık ve vaatle dolulukları yüzünden kendi içlerinde amaçlara dönüşmüşlerdir. Alışveriş, bünyesinde birçok potansiyel biçimi barındırır. Macera sarhoşluğu, arayış gizemi, kumar tehlikesi, yaratıcı çalışmanın getirdiği beklenmedik şeyler bulma şansı, dinsel inançta aşkınlık ve ön-sevişmenin şehveti, hepsi alışverişte mevcuttur. Herkesin alışveriş sevmesine şaşmamak gerek. Üstelik potansiyel heyecanı satın alma eyleminin sonrasına da
uzatılabilir. Birkaç yıl önce, Nick Bailey adlı on yedi yaşındaki bir delikanlı yeni aldığı Wii oyun sistemine öyle aşk duymuştu ki ambalajını açışını filme çekti ve yaşamı baştan aşağı değiştiren bu tür deneyimlerde yapılması gerektiği gibi, filmi YouTube'a yükledi. Ama kim bir ergenin yeni aldığı zımbırtısının paketini açışını seyretmek isterdi? Daha ilk haftasında 71.000 kişi söz konusu filmi izledi. Çok geçmeden sadece paket açma heyecanına adanmış birçok web sitesi kuruldu. [49]
Ve böylece esas malın iki adım ilerisinde yepyeni bir alışveriş deneyimi ortaya çıktı. Burada bahsettiğim vaka, alışveriş zevkinin malın gerçekliği ve kullanılırlığından kopuş eğilimine dair aşırı uç bir örnekti. Alışveriş artık arzu tatmininden çok arzunun kendi heyecanıyla ilgili ve bu heyecanın sürekli yenilenmesi gerekiyor. Alışverişin verdiği tatmin gittikçe azalıyor. Potansiyel daima sınırsız ama alınan, seçilen şey daima sınırlıdır. Potansiyel bağımlısı için her orgazm, bir anti- orgazmdır. Sihirli tılsımın dünyeviliği ortaya çıkar ve aşka gelmiş alışverişçi bildik hüsran kaynağı kendisine geri döner. Müthiş şık giysiler çoğu zaman hiç giyilmez, muazzam zımbırtı hiç kullanılmaz, büyüleyici kitap asla okunmaz ve harika CD hiç çalınmaz... Benim kişisel dürtüm, gizli ezoterik bilgiler edinme ve
coşkuyu gizlice taşıma umuduyla kitap ve CD satın almak. Ama raflarım hiç çalmadığım CD'lerle dolu (hiçbirisi ambalajında değil çünkü naylonu yırtmak potansiyelin, ön- sevişmenin bir parçası). Ayrıca bir kereden fazla çalmadığım bir sürü CD var. Müzik hoparlörlerden yayılmaya başladığı anda CD büyülü haresini yitiriyor ve diğer CD'lerden birine dönüşüyor. Kitaplarsa daha ucuz ve okumaları daha uzun olduğundan, elimdeki okunmamış kitap sayısı gittikçe artıyor. Yani kitap potansiyel pırıltısını altı hafta kadar koruyor ve ardından olası bir gizli irfan taşıyıcısından bir külfete, bir serzenişe, bir utanç ve sıkıntı kaynağına dönüşüyor. Gereksiz alışverişe getirilen çözümlerden biri, Koleksiyon diyerek meşrulaştırmaktır. Haliyle her türden koleksiyon hiç şaşırtmadan artış göstermektedir. Terimin içerdiği
öğretmensel uzmanlık ve bilenin seçimi imalarıyla birlikte sıradan alışverişçi için Koleksiyoncu sıfatı, işe yaramaz bir sürü döküntününse sadece meşru kılınamaz müsriflik değil, ayrıca dikkatli yatırım iması da taşıyan yeni terimle Koleksiyon Malzemesi sınıflandırmasına girişi çok daha tatmin edicidir. Saplantılı CD ve kitap alıcısı için daha iyisi bile mümkündür: Bu şeyleri satın almak alışveriş değil, "bir kütüphane oluşturmaktır." Yolculuk da beklenti temellidir. Yeni yer pek çok
beklenmedik bakımdan farklı, esin verici egzotiklikte olacak ve başkalaşmış yeni bir "ben" doğacaktır. Ama göğü, binaları, ağaçları ve insanlarıyla yeni yer, muhtemelen daha sıcak iklimine rağmen sonuçta sadece başka bir yerdir ve iç bayıcı huysuz eski benlik yolculuğa sizinle gelmiştir. Alain de Botton, The Art of Travel [50] adlı kitabında bir kız arkadaşıyla çıktığı bir Karayip tatilini anlatır. Yola çıkmadan önce kumsalların, masmavi denizin, palmiyelerin ve şahane günbatımlarının esinleyeceği yeni ahengi düşlerler ama hedefe varmalarıyla birlikte lokantadaki tatlıların boyutu ve görünüşü üzerine tartışmaya başlarlar. İkisine de aynı tatlı gelmiştir ama birininki diğerinden daha büyük, diğerininse görüntüsü ötekinden daha güzeldir. Kız tatlıları değiş tokuş eder ve kendi tatminini, adamı tatmin ettiğini öne sürerek meşru kılar. Kavga ederler ve somurtarak, kendilerine esin vermesi gereken harika manzaraya aldırmadan otele dönerler. Hepimizin başından böyle şeyler geçmiştir ve hepimiz işimize geldiğince bunları unutmuşuzdur. Çünkü bir sonraki tatil ufuktadır ve gerçek mutluluğu getireceği kesindir. Yolculuk ve alışveriş birbirlerine öyle uygunlar ki gittikçe daha fazla bir araya geliyorlar. Havaalanında, uçakta, tren istasyonunda, otel lobisinde hatta internet yoluyla otel odasında bile alışveriş imkânları mevcut. Tabii bunlar sadece
Yüklə 1,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|