Şahbaz xvduoğlu tərtibçilər

Faydalı qazıntıların yataqlannın axtarışı və kəşfiyyatını öz vəsaiti hesabına aparmış, yaxud 

faydalı qazıntıların müvafiq ehtiyatlarının axtarışına və kəşfiyyatına dövlətin çəkdiyi xərcləri tam 

ödəmiş  yer  təki  istifadəçiləri  həmin  yataqları  istismar  edərkən  mineral-xammal  bazasının 

bərpasına ayırmaları ödəməkdən azad edilirlər. 

Ayırmaların  dərəcələri  Azərbaycan  Respublikasının  mineral-xammal  bazasmm  bərpasma 

tələb olunan xərcləri təmin edə biləcək miqdarda müəyyən edilir və eynİ növ mineral-xammal 

çıxaran yer təkinin bütün istifadəçiləri üçün eynidir. 

Mineral-xammal  bazasmm  bərpasına  ayırmalann  miqdarı  faktiki  çıxarılan  faydalı 

qazıntıların dəyərindən faizlə müəyyən edilir. 

Bu  ayırmalar  mineral-xammal  bazasının  bərpasını  və  yer  təkinin  geoloji  öyrənilməsini 

maliyyələşdirmək məqsədilə yaradılan dövlət fonduna daxil edilir. 

Mineral-xammal  bazasmm  bərpasma  ayırmalardan  faydalı  qazmtı  yataqlarının  ilkin 

açılmasının və kəşfiyyatmm hevəsləndirilmesi üçün istifadə edİlə bilər. 

Mineral-xammal  bazasmm  bərpasına  ayınnalarm  dərəcələri  qanunvericiliklə  müəyyən 

edilir. 

Maddə 42. Dəniz dibi sahələrindən və akvatoriyasından istifadə haqqı 

Dəniz  dibi  sahələrindən  və  akvatoriyasından  istifadə  haqqı  dəniz  şəraitində  faydalı 

qazmtılann  axtarışı,  kəşfiyyatı  və  çıxanlması  ilə  bağlı  işlərə  və  dəniz  dibinin  təkindən  digər 

məqsədlər  üçün  istifadəyə  görə  ödənilir,  Haqqm  ödənilməsi  qaydası  və  miqdan  sahənin 

yerləşməsindən  və  konfiqurasiyasından,  su  qatının  qalınlığından,  dəniz  dibinin  təkindən 

istifadənin məqsədlərindən asılı olaraq qanunvericiliklə müəyyən edilir. 

Maddə 43. Yerin təkindən istifadə hüququna görə ödənişin formaları 

Yerin  təkindən  istifadəyə  görə  ödənişlər,  onların  növlərindən  asılı  olaraq  aşağıdakı 

formalarda verilə bilər: 

pul ödənişləri; 

çıxarılan mineral-xammalın və ya İstifadəçi tərəfindən istehsal olunan digər məhsulların bir 

hissəsi; 

xidmət gösterilməsi. 

Ödənişlərin verilməsi forması normativ hüquqi aktlara uyğun olaraq yerin təkindən istifadə 

hüququ verən xüsusi razılıqla müəyyən edilir. 

Yerin təkindən istifadəyə görə ödənişlərin əvəzinə  İstifadəçidən kommersiya sirri sayılan 

məlumatlann tələb edilməsinə yol verilmir. 

.Maddə 44. Yerin təkindən istifadəyə görə ödənişlərdə istisnalar 

Azərbaycan Respublikasında yerin təkindən istifadəyə görə ödəmələrdə istisnalar aşağıdakı 

hallarda tətbiq edilir: 

hüquqi və fiziki şəxslərin mülkiyyətində olan və ya icarəyə götürülmüş torpaq sahəsində öz 

ehtiyaclannın ödənilməsi üçün müəyyən olunmuş qaydada ümumi yayılmış faydalı qazıntılar və 

təzyiqsiz yeraltı sular hasil edildikdə; 

yer təkinin Öyrənilməsinə dair elmi-tədqiqat və dövlət proqramları ilə aparılan geoloji işlər, 

zəlzələlərin  proqnozlaşdırılması,  mühəndis-geoloji  araşdırmalar,  geoekoloji  tədqiqatlar,  yeraltı 

suların rejiminə və balansına nəzarət, eləcə də yerin təkinin bütövlüyünü pozmamaqla görülən 

diger  işlər,  bu  Qanunim  7-ci  maddəsinin  birinci  hissəsinin  5-  ci  bəndində  qeyd  edilən  xüsusi 

mühafizə edilən geoloji obyektlərin yaradılması üçün işlər aparıldıqda. 

 -------------------------------------------  44 

 --------------------------------------------  

---

Mürəkkəb dağ-mədən-geoloji şəraitdə yerləşən, yaxud aşağı keyfiyyətə malik, o cümlədən 

çətin  çıxanlan,  kondisiyaya  uyğun  olmayan,  faydalı  qazmtılann  əvvəl  dövlət  balansından 

silinmiş  ehtiyatlarını  saxlayan  yataqların  istifadə  edilməsini,  örtük  və  yan  süxurlardan, 

dağ-mədən və onunla əlaqədar emal istehsalatının tullantılarından istifadəni, eləcə də əsas və 

yanakı  komponentlərin  istehsahnı,  ekoloji  cəhətdən  təhlükəsiz  texnologiyaların  tətbiqini 

həvəsləndirmək məqsədilə yer təkinin istifadəçiləri yerin təkindən istifadəyə görə ödənişlərdən 

qismən azad oluna bilərlər. 

Maddə 45. Aşağı keyfij'vətə və səmərəyə malik faydalı qazıntı yataqlarının istismarına 

görə güzəştlər 

Aşağı keyfiyyətə və səmərəyə malik faydalı qazmtı yataqlarının istismarma görə güzəştlər 

aşağıdakı hallarda verilir: 

kəşf edilmiş ehtiyatlann səmərəli istifadəsi qaydasımn pozulması ilo əlaqədar olmayan və 

az rast gələn faydalı qazınülar aşağı iqtisadi səmərəlik şəraitində çıxanlarsa; 

yatağın  zəngin  sahələrinin  seçmə  üsulu  ilo  işlədilməsi  nəticəsində  faydalı  qazıntmın 

keyfiyyətinin pisləşməsi hallan istisna edilməklə, aşağı  keyfiyyətli qalıq ehtiyatlardan faydalı 

qazıntı hasil edilərsə. 

Bu  güzəştlər  xüsusi  razılıq  verən  müvafiq  icra  hakimiyyəti  orqanı  tərəfindən  müəyyən 

edilir. 

V I I

 

f ə si l  

Qanunun pozulmasına görə məsuliyyət 

Maddə 46. Qanunun pozulmasına görə məsuliyyət 

Bu  Qanunun  pozulmasına  görə  hüquqi  və  fiziki  şəxslər  aşağıdakı  hallarda  məsuliyyət 

daşıyırlar: 

yerin təkindən istifadənin qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydaları pozularsa; 

yerin təkindən özbaşına istifadə edilərsə; 

yerin təkindən istifadə ilə əlaqədar işlərin təhlükəsiz aparılması, yer təkinin və ətraf mühitin 

mühafizəsi üzrə standartlarm (normalann, qaydaların) tələbləri pozularsa; 

yer təkinin çirklənməsinə və faydalı qazıntı yatağmın istismar üçün yararsız hala düşməsinə 

yol verilərsə; 

geoloji və digər məlumatlara mülkiyyət hüququ və bu məlumatlann məxfiliyi pozularsa; 

faydalı qazıntı yayılan sahələrdə özbaşına tikinti işləri apanlarsa; 

yerin  təkindən  istifadə  edilərkən  bina  və  qurğuların,  eləcə  də  xüsusi  mühafizə  olunan 

ərazilərin vo ətraf mühit obyektlərinin toxunulmazlığı təmin edilməzsə; 

yeraltı  sulann  müşahidə  quyuları,  markşeyder  vo  geodeziya  nişanları  məhv  edilərsə  və 

zədələnərsə; 

yerin təkindən istifadə edərkən ödəmə qaydaları müntəzəm olaraq pozularsa; 

ləğv edilən vo konservasiya olunan dağ-qazmalarmın və buruq quyulannın əhalinin və ətraf 

mühitin təhlükəsizliyini təmin edən vəziyyətə gətirilməsi, habelə konservasiya müddəti ərzində 

faydalı  qazıntı  yataqlannm,  dağ-qazmaiarm  və  buruq  quyularının  qorunması  tələblərinə  əməl 

edilməzsə; 

45 

---