Şahbaz xvduoğlu tərtibçilər

Xüsusi  razılığın  yenidon  tərtib  edilməsindən  imtina  olunduqda,  yer  təkinin  istifadəçisi 

məhkəməyə müraciət edə bilər. 

Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulan hallar istisna olmaqla, yer 

təkinin  istifadəçisi  yerin  təkindən  istifadə  hüququnu  üçüncü  şəxslərə  vermək  hüququna  malik 

deyildir. 

I I I

 

f 9 s i l  

Yer təkinin səmərəli istifadəsi və mühafizəsi 

Maddə 21. Yer təkinin səmərəli istifadəsinə və mühafizəsinə aid əsas tələblər Yer təkinin 

səmərəli istifadəsinə və mühafizəsinə aid əsas tələblər aşağıdakılardır: yer təkinin istifadə'-ə 

verilməsinin qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydasına riayət olunması və yerin təkindən 

özbaşına istifadəyə yol verilməməsi; 

yer  təkinin  geoloji  öyrənilməsi,  səmərəli  və  kompleks  istifadəsi  və  mühafizəsinin 

dolğunlu-ğmıun təmin edilməsi; 

faydalı  qazıntı  ehtiyatlannin  qiymətləndirilməsi  və  ya  faydalı  qazıntıların  çıxaniması  ilə 

əlaqədar  olmayan  məqsədlər  üçün  istifadəyə  verilən  yer  təki  sahəsinin  xüsusiyyətlərini  təyin 

edəcək qabaqlayıcı geoloji və geoekoloji işlərin aparılması; 

yer təkinin geoloji öyrənilməsi və ondan kompleks istifadəni təmin etmək məqsədilə hər bir 

faydalı qazıntı yatağı üzrə kondisiyalann müəyyən edilməsi; 

faydalı qazıntı ehtiyatlarının, eləcə də faydalı qazıntıların çıxarılması ilə əlaqədar olmayan 

məqsədlər  üçün  istifadə  edilən  yer  təki  sahələrinin  dövlət  ekspertizasının  və  dövlət  uçotunun 

aparılması; 

faydalı  qazıntıların  və  yanakı  komponentlərin  yerin  təkindən  daha  dolğun  çıxarılmasınm 

təmin edilməsi; 

faydalı  qazıntı  yataqlanmn  işlənilməsi  zamam  yerin  təkindən  çıxarılan  və  yerin  təkində 

saxlanılan faydalı qazıntıların və yanakı komponentlərin uçotu; 

faydalı qazıntı yataqlarının su basmasından, şüalanmadan, yanğından və faydalı qazıntılann 

keyfiyyətini aşağı sala bilən, yataqlarm sənaye əhəmiyyətini azaldan və ya onların işlənməsini 

mürəkkəbləşdirən digər amillərdən mühafizə edilməsi; 

yerin təkindən istifadə edilərkən, habelə neft, qaz və başqa maddələr, materiallar yer altında 

saxlanılarkən, zərərli  maddələr və  istehsal tullantılan basdırılarkən,  çirkli  sular  axıdılarkən yer 

təkinin  və  ətraf  mühitin  çirklənməsinin  qa;şısının  alınması,  faydalı  qazıntılar  olan  vs  ya 

dağ-mədən i^əri aparılan zonalarda istehsalat və məişət tullantılarının basdınimaması; (1) 

faydalı  qazıntılar  çıxaran  müəssisələrin  və  faydalı  qazmtılann  çıxaniması  ilə  əlaqədar 

olmayan yeraltı qurğuların fəaliyyətinin müvəqqəti dayandıniması və ləğv edilməsi qaydalarına 

riayət edilməsi; 

faydalı  qazıntılann  yerləşdiyi  sahələrdə  özbaşına  tikinti  işləri  aparılmasının  qarşısının 

alımnası və bu sahələrdən başqa məqsədlər üçün istifadənin müəyyənləşdirilmiş qaydasına əməl 

edilməsi; 

içməli, yaxud sənayenin su təchizatı üçün istifadə edilən sututarlarda və yeraltı sular yayılan 

yerlərdə sənaye və məişət tullantılarının yığılmasının qarşısının alınması, habelə 

 --------------------------------------------  36 

 --------------------------------------------  

---

yeraltı  içməli  sularm  mİnerallaşmış  və  ya  kondisiyaya  uyğun  gəlməyən  sularla  qarışması 

təhlükəsi olan sahələrdə yeraltı içməli suların rejiminə nəzarət edilməsi; 

ətraf  mühitin qorunması, torpaqların rekultivasiyası, dağ qazmalarının konservasiyası və 

yaxud ləğvi qaydalanna əməl edilməsi; 

balıqçılıq ahamiyystli su obyektlərində faydalı qazıntıların hasil edilməsi, geoloji kəşfiyyat, 

partlayış,  qazma,  dibdərinləşdirmə  işlərinin  aparılması,  yeraltı  qurğuların  tikinäsi  lavi- 

həhrinin qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada balıq təsərrüfatı ekspertizasından məcburi 

keçirilməsi. (2) 

Bu  maddənin  tələbləri  pozularsa  yerin  təkindən  istifadə  üçün  verilmiş  hüquq 

qanunvericiliyə  müvafiq  olaraq  müvafiq  icra  hakimiyyəti  orqanı  tərəfindən  məhdudlaşdırıla, 

dayandırıla və ya ləğv edilə bilər. 

Maddə 22. Yerin təkindən istifadə ilə əlaqədar işlərin təhlükəsiz 

görülməsinə aid əsas tələblər 

Yer  təkinin  geoloji  öyrənilməsinə,  faydalı  qazıntıların  çıxanlması  üzrə  müəssisələrin, 

müxtəlif  təyinatlı  yeraltı  qurğulann  tikintisinə  və  istismarına  ancaq  onların  təsir  zonasında 

yerləşən əhalinin həyat və sağlamiığmın təhlükəsizliyinin təmin edilməsi şərti ilə icazə verilir. 

Müvafiq  icra  hakimiyyəti  orqanları  və  yer  təkinin  istifadəçiləri  yer  təkinin  istifadəsi  ilə 

əlaqədar  işlərin  təhlükəsiz  görülməsi  üzrə  təsdiq  edilmiş  standartlann  (normativlərin, 

qaydaların) tələblərinin yerinə yetirilməsini təmin etməlidirlər. 

Dağ-mədən  nəzarəti  orqanı  yerin  təkindən  istifadə  ilə  əlaqədar  işlərin  təhlükəsiz  apanl- 

ması məsələlərinin dövlət tənzimlənməsini və nəzarət flınksiyalanm həyata keçirir. 

Yerin təkindən istifadə ilə əlaqədar işlərin təhlükəsiz görülməsi üçün məsuliyyəti bilavasitə 

müəssisələrin rəhbərləri daşıyırlar. 

Yerin təkindən istifadə ilə əlaqədar işlərin təhlükəsiz görülməsinin təmin edilməsinə aid 

əsas tələblər aşağıdakılardır; 

işə ancaq xüsusi ixtisas hazırlığı olan şəxslərin buraxılması; 

dağ-qazma və buruq işləri ilə məşğul olan şəxslərin xüsusi geyim və qorunma vasitələri ilə 

təmin edilməsi; 

təhlükəsizlik  texnikası  qaydalarının  və  sanitariya  normalanmn  tələblərinə  uyğun  gələn 

maşın, avadanlıq və materiallann tətbiq edilməsi; 

radioaktiv, partlayıcı maddələrdən və vasitələrdən düzgün istifadə edilməsi, onların lazımi 

qaydada uçotu, saxlanması və işlədilməsi; 

işlərin  normal  texnoloji  rejiminin  və  təhlükəli  hallarm  proqnozlaşdınİmasının  təmin 

olunması üçün müşahidələrin aparılması; 

dağ-mədən atmosferinin vəziyyətinə, orada oksigenin, zərərli və partlayış təhlükəli qazların 

və tozların miqdarına müntəzəm nəzarət; 

normal iş rejimlərində və qəza hallarında yerin təkindən istifadə ilə əlaqədar işlərin təsir 

zonasındakı əhalinin mühafizəsini təmin edən tədbirlərin hazırlanması və həyata keçirilməsi. 

Yer təkinin istifadəçiləri dağ-mədən xilasetmə, açıq neft və qaz fontanlannın qarşısmı alan 

və otılan ləğv edən dəstələr yaratmalı, yaxud müqavilə yolu İlə müvafiq xidmətlərdən istifadə 

etməlidirlər. 

Yerin təkindən istifadə ilə əlaqədar işlər aparan müəssisələrin rəhbərləri, digər səlahiyyətli 

vəzifəli şəxsləri həmin müəssisələrin işçilərinin, işlərin təsir zonasında yerləşən 

37 

---