204
– Mən səninçün balaca bəbə-zad deyiləm ki, qorxudasan məni!
– Bilmirəm, bəbəsən, ya nəsən, budu deyirəm sənə, islanmışın yağışdan
qorxusu yoxdu, sırğa elə, as qulağından, əgər naxələflik eləsən, tökəcəyəm yerə
bağırsaqlarını!
– A kişi, necə adamsan sən? Adam dili başa düşmürsən? Niyə durub gəlmisən
üstümə?
Mühüm işlər müstəntiqi Gündüz Kərimbəyli iş xatirinə də olsa, qapı dalında
gizlənib başqalarının danışığına qulaq asmağı yəqin ki, xoşlamırdı, əlini kürkünün
cibindən çıxarıb qapını tıqqıldatdı.
Əvvəlcə bir sakitlik çökdü, sonra içəridən səs gəldi:
– Heç nə lazım deyil, Ayna xala!
Gündüz Kərimbəyli qapını bir də döydü.
– Nədi axı? – sözüylə qapının açılması bir oldu və qapını açan oğlan tanımadığı
bu qonağa baxıb soruşdu: – Kim lazımdı?
Gündüz Kərimbəyli əynində sırıqlı, otağın ortasında dayanmış qırx beş, əlli
yaşlarında kişiyə baxıb qarşısındakı cavan oğlandan soruşdu:
– Fazil müəllim sizsiniz?
– Bəli, mənəm.
– Sizinlə bir balaca işim var.
Fazil müəllim sırıqlılı kişiyə ötəri bir nəzər salıb, Gündüz Kərimbəyliyə yer
göstərdi.
– Gəlin içəri, buyurun, əyləşin.
Gündüz Kərimbəyli içəri girdi və otaq isti olduğundan, Fazilin göstərdiyi stula
tərəf gedə-gedə kürkünü çıxartdı, üzərindən su süzülən portfeli stulun yanında yerə
qoyub oturdu və kürkü dizlərinin üstünə saldı.
Sırıqlı geymiş kişi qonağa tərs bir nəzər salıb, Fazil müəllimə baxdı və xüsusi
bir tələffüzlə:
– Mən getdim! – dedi. – Lazım olsa, gələcəyəm yenə!
O, qapıdan çıxanda Fazil müəllim dərindən nəfəs alıb, Gündüz Kərimbəyliyə
tərəf çevrildi:
– Bağışlayın, elə bildim ki, yenə Ayna xaladı, soruşur ki, nə lazımdı. Ev
yiyəsini deyirəm... Kirayənişinəm mən burda.
Mühüm işlər müstəntiqi dizlərinin üstündəki kürkün döş cibindən vəsiqəsini
çıxarıb Fazil müəllimə göstərdi:
– Mahmud Qəmərlinskinin işi ilə əlaqədar sizə əziyyət verirəm.
Fazil müəllim qapının yanındakı köhnə meşin divanda oturdu və lap ürəkdən
gələn bir yanğı ilə:
– Kişi yaman getdi! – dedi. – Mənim üstümdə getdi!
– Sizin üstünüzdə niyə?
Fazil müəllim Gündüz Kərimbəyliyə baxdı və ancaq Gündüz Kərimbəylinin
sezə biləcəyi bir tərəddüddən sonra dedi:
– Mən olmasaydım, nə işi vardı burda?
Gündüz Kərimbəyli dizlərinin üstündəki kürkü sürüşməyə qoymayıb, soruşdu:
– Nəyə görə gəlmişdi ki, bura?
Fazil müəllim divandan qalxıb ona yaxınlaşdı və kürkü götürüb:
– Qoyun asım, – dedi. – Yaşdı, qurusun bir az.
205
O, kürkü qapının arxasına vurulmuş mismardan asıb, yenə də bayaqkı yerində
oturdu.
– Məni görməyə gəlmişdi də...
– Bunu ifadənizdə oxumuşam.
Fazil müəllim təəccüblə mühüm işlər müstəntiqinə baxdı, yəni ki,
oxumusunuzsa, niyə təzədən soruşursunuz?
– Sizin doğma babanızdı, hə?
Fazil müəllim əlini ağzına aparıb uşaq kimi baş barmağının dırnağını dişi ilə
gəmirtləyə-gəmirtləyə:
– Hamısını demişəm də. Protokola yazıblar hamısını...
– Mənimlə danışmaq istəmirsiniz?
Fazil əlini ağzından çəkmədən:
– Niyə istəmirəm? Doğma babamdı, əlbəttə... Atam müharibədə ölüb, tək oğlu
idi. Iki nəvəsi vardı, biri mən, biri də mənim bacım, daha heç kimi yox idi. Bacım
məndən böyükdü, Bakıda ərdədi, öz ailəsi var. Babam tək qalırdı. – Fazil müəllim
əlini ağzından çəkib qollarını döşündə çarpazladı.
– Bacınız babanızın dəfninə gəlmişdi?
– Gəlmişdi, əlbəttə. Çox qala bilmədi, körpə uşağı var...
– Qabaq bir yerdə yaşayırdınız?
– Hə. Universiteti qurtarandan sonra mənim təyinatımı verdilər bura.
– Nə vaxt?
– Il yarımdı burdayam.
– Bakıya gedib-gəlirdiniz? Babanızı yoluxmağa?
– Hə, əlbəttə. Bizsiz darıxırdı yaman...
– Axırıncı dəfə nə vaxt getmişdiz Bakıya?
– Ayın iyirmi ikisində, şənbə günü, dərslər qurtarandan sonra.
– Bazar günü də orada qaldız?
– Hə. Gecə çıxdım Bakıdan, bazar ertəsi gəlib çatdım dərsə.
– Deməli, siz iyirmi üçündə Bakıdan çıxmısınız. Iyirmi dördü keçib, iyirmi
beşində babanız bura gəlib. Cəmi bircə gün keçəndən sonra təzədən sizi görmək
üçün bura gəlib?
Fazil müəllim Gündüz Kərimbəyliyə baxdı, sonra iki əli ilə də üzünü tutub
başını aşağı saldı və bu dəfə özünü saxlaya bilməyib riqqətə gəldi:
– Mənim üstümdə getdi kişi! – dedi. – Mənim üstümdə!
Gündüz Kərimbəyli bərkdən öskürdü, öskürəyi daha boğazdan yox, xalis
sinədən gəlirdi və belə məlum olurdu ki, özünü əməlli-başlı soyuğa verib. O, öskürə-
öskürə ayağa qalxıb qapıdan asılmış kürkünün cibindən dəsmal çıxartdı və dəsmalı
ağzına tutub bir daha öskürdükdən sonra dedi:
– Mənə baxın, Fazil müəllim! Əgər istəyirsinizsə ki, babanızı öldürən adam, ya
da adamlar cəzalarına yetsinlər və bu məsələ tez həll olunsun, nə bilirsiniz, hamısını
deyin, heç nə gizlətməyin. Bizim gizlənpaç oynamaq vaxtımız çoxdan keçib! Sizi
mütləq prokurorluğa çağırıb rəsmi sorğu-suala tutmalıyam?!
Fazil müəllim başını əllərinin arasından qaldırıb təəccüblə qonağa baxdı, elə bil
ki, ondan belə sərt danışıq gözləmirdi; sonra dedi:
– Bunların bir-birinə dəxli yoxdur.
– Nəyin?
206
– Mənim məsələmlə, babamın öldürülməsinin.
– Sizin hansı məsələnizin?
Fazil müəllim əllərini üzündən çəkib barmaqlarını sındırdı və başını divanın
arxasına söykəyib qızarmış gözlərini tavana zillədi; yəqin başa düşdü ki, bu
çağırılmamış qonaq havayı yerə adamdan əl çəkən deyil, açmalıdı sandığı, tökməlidi
pambığı.
– Babam mənim işim üçün gəlmişdi...
Mühüm işlər müstəntiqi eyni sərtliklə soruşdu:
– Sizin hansı işiniz üçün?
Fazil müəllim ayağa qalxıb pəncərəyə yaxınlaşdı və şüşənin arxasındakı
qaranlığa baxa-baxa:
– Onsuz da bu rayonda heç nə gizlətmək mümkün deyil, – dedi. – Sonra
gözlərini pəncərədən çəkməyərək sıxıla-sıxıla əlavə etdi. – Mənim Bakıda nişanlım
var. Babalarımız uşaqlıq dostu olublar... Hələ universitetdə oxuyanda
nişanlanmışdıq... Mən gəldim bura, o qaldı Bakıda... Bura gələndən sonra... – Fazil
müəllim sözünə davam edə bilmədi: yəqin bu saat özünü dünyanın ən naqolay
vəziyyətində olan bir adam hesab edirdi.
Gündüz Kərimbəyli ona kömək etmək istədi:
– Qız başqasını...
Fazil müəllim gözlərini pəncərənin şüşəsindən çəkməyərək onun sözünü kəsdi:
– Yox, qız başqasını yox, mən başqasını...
Araya sükut çökdü. Gündüz Kərimbəyli dəsmalını kürkün cibinə qoyub
pəncərəyə yaxınlaşdı:
– Gecələr qaranlıq olur rayonunuz, – dedi. – Küçələrdə işıq azdır.
Fazil müəllim, görünür, başladığı söhbəti tez də qurtarmaq istəyirdi:
– Rus dili müəlliməsidir. Səadətdir adı... Babam razılıq vermirdi, deyirdi ki,
yaxşı iş görmürsən, kişi belə iş tutmaz... Mən də bilirəm, yaxşı iş deyil bu, amma
adamın özündən asılıdı bəyəm? Adam özü bilir ki, nə olacaq? Cavan uşaqlardıq,
nişanlamışdılar bizi, elə bilirdik ki, istəyirik bir-birimizi, amma sonra məlum oldu
ki, uşaq işləridi bu, istəmirik bir-birimizi... – Fazil müəllim özü öz sözlərindən
əsəbiləşərək yavaş-yavaş səsini qaldırdı. – Sonra məlum oldu ki, mən başqasını
istəyirəm!.. Getdim kişini başa salım. Yox, dedi, gərək özüm gəlib görüm ki, nə
məsələdi bu! Tərs idi yaman!.. Bir şey ki, beyninə batdı, çıxarmaq olmazdı...
Xasiyyəti belə idi, evdə də, işdə də... – Fazil müəllim gözlərini şüşədən çəkib
yanında dayanmış Gündüz Kərimbəyliyə baxdı. – Vaxtilə o da sizin, bir növ,
kolleqanız idi... Qabaqlar rayonlarda milisdə işləyirdi, milis rəisi... Hələ biz yox idik
o vaxtlar... Sonralar təqaüdə çıxanacan, başqa işlərdə işləyirdi... Quldurlara,
qaçaqlara can verməyib, amma bir saat oğrusunun bıçağının qurbanı oldu...
Öskürək yenə də Gündüz Kərimbəylini boğdu.
Fazil müəllim pəncərədən ayrılıb soruşdu:
– Bəlkə Ayna xalaya deyim çay gətirsin?
– Yox, çox sağ olun, getmək istəyirəm. – Bu sözləri deyən adam artıq yenə də
əvvəlki xoşrəftar qonaq idi. – Bağışlayın, bir-iki sual da vermək istəyirəm... Qız
bilirdi ki, babanız bu işə razı deyil?
– Hansı qız?
– Buradakı müəllimə, Səadət.
Dostları ilə paylaş: |