119
Allah, adam bu qədər gilas yeyər? Bəs, deyirlər gilas adamın qarnını ağrıdır,
bəs, bunun qarnına niyə bir şey eləmir? Bu boyda qarına gilas neyləsin? Ağabacı
çox çalışırdı ki, ürəyində kirayənişinlərinə qarşı kin-küdurət yaranmasın, amma heç
cürə mümkün deyildl.
Ağabacı kirayənişinləri ilə açıq-aşkar düşmənçiliyə başlamışdı, amma məlum
səbəbdən ürəyində düşmənçilik eləyirdi və belə bir minval ilə səsini içinə salıb
düşmənçilik aparmaq Ağabacının gününü lap qara eləmişdi (atalar elə bu yerdə
deyiblər ki, deyirəm, çölümü yandırır, demirəm, içimi; atalar yaxşı kişi olublar və
həmişə də yaxşı sözlər deyiblər).
Düz beş gün idi ki, Ağabacı ilə Ağababa evlərini kirayə vermişdilər, özləri
birinci mərtəbədəki yarımzirzəmi mətbəxə və mətbəxin yanındakı balaca otaqkimiyə
(qışda bura odun yığırdılar) köçmüşdülər. Ağababa şüşəbəndin altını brezentlə örtüb
bağlamışdı və qızlar burda yatırdı; Ağabacı şüşəbəndin altına palaz döşəmişdi və
qızların yerini də palazın üstündən salmışdı. Dünən gecə o qədər isti oldu ki,
Ağababa ilə Ağabacı bu istiyə tab gətirmədi və mətbəxdən çıxıb bütün ömürlərində
birinci dəfə, yəni ikisi də evdə ola-ola, ömürlərində birinci dəfə bir-birilərindən ayrı
yatdı, özü də uşaqlarla bir yerdə yatdı: Ağabacı Ağababanın yerini şüşəbəndin
altında o başdan, özününkünü də bu biri başdan saldı, arada da qızlar yatmışdı.
Və düz beş gün idi ki, Nuhbala da evə gec gəlirdi, kirayənişinləri yatıb işığı
söndürəndən sonra gəlirdi, çünki Nərgiz Nuhbalaya demişdi ki, and iç ki, bütün
ömründə məndən başqa heç kimi sevməyəcəksən; Nuhbala da böyük qardaşı
Baladadaşın canına and içmişdi ki, qara torpağın altına gedən günə kimi, ömründə
Nərgizdən başqa heç kimi sevməyəcək və başqa bir qadın xeylağına gözünün ucuyla
da baxmayacaq, buna görə də Nuhbala evə gec gəlirdi, gec gəlirdi ki, talvara
qalxanda ikinci mərtəbənin pəncərəsindən Əminə xanımın soyunmağını, südlə dolu
inək yelininə oxşayan döşlərini, yekə dalını görməsin, bu arvadın, ərinin yanında
otaqda tumançaq gəzməyini görməsin (Nuhbalanın Əminə xanımdan çox, Bəşir
müəllimə hirsi tuturdu: «Əri – oğraş, niyə işığı söndürmür, pərdəni çəkmir heç
olmasa?!»).
Dörd nəfər idi, Ağababagilin həyət-bacasında fironluq eləyən bu kirayənişinlər
dörd nəfər idi: Bəşir müəllim idi, əlli yaşı olardı, bəlkə əllidən də çox olardı,
ortaboylu, qarayanız, qıvrım qara saçlı bir kişi idi, amma sonra məlum oldu ki,
saçına da, nazik bığına da rəng qoyur. Ağababa diqqətlə baxanda bunu başa düşdü
və bundan sonra Bəşir müəllimin üzünə baxa bilmirdi, bir də ki, Bəşir müəllimdən
həmişə ətir iyi gəlirdi. Əminə xanım idi, yaşı qırx olmazdı hələ, yumurta kimi
ağappaq idi, saçları xurmayı, gözləri ala idi, özü də ding-ding dingildəyirdi;
oğlanları Adil idi, Adik deyirdilər və bu Adik məktəbi bu il qurtarmışdı; qızları
Ofelya idi, Ofa deyirdilər, altıncı sinfə keçmişdi və bütün bu ailəni birləşdirən bir
şey tamam göz qabağında idi ki, o da bunların hamısının köklüyü idi: ata da kök idi,
ana da kök idi, balalar da kök idi, hamısı kök idi. (Əmirqulunun arvadı Xeyransa
qonşularının bu kirayənişinlərini birinci dəfə görəndə az qaldı gülməkdən uğunub
getsin, çünki bu kök adamları görən kimi, bütün kənddə məşhur olan, kişilərin də öz
aralarında deyib-güldüyü, arvadların da öz aralarında deyib-güldüyü bir söhbət
yadına düşdü: qarovulçu Həsənulla Irtışın, Obun sahillərindən qayıdıb gələndən
sonra, bir müddət tək yaşadı kənddə, sonra evlənmək fikrinə düşdü və kəndin
ağsaqqallarından qəssab Ağakişi soruşanda ki, qarovulçu Həsənulla kimi almaq
120
istəyir, qarovulçu Həsənulla demişdi ki, kim olur-olsun, kimi alırsız mənim üçün
alın, amma kök olsun! Qəssab Ağakişi kənddəki tay-tuşları ilə klubun həyətindəki
çayxanada oturub çay içə-içə: «Alə, – demişdi, – bu üftadə elə bir ailə qurmaq
istəyir ki, üssü köklük olsun. Bu arvad istəmir evə, istifadə üçün mal istəyir». Və bu
xəbər kəndə yayılandan sonra, məlum məsələdi ki, qarovulçu Həsənullaya gedən bir
arvad olmadı və qarovulçu Həsənulla da axırda: «– Çort poberi!» – dedi və gedib
Bakıdan dul bir arvad alıb gətirdi, özü də kök arvad.)
Hə, Ağababagilin kirayənişinlərinin dördü də kök idi, amma əslində onlar dörd
yox, beş nəfər idi, çünki bunların bir dostu var idi, adı Kələntər müəllim idi və bu
Kələntər müəllim də Allahın hər verən günü Ağababagilin evində idi, yəni ki,
kirayənişinlərin yanına gəlirdi. Amma Kələntər müəllim arıq və uzun idi, boğazının
hulqumu çıxırdı və uzunluqda, əyri-üyrülükdə bu kişi dəvə boynuna oxşayırdı, həm
də yaman qayışbaldır kişi idi.
Yoğun səsli qız indi də o biri mahnısına başladı və bu mahnı yazılan valın
ortası çatdaq olduğu üçün, ortada ilişə-ilişə bütün bu həyət-bacanı başına aldı:
«Volqa»sı yaşıl oğ-ğ-ğ-lan, Qəni, Qəni!
Ağzı qızıl diş oğ-ğ-ğlan, Qəni, Qəni!
Gəl sən mənə sataş-ş-şma.
Çünki həyasızam mə-ə-ən, Qəni, Qəni!..
«Mürdəşir üzüvü yusun sənin! «Qəni» deyə-deyə qara yerə girəsən elə!» –
Ağabacı ürəyində bu sözləri deyə-deyə, yoğun səsli qızın qarasına deyinə-deyinə
çayniki elə hirslə samovarın dəmkeşinə basdı ki, çaynik yanı üstə əyildi və qaynar su
çaynikdən tökülüb Ağabacının baş barmağını yandırdı. «– Mənə bu da azdı! – dedi
öz-özünə Ağabacı. – Guya ki, bunlardan sezonun axırında iki yüz manat alıb
bəxtəvər olacağam!»
Çünki həyasızam mə-ə-ən, Qəni, Qəni...
Bu dəfə də valdan «Ay can! Ay can!» səsləri gəldi. Bu əldədüzəltmə valları
hansı bir toy məclisindəsə yazmışdılar və bu cür valları Bakıdakı «Nərgiz» kafesinin
yanında əldə çox baha qiymətə satırdılar, çünki bu cür valların öz azarkeşləri var idi
və bu cür azarkeşlərin də cibi həmişə dolu olurdu; Əminə xanım da bu valları
«Nərgiz» kafesinin qabağından aldırıb gətirmişdi və ümumiyyətlə, Əminə xanım
«Nərgiz» kafesinin qabağında satılan bu cür valların birini də buraxmazdı, hamısını
aldırıb səhərdən-axşama kimi ləzzətlə qulaq asardı.
Sonra həmin cır səsli oğlan yenə qışqıra-qışqıra cavab verdi, guya ki, Qəni bu
başıbatmışdır:
Dəm, dəm olmuşam, ay gözəl,
Gözləri xumar olmuşam, ay gözəl!..
Dostları ilə paylaş: |