113
III
Həmin sakit, təmiz yay gününün axşamı idi və Ağababagil yığışıb
oturmuşdu
şüşəbənddə. Ağababagilin hamısının şüşəbənddə yığışmağının üç səbəbi ola bilərdi:
ya Ağabacı nəsə dadlı bir şey bişirmişdi və hamı da yığışmışdı ki, bu dadlı şeyi
yesin, ya bir azdan televizorda Zeynəb Xanlarovanın konserti başlayacaqdı, ya da
Baladadaşdan, Ağagüldən məktub gəlmişdi və hamı bir yerdə bu məktubu oxuyub
qulaq asırdı.
Budəfəki səbəb məktub idi və həmin məktubu Ağagül Nuhbalaya yazmışdı və
indi Nuhbala da bu məktubu bərkdən oxuyurdu, hamı da cani-dildən həmin məktuba
qulaq asırdı.
Ağagül belə bir məktub yazmışdı:
«Qələmi çernildə bir az saxladım,
Bu qısa məktubu belə başladım.
Əziz kiçik qardaşım Nuhbala, salamdan sonra bizi xəbər alsan əgər, mən sağ
və salamatam və sənin də sağ-salamat olmanı arzu edirəm.
Nuhbala, sən indi evimizdə bir qardaşsan və sən gərək elə eləyəsən ki, mənim
də, böyük qardaşımız Baladadaşın da papağını yerə soxan olmasın, qızların üstündə
gözün olsun və sən indi gərək elə eləyəsən ki, onlar çox ədəbli qızlar olsun, necə ki,
bizim anamız Ağabacı çox ədəbli arvaddır. (Bu yerdə Ağabacı özünü saxlaya
bilməyib dəsmalla gözlərini sildi. «– Ayaqlaruvun altında ölüm sənin, Ağagül» –
dedi.)
Nuhbala, indi sən gərək atamız Ağababaya da çox kömək eləyəsən, çünki o
boyda külfəti saxlamaq çox çətindi, özü də atamız Ağababa çox kişi adamdı. (Bu
yerdə Ağababanın gözləri doldu və uşaqlar bunu görməsin deyə kişi tez üzünü
pəncərəyə tərəf çevirdi ki, guya, dənizə baxır, amma Ağabacı da, uşaqlar da başa
düşdü ki, kişi kövrəlib və təbii ki, heç kim bunu üzə vurmadı.)
Nuhbala, uzaqda olanda çox şey fikirləşir adam. Qayıdıb gələndə mən də
qollarımı çirmələyim gərək, pul qazanım gərək, nöşün ki, qızları biz gərək öz
adımıza layiq köçürək.
Nuhbala, qalanını gələn məktubumda yazaram. Uzağı yaxın eləyib evdəkilərin
hamısını öpürəm. Məndən atamız Ağababaya, anamız Ağabacıya, Nailəyə, Firuzəyə,
Kəmaləyə, Amaləyə, Dilşada, Böyükxanıma salam de.
Nuhbala, Dolçadan da muğayat ol.
Imza özüm,
Qurtardı sözüm.
Ortancıl qardaşın Ağagül».
Ağagül əsgər paltarında çəkdirdiyi bir şəkil
də qoymuşdu zərfin içinə və
həmin şəklin arxasına da qırmızı karandaşla darağın ağzı boyda üç titrək xətt
çəkmişdi və bu üç qırmızı titrək xəttin üstündə yazmışdı:
«Əziz kiçik qardaşım Nuhbala! Baxanda xatırlama, xatırlayanda bax!».
Həmin şüşəbənddə, həmin sakit, təmiz yay gününün axşamı Ağagülün əsgər
paltarında çəkdirdiyi şəkil neçənci dəfə bir-bir bacılarının, qardaşının, anasının,
atasının əlində gəzdi və Ağababa həmin axşam yenə darıxdı, yerindən qalxıb
şüşəbənddən həyətə düşə-düşə günortadan bəri birinci dəfə arvadını dindirdi:
– Sabah aş bişir!
114
Bu o demək idi ki, sabah sübh tezdən Ağababa işə getməzdən əvvəl
toyuqlardan ikisini hindən çıxarıb kəsəcəkdi və axşamüstü hamı şüşəbəndə yığışıb
aş yeyəcəkdi və Ağabacı Ağababanın payını ayrıca bir qazana çəkib saxlayacaqdı,
gecə Ağababa işdən gələndən sonra Ağabacı qazanı qızdıracaqdı, Ağababanın payını
çəkib özü də oturacaqdı yanında və kənddəki təzə xəbərləri bir-bir danışa-danışa
Ağababanın aş yeməyinə tamaşa eləyəcəkdi.
Ağabacı:
– Ağəz, tez olun! – dedi. – Nailə, düyünü gətir! Firuzə, o stəkanı gətir ordan!
Dilşad, ləyəni ver!
Ağabacı aş bişirəndə on-on iki stəkan düyünün aşını bişirirdi, çünki külfət
böyük idi, aşın qarası azlıq
eləyirdi, uşaqlar isə düyünü çörəklə yemirdi və buna
görə də düyü çox olduğu üçün Ağabacı düyünü axşamdan arıtlamağa başlayırdı.
Nailə düyünü gətirdi. Firuzə stəkan gətirdi. Dilşad ləyən gətirdi. Kəmalə,
Amalə, Böyükxanım da mizin arxasına keçdi. Ağabacı kisədən on iki stəkan düyü
götürüb ləyənə tökdü və ləyəni qoydu mizin ortasına. Qızlar da, Ağabacı da hərə bir
tərəfdən ləyəndən bir ovuc düyü götürüb tökdü qabağındakı müşəmbənin üstünə.
Nuhbala Ağagülün məktubunu zərfin içinə qoydu və zərfi aparıb otaqdakı
paltar dolabının, evin qiymətli şeyləri – Ağabacının nişan üzüyü, bir də zümrüd qaşlı
üzüyü, Ağababanın partiya bileti, Baladadaşın məktubları, işıqpulunun qəbzləri və
bu sayaq başqa şeylər
olan gözünə qoydu, sonra Ağagülün əsgər paltarlı şəklini
otağın yuxarı başında, divardan asılmış girdə güzgünün yuxarısına, böyük qardaşı
Baladadaşın əsgər paltarlı şəklinin yanına keçirdi. Sonra evdən çıxıb həyətin
ortasındakı talvara qalxdı, şalvarını, köynəyini çıxarıb yerinə girdi, şalvarının
cibindən bir «Avrora» siqareti çıxarıb ovcunun içində gizlincə yandırdı ki, Ağababa
görməsin və gizlincə də bir-iki dərin qullab vurub başını yastığa qoydu, göyə baxdı,
ulduzlara baxdı, birdən-birə Nuhbala özünü də əsgər paltarında gördü, gördü ki,
evlərinə məktub yollayıb və hamı da şüşəbəndə yığışıb onun məktubunu oxuyur,
anası Ağabacı dəsmalla gözlərini silib onunçun deyir: «– Ayaqlaruvun altında ölüm
sənün, Nuhbala!», atası Ağababa onunçun kövrəlir və sabahkı aş da onun
məktubuna görə bişir və bu saat Nuhbalanın belə bir əsgər
məktubunu Nərgiz də
qardaşlarından qorxa-qorxa, gizlincə-gizlincə oxuyur. Nuhbala bu dəfə siqaretdən
lap dərin bir qullab alıb bütün sinəsinə çəkdi.
Kəndin aşağısında bir sanatoriya tikmişdilər və bu ildən həmin sanatoriya işə
başlamışdı, bu ildən də kənddə ağcaqanad azalmışdı, çünki aşağı tərəfdə – qayalıqla
kəndin arasındakı qamışlığa vertalyotla dərman səpmişdilər və gör bu dərmandan
sonra iş nə yerə çatmışdı ki, Nuhbala həmin bürkülü yay gecəsi miçətkənsiz-zadsız
uzanmışdı talvarda və ulduzlara baxa-baxa Nərgiz barədə və ümumiyyətlə, bu
dünyanın eşq-məhəbbət məsələləri barədə fikirləşirdi.
Həmin gecə də günorta kimi tamam sakit idi. Göy aylı-ulduzlu idi və ya da bu
sakit
gecələrdə həmişəki kimi, dənizə işım-işım işıldayan bir payəndaz salmışdı və
xırda ləpələr də o işıq zolağını elə hey sahilə axıdırdı. Kənd hələ yatmamışdı,
pəncərələr oyaq idi, darvazaların üstündən, küçələrdəki şalbanlardan asılmış elektrik
lampaları yanırdı. Küçələr bomboş idi, hətta cavanlar, yeniyetmələr də vağzal
bağına, kinoteatrın, klubun qabağına yığışıb futboldan danışmırdı, meyxana demirdi.
Bürkünün əlindən hamı özünü həyət-bacaya vermişdi. Bütün
bu tərəflərin sakitliyini
hərdən Bakıya gedən və Bakıdan gələn elektrik qatarlarının səsi pozurdu və bir də