Seçilmiş əsərləri

 

418

Fikrət bu iki misranın yanında belə bir qeyd yazmışdı: 

 

Şerin oldu «nevajnı», 

Çıxarıldı kitabdan! 

 

Rəsul müəllim ürəkdən güldü və bundan sonra hansı bir şer məclisindəsə, 

yığıncaqdasa duzsuz bir şer oxunanda, yersiz bir söz deyiləndə, görürdüm ki, gözləri 

ilə  məni axtarır,  əlini ağzına tutub yavaşdan: «–Alma əhvalatıdı!» – deyirdi və 

gülürdü. 

 

18 may 1982.  

Bakı. 

 

 

 

BƏDBƏXT ŞIR 

 

Insan təbiətdən nə qədər uzaq düşüb... 

Yazıçı Emil Ağayev, mən və altı yaşlı Humay Göygöl sanatoriyasının həyətində 

gəzişə-gəzişə söhbət edirik. Emil hər gün göbələk yığmağa gedir, bu gün səhər də 

getmişdi və mən ondan soruşuram: 

– Meşədə göbələk çox idi? 

– Hə. 

Səhərdən bəri söhbətimizə fikir verməyən Humay «meşə» sözünü eşidəndə 

başını qaldırıb bizə baxır. 

M ə n (Emilə göz vururam). Canavar, pələng görmədin? 

E m i l. Yox, canavar, pələng yox, şir gördüm. 

Humay  gülür. 

E m i l. Niyə gülürsən, Humay, inanmırsan? 

H u m a y. Yox. 

M ə n. Niyə? 

H u m a y. Çünki burda şir olmur. 

E m i l. Bəs şir harda olur? 

H u m a y. Heyvanxanada! 

 

 

7 sentyabr 1982. 

Göygöl. 

 

 

 

YANDIRIR BU ÖLÜM... 

 

Fikrət Əmirov vəfat etdi... 

Düzdür, illər keçəcək, «Şur» da, «Kürd ovşarı» da, «Gülüstan Bayatı-Şiraz» da 

dünən və bu gün olduğu kimi, ürəkləri ovsunlayacaq, həyatdan söz açacaq, hisslərin 

saflığından, təmizliyindən deyəcək. 

---

 

419

Düzdür, illər keçəcək, dünyanın böyüklü, kiçikli müxtəlif konsert zallarında, 

radioda, televiziyada «Azərbaycan», «Azərbaycan qravürləri», «Azərbaycan 

kapriççiosu» dünən və bu gün olduğu kimi, yenə  də Fikrət  Əmirovun doğma 

xalqından, doğma torpağından söhbət açacaq. 

Düzdür, illər keçəcək, Sevilin ariyası yenə də insan iradəsindən xəbər verəcək, 

Balaşın ariyası  dərdləri təzələyəcək, «Nəsimi» insan xislətinin böyüklüyündən, 

«Nizami» insan dühasının ucalığından deyəcək, «Min bir gecə» bu gün olduğu kimi, 

yenə də etibardan və xəyanətdən söz salacaq, şuxluq gətirəcək, yalnız müəllifin yox, 

xalqın istedadından söyləyəcək... 

Düzdür, bütün bunlar belədir, düzdür, Fikrət Əmirov sənəti heç vaxt ölməyəcək, 

həmişə bizimlə bir yerdə olacaq, nəvələrimizlə, nəticələrimizlə bir yerdə olacaq, 

əsrləri adlayacaq, amma yenə də... yenə də yandırır bu ölüm... 

Insan getdi... Bütün ölümlər kimi, bu ölüm də vaxtsız oldu. 

Xəstə Qasım hələ dörd əsr bundan əvvəl sazı sinəsinə sıxıb deyirdi: 

 

Neçə qəhrəmanlar gəldi dünyaya, 

Köç vaxtı yetişdi, tez oldu getdi... 

 

Əlbəttə, Xəstə Qasım düz deyir, belədir, beyin bunu dərk edir, amma ürək dərk 

etmir, ürək dərk etmək istəmir. 

X  ə s t ə    Q  a  s  ı m: «Dünya dediyin bir fanidir, fani, əzəl Nuh gəlmişdi, 

görünmür, hanı?» – soruşurdu və  əlbəttə, bu sual cavabsızdır, bunu bilirik, dərk 

edirik, amma hər dəfə  də bu dünyadan bir insan köçəndə sarsılırıq, bütün 

hisslərimizi, həyəcanlarımızı matəm toranı bürüyür. 

Həmin insan yalnız özünə, yalnız öz ailəsinə, yaxınlarına, dostlarına yox, bütün 

xalqa, vətənə  məxsus olanda, o sarsıntı daha dözülməz olur, o toran işıq ucu 

görünməyən bir zülmətə çevrilir. 

Həmin insan sənətkar olanda, öz əzizləri ilə birgə, xalqı, vətəni ilə birgə, kitablar 

da ağlayır, simfoniyalar, tablolar da ağlayır. 

Ağlamaların ən müdhişidi bu. 

 

Dəli könül, məndən sənə əmanət: 

Demə bu dünyada qalım yaxşıdı. 

 

Yox, aşıq baba, yox, Xəstə Qasım, qalım yaxşıdı, ölümdənsə qalım yaxşıdı və 

sən dəli könlünün sözünü kəsmə, bu dünyada qalım yaxşıdı... 

Nə  təəssüf ki, nə acı ki, «ölüm»lə bağlı, «qalım»la bağlı insanın iqtidarı 

daxilində bir şey yoxdur. 

Və bu yerdə, əlbəttə, insanların ən xoşbəxti sənətkardır, əsl sənətkar. 

Fikrət Əmirov kimi sənətkar. 

Fikrət Əmirovun sənəti «qalım»lı sənətdir. 

O sənətdə Fikrət  Əmirovun duyğuları yaşayır, hissləri, həyəcanları yaşayır, 

Fikrət Əmirovun ürəyi döyünür. 

Bu, ömrün vəfasızlığı, sənətin isə, vəfası, ilqarıdı... 

Həmin duyğular, hisslər və  həyəcanlar, həmin ürək döyüntüsü həmişəlikdir, 

daimidir... 

...amma yenə də... yenə də yandırır bu ölüm... 

 

 

---

 

420

24 fevral 1984.  

Bakı. 

 

 

 

 

 

IKI QIZ VƏ SƏRÇƏ 

 

Maşınımda işdən evə qayıdırdım və tinlərdən birinin qabağında qırmızı işıq bizi 

saxladı. 

Qarşıdakı  səki ilə bizə  tərəf iki qız gəlirdi: ozündən razı, həddən artıq dəblə 

geyinmiş, ding-ding dingildəyən və bütün görkəmləri ilə, yerişləri, gülüşləri ilə 

aləmə meydan oxuyan iki qız. 

Küçə ilə o tərəf-bu tərəfə gedib-gələn adamlar elə bil ki, bu qızlar üçün sıfır idi, 

elə bil ki, bu qızlar dağın zirvəsində, adamlar isə dərənin dibində idi və dünya açıq-

aşkar bu qızların vecinə deyildi. 

Bu vaxt qəribə bir hadisə baş verdi: bir sərçə hoppana-hoppana qızların cinsin 

içində tarım sıxılmış dolu qıçlarına dolaşa-dolaşa küçənin ortasına qondu və yerə 

düşmüş bir çörək qırıntısını acgözlüklə dimdikləməyə başladı. 

Qızlar  əvvəlcə gülümsədi, sonra səkidə ayaq saxlayıb təəccüblə  əl-ayağa 

dolaşan o sərçəyə baxdı. 

Sarı işıq yandı və irəlidəki maşınlar yavaş-yavaş tərpənməyə başladı, sərçə isə 

küçənin ortasından uçmurdu. 

Mən aləmə meydan oxuyan bu qızların rəng çəkilmiş, uzun kirpik yapışdırılmış 

gözlərində bir təlaş oxudum və əvvəlcə mənə elə gəldi ki, o uzun yalançı kirpiklərlə 

o təlaş hissi bir-birinə heç cürə uyuşmur. 

Ac sərçə yəqin xəstə idi, ya zədəli idi, uça bilmirdi. 

Maşınlar yavaş-yavaş sürətini artırırdı. 

Şaşırıb qalmış o iki qız küçənin ortasında çörək qırıntısını dimdikləyən o 

sərçəyə baxa-baxa bir-birinə  tələsik nəsə deyirdi və  mən onların nə dediyini 

eşitmirdim, amma bir şey tamam aydın idi ki, qızlar bərk həyəcanlanmışdı  və o 

həyəcan daha o uzun yalançı kirpiklər üçün yad, yabançı bir şey deyildi. 

Onların həyəcanı mənə də sirayət etdi və mən də maşını pəncərəsindən boylanıb 

ətrafında maşınlar ötüşən o sərçəyə baxdım. 

Yaşıl işıq yanmışdı. 

Qabaqdakı ağ maşın sərçənin lap yanından ötdü. 

Qızlardan biri cəld səkidən düşüb küçənin ortasında çörək qırıntısını təpişdirən o 

sərçəyə  tərəf qaçdı  və bir əlini maşınların qabağında yelləyə-yelləyə – yəni ki, bir 

dəqiqə gözləyin! – o biri əlini aşağı uzadıb sərçəni götürmək istədi və bu zaman... 

həmin ac sərçə «pır-r-r» eləyib qızın əlinin altından havaya qalxdı və sürətlə göyə 

baş vurub gözdən itdi. 

Qız əvvəlcə məəttəl qaldı, sonra gülə-gülə rəfiqəsinin yanına qayıtdı və ikisi də 

yoluna davam etdi. 

Bizim maşın da yerindən tərpəndi. 

Mən geri çevrilib arxa şüşədən bu iki qızın ardınca baxdım. 

---