Selçuk iletiŞİM

Kadın Örgütlerinin İnterneti Alternatif Medya Olarak Kullanımı… (34-55)
43
Hindistan’daki bir diğer kadın örgütü, Jagori,
kadın hareketine mesajlar taşımak için farklı
araçları kullanarak broşürler, posterler ve ka-
setler üretmektedir. FIRE (Feminist Uluslarara-
sı Radyo Denemesi) Kosta Rika’da internet
üzerinden İspanyolca ve İngilizce yayın yapan
ilk feminist radyo istasyonudur. Şili’de
Fempress adlı örgüt medya ve internet için
feminist makaleler ve radyo programları hazır-
lamaktadır. Suriye Kadın Birliği, Arap Kadının
Dergisi’nin yanı sıra Sinema Klubü’nün çalış-
malarını desteklemektedir. Filistin’de Filistinli
Kadınlar Birliği diğer örgütlerle etkileşim için-
de Filistin toplumundaki kadının önyargılı
rollerle temsil edilmesini ortadan kaldırmayı
amaçlayan televizyon ve radyo programları
yapmaktadır (Binark ve Gencel Bek 2007: 188).
1990 yılında Filipinli konfeksiyon işçilerini
desteklemek üzere Hollandalı kadınlar tarafın-
dan başlatılan ve “Çamaşırlarınız Temiz Kal-
sın” sloganı etrafında örgütlenen kampanya ve
bu kampanya ile bağlantılı hareket, işçilerin
içinde bulunduğu kötü çalışma koşullarını tüm
dünyaya duyurarak Filipinlilerin yaptığı grevle-
re destek vermiş ve tüm dünyada ses getirmiştir
(Kellner 2004: 728). Türkiye’de ise, Somut,
Feminist, Sosyalist Feminist Kaktüs dergileri,
Ankara’daki feminist hareketin önemli bir
temsilcisi olan Perşembe Grubu’nun (4) çıkar-
dığı Yeter dergisi, 1995 yılında çıkarılmaya
başlayan Pazartesi (5) isimli dergi kadın soru-
nunun tanımlanmasıyla birlikte, artık bu soru-
nun ortadan kalkması için mücadele etmenin
araçlarının tartışıldığı bir zeminde  (Demir
2007: 210-211) önemli araçlar olarak karşımıza
çıkmaktadır.
1997 yılından beri çıkmakta olan Kazete isimli
kadın gazetesi, 2000’li yıllarda çıkmaya başla-
yan Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar
ve Amargi dergileri kadın hareketi açısından
alternatif medya işlevi üstlenmektedirler. Ba-
ğımsız İletişim Ağı (Bianet) web sitesinde
Kadının Penceresi bölümündeki kadın odaklı
habercilik, Uçan Süpürge’nin Yerel Kadın
Muhabirler Ağı da alternatif kadın medyasının
en güzel örneklerindendir. 2003 yılından beri
bu ağın editörlüğünü yapan Doğan (2007: 218-
219) yerel kadın muhabirler ağı projesi ya da
alternatif kadın haber örgütlenmesinin esas
olarak anaakım medyada kadının yanlış ve
eksik temsiline bir itiraz olarak doğduğunu,
kadının ikincil konumunu pekiştiren, taciz
tecavüz ve her türlü şiddet olaylarında kadına
bakışını ve yaklaşımını eleştiren üçüncü sayfa
haberlerinin ya da kadınların arzu nesnesi ola-
rak sunulduğu arka sayfa güzellerinin kadınları
anlatmadığına inandıkları için yola çıktıklarını
belirtmektedir.
Kadına yönelik şiddete karşı 1998 yılından bu
yana Kadın Sığınakları ve Danışma/Dayanışma
Merkezleri Kurultayı adıyla düzenlenen etkin-
liğin örgütleyicisi olan bir grup kadın tarafın-
dan 2000 yılında kurulan Kadın Kurultayı e-
grubu’nun e-posta ağı (Göker 2007: 209) ise
hem bilgi alışverişi hem gündem oluşturma
hem de sorunlara çözümler bulmak için müza-
kere alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Kadın
Sığınakları Kurultayı örneğinde kadınların
1980’lerde oluşturmaya başladıkları söylemsel
çerçeve hem kurumsal düzeyde kendini gös-
termeye başlamıştır hem de farklı kadın örgüt-
lerinin bir araya gelmesi böylece farklı bakış
açılarını içeren bir müzakere zemininin oluş-
masının önü açılmıştır (Yılmaz 2008: 544-545).
2006 yılında 23 kadın örgütünün desteği ile
medyanın yaydığı ve koruduğu cinsiyetçilikle
daha örgütlü bir mücadele verebilmek amacıyla
kurulan Kadınların Medya İzleme Grubu’nun
(MEDİZ), iki elektronik posta grubu bulun-
maktadır. Bunlardan ilki temel olarak örgüt
üyelerinin kadınların medyada uğradığı ayrım-
cılık ve hak ihlallerini anında birbirleriyle pay-
laşmak ve bu ihlaller karşısında yapılacakları
tartışmak için oluşturdukları kapalı ama geniş
katılımlı medya izleme grubu diğeri ise 6’sı
aktif 10 kişilik kapalı “MEDİZ” çalışma gru-
budur (Tanrıöver ve ark. 2009: 46).
Kadınların bilgisayar ve bilgisayar ağlarını
kullanmaları kadınların kendilerini güçlendir-
me eylemleri için oldukça yararlıdır. Ancak
yeni iletişim teknolojilerinin kullanımı kadınla-
rın çalışma yaşamına ve kamusal alana etkin
yurttaş olarak katılmalarını sağlayacak kanallar
olarak görülüyorsa farklı kadın kimliklerinin
gündelik yaşamlarını belirleyen ve tanımlayan
öğelerin ve ilişki ağlarının iyice kavranıp bu
ilişkiler çerçevesinde araçların kullanımının
temellendirilmesi gerekmektedir. Yeni iletişim
ve enformasyon teknolojilerinin kullanım kül-
türlerinin yaygınlaştırılmasındaki en önemli
engeller, erişim maliyeti yüksekliği, bilgisayar
okur-yazarlığının eksikliği, teknoloji kullanımı

---

Selçuk İletişim, 6, 3, 2010
44
konusundaki öz-güven eksikliği, terminolojiye,
yani uzmanlık diline duyulan korku ile uzaklık,
kullanım kültürü ve olanaklarına ilişkin ilgi ve
bilgi eksikliğidir. Bu engellerin aşılması için
kamusal alanda erke sahip olanların, çeşitli
toplumsal baskı ve çıkar gruplarının toplumun
tüm kesimlerini kapsayan hizmet ilkesi doğrul-
tusunda enformasyon toplumu modelini tasar-
lamaları ve uygulama araçlarını geliştirmeleri
gerekmektedir (Binark ve Gencel Bek 2007:
194-198; Munevar Munavar ve Arrieta 2002:
51-59). Ayrıca kadınların sadece internet sitele-
rine girip onları kullanmaları değil aynı za-
manda bu sitelerin hazırlanmasında söz sahibi
olmaları da oldukça önemlidir (Puente ve
Jimenez 2009: 260).
4. KADININ İNSAN HAKLARI-YENİ
ÇÖZÜMLER DERNEĞİ VE UÇAN
SÜPÜRGE’NİN İNTERNET SİTELERİ
ÜZERİNE BİR İNCELEME
4.1. Araştırmanın Metodolojisi
Bu çalışma kadın örgütlerinin kadınlar adına
verdikleri mücadelede interneti alternatif bir
medya olarak nasıl kullandıklarını ortaya koy-
mak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada kadın
örgütlerinin internet sitelerinde kadın sorunla-
rına yaklaşım biçimleri, ne tür konuları kadın
sorunları ile ilişkilendirdikleri, kadınlar adına
yaptıkları çalışmalar belirlenmek istenmiştir.
Araştırmada ele alınan konu kadın hakları
adına mücadele veren Kadının İnsan Hakları-
Yeni Çözümler Derneği ve Uçan Süpürge’nin
çalışmaları ve internet sitelerini kullanımları
üzerine temellenmiştir. Bu iki kadın örgütünün
internet sitelerinin seçilmesinin sebepleri; her
iki kadın örgütünün de hem ulusal hem de
uluslararası düzlemde çalışmalarını sürdürme-
leri, sadece bir kadın örgütü olmayıp kadınlar
arasındaki iletişimi sağlamada önemli birer
iletişim merkezi gibi hareket etmeleri, projeler
ortaya koymaları ve bu projeleri sonuçlandır-
maları, kadın sorununu toplumsal bir sorun
olarak algılamaları, pek çok kadın örgütünün
çalışmalarını desteklemeleri, kadın sorunlarına
ilişkin kamuoyu oluşturma sürecinin önemli bir
parçaları olmaları, egemen medyada da
farkındalık yaratabilecek kadar bir etkiye sahip
olmaları  şeklinde sıralanabilir. Çalışmada ele
alınan kadın örgütlerinin web siteleri 1 Ocak-
20 Haziran 2010 tarihleri arasında incelenmiş-
tir. İnternet ortamı ve bu ortamda dolaşan me-
tinler niceliksel ve niteliksel içerik çözümleme-
sinden, anlatı çözümlenmesine veya konuşma
analizine değin farklı yöntemler ile incelene-
bilmektedir (Binark 2007: 35). Çalışmada nice-
liksel ve niteliksel içerik çözümlemesi ile araş-
tırma sorularına cevap bulunmaya çalışılmıştır.
Çalışma betimleyici bir çalışmadır. İçerik çö-
zümlemesinin nicel değerlere dayandırılmayan
veya istatiksel veriler içermeyen biçimi olarak
kabul edilen nitel çözümleme çıkarımlar yap-
mak amacıyla sayısal veya nicel olmayan içerik
göstergeleri üzerine odaklanmaktadır. Nicel
içerik çözümlemesi ise, mesajların içeriğindeki
açık, görünür özelliklerin ortaya çıkma sıklığı-
nın belirlenmesi üzerine odaklanmaktadır
(George 2003: 13-14).
Araştırmaya dahil edilen kadın örgütlerinin
web sayfaları incelenirken, yapılan çözümle-
meler sadece ana sayfa ile sınırlı tutulmamıştır.
Ana sayfada yer alan ana bölümler ve bu bö-
lümlerin içinde yer alan konular da araştırmaya
dahil edilmiştir. Ele alınan web siteleri estetik,
görsel çekicilik, tasarım açısından bir içerik
çözümlemesine tabi tutulmamıştır. Belirtilen
konuların araştırmanın sorunsalı ile bir ilgisi
olmadığı için bu yönde bir inceleme yapılma-
mıştır. Bir web sitesi logolar, semboller, resim-
ler ve yazılar gibi birbirinden farklı formatta
bir çok öğeyi içinde barındırdığından site içeri-
ğinin tamamını incelemek çok karışık, zaman
alıcı ve yorucu bir işlemdir (Şahin Başfırıncı
2008: 60). Araştırma sorusuna yönelik kesin ve
açık çıkarımlar yapabilmek için, çözümlenmesi
gereken uygun iletişim içeriğini belirlemek
gerekir (George: 2003: 21). İçerik çözümleme-
sinin en önemli unsurlarından biri ele alınan
soruna, içeriğe iyi uyarlanan bir araştırma tasa-
rımı oluşturmaktır (Wimmer ve Dominick
2007: 27, Gökçe 2001: 24, Geray 2004: 135-
141, Bilgin 2006: 17).
4.2. Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler
Derneği İnternet Sitesi
2005 yılında Birleşmiş Milletler (BM) Ekono-
mik ve Sosyal Konseyi (EKOSOK) nezdinde
özel istişari statüsü kazanan Kadının İnsan
Hakları-Yeni Çözümler Derneği (6) 1993 yı-
lında bağımsız bir sivil toplum örgütü, bir ka-
dın ve insan hakları örgütü olarak kurulmuştur.
Bu kadın örgütü amacını hem ulusal hem de

---