Seleksiyasi va navshunosligidan amaliy mashg

Jaydari nok (P . Communis) 
0 ‘rta Osiyo va Qozog‘istonda 
yowoyi turlari bor. Mevasi mayda, uncha yeyishga yaroqli emas. 
Baquw at payvantag sifatida foydalanish mumkin.
0 ‘rta Osiyo noki (P. Asiae mediae) 
shox-shabbasi yoyiq, 
tikansiz, m evasi yirik, sersuv, shirin. Y ovvoyilashgan nok 
hisoblanadi. Payvantag sifatida foydalaniladi.
Nashvati (P. serotina) 
vatani Xitoy, daraxtining bo‘yi 15 m 
gacha, tikansiz, mevasi mayda, yumaloq, vegetativ ko‘payadi.
Tol bargli nok (P. Salicifolia) 10—12 
m balandlikkacha o‘sadi. 
Mevasi o ‘rtacha yirik, yumaloq, kam yetiladi, qurg‘oqchilikka 
chidamli.
Regel noki (P. Regelii) 
Bo‘yi 5—6 m, uzun tikanlari bor. 
Mevasi mayda, donador, urug‘i yirik, 0 ‘rta Osiyoda payvantag 
sifatida foydalaniladi.
0 ‘rik (Armeniacu M ill) 
avlodiga m ansub b o ‘lib, mevasi 
tarkibida 8,4—19,0% shakar, 0,3—1,7% (olma, limon, solitsil, 
vino) kislotalari 0,1 —1,6% pektin va A,S vitaminlari bor, danagi 
mag'zida 45—58% moy, 2,8% ga yaqin oqsil bilan bo ‘ladi. Issiqqa 
talabchan, erta gullaydi. Qishda harorat 28—29°S gacha bo‘ladigan 
rayonlarda ekilishi mumkin. Bu avlod 7 turga bo‘linadi.
Jaydari o ‘rik 
(A. 
vulgaris) 
yowoyi va madaniy holda o ‘sadi. 
Yowoyi turlarining mevasi kichik, danagidan mag‘zi achchiq 
bo‘ladi. Ba’zilari bundan mustasno.
Madaniy o‘rik 4 guruhga bo‘linadi: 0 ‘rta Osiyo ; Eron-Kavkaz; 
Yevropa; Jungoriya zamliy.
75

---

0 ‘rta Osiyo guaihiga kamida 300 ta nav kirib 3 ta kichik gruppaga 
bo‘linadi:
Farg‘ona (asosan quritiladigan); Zarafshon (universal lekin 
shakari kam); Xorazm (sovuq va sho‘rga chidamli navlar).
Meva va rezavor meva ekinlarming biologik va xo‘ja!ik