Seleksiyasi va navshunosligidan amaliy mashg

Daraxt balandligi 
— to ‘la hosilga kirgan vaqtda aniqlanadi:
juda past (balandligi 2 metrgacha);
past bo ‘yli — 2—3 m;
o ‘rtacha past — 3—4 m;
o ‘rtacha bo‘yli — 4—5 m;
baland bo‘yli — 5—7 m;
juda baland — 7 m va undan baland.
Hozirgi vaqtda daraxtlami joylashtirish va agrotexnik tadbirlarni 
t o ‘g ‘ri o ‘tkazish u c h u n bu belgi b o ‘yicha navlar quyidagi 
ko‘rsatkichlarga egabo‘lishi maqsadga muvofiq: optimal — 2—2,5 m; 
maksimal — 3,5 m, shox-shabba diametri 2—3 m.
Daraxtning holati 
— o ‘sish kuchi va sog'lomligi birgalikda 
daraxtning umumiy holati uning tuproq iqlim sharoiti va m ahal­
liy sharoitga reaksiyasi va moslashganligini bildiradi. Ballar bilan 
aniqlanadi.

---

— «5» — a’lo, sog‘lom, yuqori o ‘sish kurtaklarida o‘sish da- 
vom etayotgan, barg bilan qoplanishi yaxshi, o‘sishi kuchli darax- 
tlar.
— «4» — yaxshi, asosan, sog‘lom, rivojlanish harnma yuqori 
o ‘sish kurtaklarida davom etayotgan, barglanish yaxshi, o ‘sishi 
o ‘rtacha tezlikda bo‘lgan daraxtlar.
— «3» — kuchsizroq, daraxt sovuqdan yoki mexanik shikast- 
langan, b a’zi joylari yaxshi holatda, o ‘sish o ‘rtacha yoki kuch­
siz, b a ’zi kuchli o ‘sgan novdalari bor.
— «2» — kuchsiz, daraxtlar kasallangan.
— «1» — juda kuchsiz.
— «0» — daraxt qurigan.
Daraxt holati sovuqqa chidamlilik bilan chambarchas bog‘liq.
Shox-shabba shakli 
o ‘sayotgan daraxtlarda aniqlanib, bu 
k o ‘rsatkich konussim on (tor, keng), oval, sharsim on, teskari 
konussimon bo‘lishi mumkin.
Bu belgini aniqlashda shox-shabbaning osilganligi, kesilgan- 
kesilmaganligi, shikastlanishlar (mexanik) bor-yo‘qligi e ’tiborga 
olinadi.
S h o x -sh a b b a qalinligi: 
ju d a q a lin ( ik k in c h i to m o n i 
ko‘rinmaydi), qalin, o ‘rtacha qalin, siyrak (alohida skelet shoxlari 
ko‘rinadi) shoxli bo‘lishi mumkin.