SəQƏleyn iKİ AĞir yüK “quran və ƏHLİ-beyt” HƏDİSİNİN ŞƏRHİ

2
yuxarıda qeyd etdiyim 
“on 
yeddi min ayə”
hədisini şərh edərkən hədisin “səhih” olduğunu qeyd 
1
H.620-ci ildə vəfat etmişdir. “əl-İhticac” kitabının müəllifidir. Məclisi onun 
barəsində demişdir: “Şeyx Əbu Mənsur Əhməd ibn Əbi Talib ət-Təbərsi bizim 
dəyərli, qədim və doğrucul mühəddis olan fəzilətli alimlərimizdəndir və “Kitabul-
İhticac”ın sahibidir.” (Müqəddimətu Biharil-Ənvər səh.140). Hur Amili də onun 
barəsində: “Fəzilət sahibi bir alim və doğrucul olan fəqih bir mühəddis idi” deyir. 
(Əməlul-Amil 2/17 və Məməqani “Tənqihul-Məqal”1/69).
2
H.1111-ci ildə vəfat etmişdir. “Biharul-Ənvər”, “Miratul-Uqul fi-şərhi 
əxbərir-Rəsul”, “Ciləul-Uyun”, “Əl-Ərbəin”, “Haqqul-Yəqin” və bir çox 
əsərlərin müəllifidir. Onun böyük bir hədisçi və fəqih bir alim olmasında heç bir 
şiə alimi ixtilaf etməmişdir. O, öz zamanında ən böyük şiə alimi idi. Onun 
bioqrafiyası üçün bu kitablara müraciət edin! Ərdəbili “Cəmiur-Rəvat”2/78-79, 
Məməqani “Tənqihul-Məqal”2/85, Hur Amili “Əməlul-Amil”2/248. 

---

17 
etdikdən sonra belə demişdir: “Həqiqətən, Quranın naqisliyi və 
dəyişdirildiyi barəsində olan açıq-aydın, 
səhih hədislər
çoxdur. Bu 
barədə olan hədislər mənaca 
mütəvatir dərəcəsindədir
. Onların 
(təhrif barədə olan hədislərin) hamısını rədd etmək bir başa 
hədislərə olan etimadı aradan qaldırmağı labüd edir. Mənim 
zənnimcə bu barədə olan hədislər imamət barəsində olan 
hədislərdən az deyil. Bəs onlar onu (imaməti) hədislər ilə necə isbat 
edirlər?”
1
(“Miratul-Uqul”12/536 və bəzi nüsxələrdə səh.525). 
Həmçinin, o, Biharul-Ənvər adlı kitabında Quranın təhrifinə 
dair belə bir bölüm də açmışdır: “Bəbut-Təhrif fil-Əyətil-ləti hiyə 
xiləfu mə ənzəlallah” (Allahın nazil etdiklərinin xilafına olan 
ayələrdə təhrif bölümü). 
Əbul-Həsən əl-Amili
2
də Şeyx Məclisi kimi bu barədə olan 
hədislərin mütəvatir dərəcəsində olduğunu qeyd edərək deyir: “Bil 
ki, inkar olunmaz həqiqətdir ki, 
mütəvatir
və digər xəbərlərə 
əsasən, həqiqətən, Peyğəmbərin vəfatından sonra Quranda 
dəyişikliklər baş vermişdir. (Sahabələr) Quranı topladıqdan sonra 
bir çox kəlməni və ayələri yox etmişlər.” Daha sonra o, təhrif 
olunmamış, əsil Quranın Mehdidə olduğunu qeyd edir. Sonra bu 
əqidəyə sahib olan böyük şiə alimlərindən Kuleyninin, onun ustadı 
Qumminin, Əyyaşinin, Numaninin, Əbu Talib ət-Təbərsinin və 
Məclisinin adını qeyd edərək sözünü belə tamamlayır: “Demək olar 
ki, bu əqidə bizim