Sevda dulger tez
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.3.3. Kromatografik Uygulamalar
- 1.3.3.1. Kromatografide Nitel Analiz
- 1.3.3.2. Kromatografide Kantitatif Analiz
- -Pik Yüksekli ğine Dayalı Analizler;
- -Pik Alanına Dayalı Analizler;
31
•
Gaz Kromatografi için sıcaklık ya da Sıvı Kromatografi için hareketli faz bileşiminin programı (gradient) Örnek ile ilgili parametreler •
•
Örnek hacmi 1.3.3. Kromatografik Uygulamalar Kromatografi, birbirine yakın özellikte kimyasal türlerin ayrılmasında başlıca yöntem olmuştur. Buna ek olarak ayrılan türlerin nitel olarak tanımlanmasında ve nicel olarak belirlenmesinde kullanılabilir (Novotny, 1989). Bu bölümde bir tanımlama yöntemi olarak kromatografinin genel özellikleri incelenmektedir.
Bir kromatogram, bir numunedeki her bir tür hakkında nitel olarak sadece çok az bilgi sağlar. Örneğin bir bileşenin alıkonma süresi ya da elüsyon süresinden sonra durgun fazdaki konumu gibi. Şüphesiz değişik hareketli ve durgun ve farklı elüsyon sıcaklıkları içeren kromatogramlardan daha fazla bilgi elde edilebilir. Bununla birlikte kromatografiden elde edilebilecek bilgi miktarı tek bir IR (Đnfrared), NMR (Nükleer Manyetik Rezonans) ya da kütle spektrumunun sağlayabileceği miktarla kıyaslandığında daha azdır. Ayrıca spektral dalga boyu veya frekans bilgileri kendilerinin kromatografik eşleniklerine (t R ) oranlarına daha yüksek kesinlikle tayin edilebilir (Skoog ve ark., 1998). Yukarıda sözü edilenler, kromatografinin önemli nitel uygulamalardan yoksun olduğu şekilde yorumlanmamalıdır. Aslında bu yöntem ne oldukları bilinen sınırlı sayıdaki olası maddeleri içeren karışımların bileşenlerinin olup olmadığını belirlemede sıklıkla kullanılan bir araçtır. Karmaşık bir numune için ön kromatografik ayırma olmadan normalde pozitif spektroskopik tanıma imkansızdır. 32
Bu nedenle kromatografi genellikle nitel spektroskopik analizler için çok önemli bir ön işlemdir (Skoog ve ark., 1998).
Kantitatif kolon kromatografi, analit pikinin yüksekliğinin ya da alanının bir ya da daha fazla standardınki ile kıyaslanmasına dayanır. Koşullar düzgün bir şekilde kontrol edilebilirse, bu parametreler derişimle doğrusal olarak değişir. -Pik Yüksekliğine Dayalı Analizler; bir kromatografi pikinin yüksekliği, pikin her iki tarafındaki taban çizgilerinin düz bir çizgi ile birleştirilmesi ve bu çizgiden pik tepesine dikey mesafenin ölçülmesi ile elde edilir. Bu ölçüm genelde yüksek kesinlikle yapılabilmektedir. Bununla beraber pik yüksekliklerinin pik genişlikleriyle ters orantılı olduğuna dikkat etmek gerekir. Bu nedenle pik yükseklikleri kullanılarak doğru sonuçlar ancak kolon koşullarındaki değişikliklerin, numunenin ve standartların kromatogramlarını elde etmek için gerekli olan sürede pik genişliklerini değiştirmediği durumda elde edilir. Yakından kontrol edilmesi gereken değişiklikler kolon sıcaklığı, eluent akış hızı ve numune enjeksiyon hızıdır. Ayrıca kolonun aşırı yüklenmemesine dikkat edilmelidir. Numune enjeksiyon hızı özellikle kromatogramın ilk pikleri için önemlidir. Bu nedenle şırınga ile yapılan enjeksiyonlarda, %5-%10 bağıl hata normal kabul edilir (Skoog ve ark., 1998). -Pik Alanına Dayalı Analizler; pik alanları yukarıda sözü edilen değişkenlere bağlı olan bant genişleme etkilerinden bağımsızdır. Bu bakış açısına göre, alanlar pik yüksekliklerine göre daha tatmin edici bir analitik değişkendir. Diğer yandan pik yükseklikleri daha kolay ölçülür. Dar pikler için daha doğru şekilde tayin edilebilir. Modern kromatografi cihazlarının çoğu pik alanlarının kesin olarak bulunmasına olanak sağlayan dijital elektronik integral hesabı yapan cihazlarla donatılmıştır. Böyle bir donanım yoksa elle hesap yapılmalıdır. Uygun genişlikleri olan simetrik pikler için iyi sonuç veren basit bir yöntem pik yüksekliğini, pik
33
yüksekliğinin yarısındaki pik genişliği ile çarpmaktadır. Pik alanı hesaplamak için kesip tartma ve planimetre kullanılmasıdır (Smith ve Boca Raton, 1990). Kalibrasyon ve Standartlar Kantitatif kromatografik analizler için en basit yöntem, bilinmeyenin bileşimine benzeyen bir seri standart çözelti hazırlanmasını içerir. Bundan sonra standartların kromatogramları alınır ve pik yükseklikleri ya da alanları derişimin bir fonksiyonu olarak grafiğe geçirilir. Verilerin grafiği, orijinden geçen düz bir doğru vermelidir. Analizler bu grafiğe dayandırılır. En yüksek doğruluk için sık sık yeniden kalibrasyon yapılması gereklidir. Bahsedilen yöntemle yapılan analizlerde en önemli hata kaynağı, genellikle numune hacmindeki belirsizliktir; bazen enjeksiyon hızı da bir faktör olmaktadır. Genellikle numuneler küçüktür.(~1 µ L) ve mikro şırınga ile bu miktardaki hacmin enjeksiyonunda yapılan belirsizlik yüzde birkaç bağıl hata getirir. Bu hata, numunenin ısıtılmış numune bölgesine enjekte edilmesinin gerekli olduğu gaz-sıvı kromatografide daha fazladır. Burada iğne ucundan olan buharlaşma enjekte edilen hacimlerde büyük farklılıklara neden olabilir. Numune hacmindeki bağıl hatalar, dönen numune vanası kullanılarak %1 ile %2’ye düşürülebilir ( Skoog ve ark., 1998). Đ
Nicel kromatografi için en yüksek kesinlik iç standart kullanılarak elde edilir, çünkü numune enjeksiyonundan kaynaklanan belirsizlikler önlenmiştir. Bu yöntemle iç standart maddesinden dikkatle ölçülmüş miktarlar her bir standarda ve numuneye konur ve analit pikinin iç standart pik alanlarına (ya da yüksekliklerine) oranı analitik parametre görevi görür. Bu yöntemin başarılı olması için iç standart pikinin numunenin diğer bileşenlerinin piklerinden iyi ayrılması (R S >1,25) gerekir; diğer taraftan standart piki analit pikine yakın çıkmalıdır. Uygun bir iç standartla genellikle %1’den daha iyi bir kesinlik elde edilebilir (Skoog ve ark., 1998).
Yüklə 0,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|