107
– Kəs səsini, köpəyin qızı! Dədən səni yesin! Get əyninə
abırlı paltar gey! Sən də ərə getməli yekə qızsan, xalxın uşaq‐
larından ayıbdı, görüb‐eliyən nə deyər? – əlini saçıma atanda
aradan çıxdım. “Hətta, nənəm də mənim yekə qız olduğumu
görür, bəs sən niyə kor olmusan, ay Fərhad?” Axşam bağa
açılan pəncərənin miçətkənini aşağı saldım, lampanı söndür‐
düm, çılpaq bədənimə gecə köynəyimi geyinib yerimə uzan‐
dım. Nənənin mal‐qarasını yerbəyer edən Fərhadı gözümün
önünə gətirərək yorğan üzünü üstümə çəkdim, “onun qoynuna
girdim”, xəyallarımda məni gözləyənə doğru tələsdim. Artıq
onu qardaşım kimi deyil, gələcək ərim, yatağımın kişisi kimi se‐
virdim. Bu dünyada yalnız ona məxsus olmağın dəlisiydim.
* * *
Məktəbin axırıncı sinfindəydim. Bütün sərhədyanı bölgə‐
lərdə, o cümlədən bizim rayonda müharibə gedirdi. Valideyn‐
lərimin israrlarına baxmayaraq kəndə gəldim. Bu dəfə qarda‐
şım Tofiqi də mənə qoşmuşdular. Çox maraqlı idi, uşaqkən mə‐
ni tək buraxırdılar, böyüyəndən sonra isə qardaşımı yanıma
qoşurdular. Qayıdanbaş isə nənəmi də Bakıya köçürməliydik.
Tofiq 7‐də oxuyurdu. Tez‐tez xəstələndiyi üçün təmiz kənd
havası alsın deyə anam onun da kəndə gəlməsinə razılıq
vermişdi. Tofiq sakit və zəif uşaqdı. Xasiyyətlərimiz bir‐birinin
tam ziddiydi. Tez‐tez onunla dalaşardıq. Yemək yeməzdi,
uşaqlarla oynamaqla arası yox idi. Təbiətcə tərkidünya, sakitlik
və qaranlıq sevəndi. Onun bu cür yetişməsində anam günahkar
idi. Nənə hər dəfə Tofiqi “fərsiz”, “lodur”, “qız uşağı” adlandı‐
rır, arxasınca anamın ünvanına, – “İfritə, yezidin qızı, gör uşağı
nə kökdə böyüdüb!” – deyinərdi
Fərhad Bakıda oxuyur, polisdə işləyir, həm də Qarabağ dö‐
yüşlərində iştirak edirdi. Fərhadsız buralar olduqca maraqsız
108
və sönük idi. On gündən artıq qala bilmədik. Kənd öz marağını,
sakitliyini itirmişdi. Bir tərəfdən də kəndin məktəbli oğlanları –
yaşıdlarım mənə dinclik vermir, söz atırdılar. Nədənsə, kənd
oğlanlarının şəhərdən gəlmiş qızlara münasibəti normal ol‐
murdu. Daima, – “Şəhərlisənsə, deməli səni “bişirmək” asan‐
dır” – münasibəti olub kənd oğlanlarının beynində şəhər qızla‐
rına qarşı. Amma qızlarına söz ola bilməz, olduqca etibarlı,
mehriban rəfiqələrdir. Mən Fərhadın müdafiəsindən uzaqda
qaldığıma heyfsilənirdim, – “Kaş Fərhad burda olaydı, onda
görərdiniz sizin burnunuzun payını necə verir” – fikirləşirdim.
Nənənin bütün yükü Ağəli əminin çiyinlərində qalmışdı.
Arvad, Fərhadsız özünə yer tapa bilmirdi. Çox hövsələsiz
olmuşdu. Fikri‐zikri onun yanında qalmışdı, havalanmışdı elə
bil. “Allah, sən özün balamı qoru” – yalvarışı, duaları dilindən
düşmürdü. Ağəli əmidən xəlvəti xahiş eləmişdi ki, heyvan‐
larını satsın. Birinci erməni‐müsəlman davasını hələ uşaq yaş‐
larından gördüyü üçün, çox çək‐çevirdən sonra hər şeyi satıb
Bakıya – bizə köçməyə candərdi razılıq vermişdi. Amma, əs‐
lində susmuş, nə “hə”, nə də “yox” demişdi – Fərhadın gəlişini,
onun qərarını gözləyirdi.
Top‐raket mərmiləri qənşərdəki dağların zirvələrinədək
düşməyə başlamışdı. Gündə bir‐birindən bəd xəbərlər gəlirdi.
Durna nənə özünə gündəlik lazım olan əşyalardan başqa hər
şeyi Ağəli əmigilə vermişdi. Ağa əmi isə özlərinin və nənənin
əşyalarını birlikdə həyətlərindəki qurumuş su quyusuna salla‐
mış, ağzını iri maşın təkəriylə örtüb torpaqlamışdı. Hər ehti‐
mala qarşı əl boxçasını və sənədləri Familə xalaya saxlamağa
vermişdi. Gecənin bir aləmi avtomat silahla göydə partladılan
“Kristall” raketinin alovu ətrafı işıqlandırdı. “Görəsən kim kimi
vurdu?” sualı ilə vurnuxub qalmışdıq. Həmin gecə güclü atış‐
ma olmuşdu, artilleriyanın səsi yuxarı kəndlərdən dərəboyu ya‐
yılırdı. Nənə səhərədək yatmamışdı, bizə bir şey olacağından
109
qorxurdu. Səhər açılar‐açılmaz ilk avtobusla bizi Bakıya yola
salmışdı – “Siz gedin, mən də sabah gələrəm. Atanıza deyin,
sabah avtobusun qabağına çıxıb məni qarşılasın” – demişdi.
Avtobus ağzına qədər təpiliydi. Oturacaqların arasındakı ke‐
çiddə ayaqüstə durmağa da yer yox idi. Sərnişinlərin demək
olar ki, hamısı yaşlı qadınlar, ağsaqqal qocalar və uşaqlar idi.
Oturanlar növbə ilə ayaqüstə duranları əvəz edirdi. Uşaq oldu‐
ğumuza görə bizi çox ayaqüstə saxlamırdılar.
Oktyabrın 3‐ü Durna nənə görür ki, maşınlar dalbadal
düzülüb sərhəddə tərəf üz tutublar.
– Ay Familə, yenə nəsə olub, camaat Bakı tərəfə getmək‐
dən, Qafana sarı qaçırlar! – Familə xalanı da səsləyib yola çıxır.
Yük maşınlarının kuzovu silahlı, əliyalın adamlarla doluymuş.
Hər maşına səslənir, – “Ay bala, ay oğul, nolubdu, hara ge‐
dirsiniz belə?!”– deyə özünü karvanın qabağına atırmış. Qonşu‐
muz Asif də öz QAZ‐53‐ü ilə 10‐15 nəfər adamı götürüb kar‐
vana qoşulur. Özünü QAZ‐53‐ün qabağına ataraq – “Asif, qur‐
ban olum, bu camaat erməni tərəfə hara gedir, dəli olub bunlar,
nədi?!” – soruşur. Asif, – “Əliyarı öldürüblər!” – deyir.
Durna nənənin başına elə bil göydən yekə bir daş düşür.
Əvvəlcə səndirləyir, sonra dizlərini idarə edə bilməyib yerində
burulur, ağır bədəni ilə arxasıüstə asfalta yıxılır. Zərbədən hu‐
şunu itirir. Familə xala haray‐həşir salır, Asifin yük maşının‐
dakı adamlar düşərək onu qucaqlarında Ağəli əmigilə aparırlar.
Arvad dinməzcə gözünü bir nöqtəyə zilləyib baxır, nə eşidir, nə
də danışa bilir, səsə hay vermir...
Ağəli əminin dalınca kövşənə adam yollayırlar. Bir qədər‐
dən sonra Ağəli əmi gəlib çıxır və son günlər düz əməlli işlədi‐
yini görmədiyimiz telefonun yan çarxını fasiləsiz fırladıb mər‐
kəzi rayon xəstəxanasını yığır. “Alo, alo.., ...alo, kamutator,
alooo.., qızım, alo.., kamutator təcili xəstəxananı calayın, təcili
birləşdirin, çox vacibdir, ağır xəstə var..., Allah köməyin olsun,
Dostları ilə paylaş: |