127
yandırırlar. Onlar Şamaxının azərbaycanlılar yaşayan 80 kəndini məhv etmiş,
əhalini isə qətlə yetirmişdilər”.
136
Zeynal Vəfa: “Şamaxı əhalisinin təhlükəsizliyini qoruya biləcək bir silahlı
dəstə belə yox idi. Əhalinin bir hissəsi qorxudan meşələrin dərinliklərinə çəkilmiş,
qalanları isə Allah evi olan məscidlərdə sığınacaq tapmışdı. Daşnaklar şəhərdəki
bütün kişiləri qılıncdan keçirdilər”.
137
ƏDƏBĠYYAT SĠYAHISI
1.
Əliyev H. 31 Mart azərbaycanlıların soyqırımı münasibəti ilə Azərbaycan
xalqına müraciəti, “Respublika” qəzeti, 2001, 28 mart
2.
Abbas Səhhət. Seçilmiş əsərləri. II cild, Bakı, 1976.
3.
Abbasoğlu S. Ermənilər azərbaycalıların soyqırımını etiraf edirlər. “İki sahil”,
2001. 21 noyabr.
4.
Arzumanlı V. 1918-ci il Quba qırğını. “Elturan” jurnalı, N - 1,2. Bakı, 1994.
5.
Arzumanlı V. Qafqaz İslam Ordusu və Azərbaycanın erməni – rus işğalından
təmizlənməsi. “Elturan” jurnalı, N – 1,2. Bakı, 1999.
6.
Arzumanlı V., Mustafa N. Tarixin qara səhifələri. Bakı, 1998.
7.Abdullayev Ə. - Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzkarlıq siyasəti (XIX
əsrin axırı XX əsr). Bakı - 1998.
8.
“Azərbaycan” qəzeti, 1917, 17 mart, N 67.
9.
“Azərbaycan” qəzeti, 1918, 4 təşrini-əvvəl, N 6.
10.
“Azərbaycan”qəzeti, 1918, 13 təşrini-əvvəl, N 13.
11.
“Azərbaycan” qəzeti, 1918, 28 təşrini-əvvəl, N 24.
12.
“Azərbaycan” qəzeti, 1918, 12 təşrini-sani, N 37.
13.
“Azərbaycan” qəzeti, 1919, 16 iyun.
14.
“Azərbaycan” qəzeti, 1919, 20 iyun, N 15.
15.
“Azərbaycan” qəzeti, 1918, 17 mart, N 67.
15
a
. “Azərbaycan” qəzeti, 1919, 31 Mart.
16.
“Азербайджан и азеpбайджанцы” Баку - 2001, “Açıq söz”.
17.
Azəri Ə. Mart faciəsi ( 17-21 mart, 1918-ci il). “Azadlıq”, 1991.17 yanvar.
18.
Azərbaycan EA Xəbərləri (tarixi-fəlsəfə və hüquq ser.), Baku, 1989, №4.
19.
“Azadlıq” qəzeti, 1994, 31 mart.
20.
Azərbaycan tarixi, sənədlər və nəşrlər üzrə. Bakı 1990.
21.
Axundov F. Baku, mart 1918 q. “Panorama Azerbaydjana”, 3-12 iyun, 1991.
22.
ARDA. f.1061, siy.l, iş 4, vər.6
23.
ARDA. f. 1961, siy.l, iş 83, vər.1-3
24.
ARDA f.1061, siy.l, iş 99, vər.ll.
136
“Azərbaycan” qəzeti, 31 mart 2000.
137
“Azərbaycan” qəzeti, 30 mart 2000.
128
25.
ARDA f.1061, siy.l, iş 100, vər.119-120
26.
ARDA f.1061, siy.l, iş 100, vər.l 17-118
27.
ARDA f. 1061, siy.1, iş 100, vər. 123
28.
ARDA f.1061, siy.l, iş 105, vər.83-85
29.
ARDA f.1061, siy.l, iş 105, vər.74-76
30.
ARDA f. 1061, siy.l, iş 105, vər.97-98
31.
ARDA f.1061, siy.l, iş 105, vər.63-64
32.
ARDA f.1061, siy.l, iş 105, vər.70
33.
ARDA f.1061. siy 1, iş 105, vər. 100-101
34.
ARDA f.1061, siy 1, iş 105, vər.71-73
35.
ARDA f.1061, siy 1, iş 105, vər.77-78
36.
ARDA f. 1061, siy 1, iş 108, vər.5
37.
ARDA f.1061, siy 1, iş 110, vər.5-6
38.
Baykare H. “Azərbaycan İstiqlal mübarizəsi tarixi”. Bakı. 1992.
39.
Aslan K. 1918-ci ilin mart qırğını. “Səhər”, 1998, 28 mart.
40.
Bağırov S. Erməni xəyanəti və soydaşlarımızın “dəyanəti”. Bakı “Rost” qəzeti,
avqust, 1997.
41.
Bayramov M. Türkün qəbri “Şirvan” qəzeti, 17 aprel, 1993 il.
42.
Bayramoğlu A. Şamaxıda maarif və maarifçilik. Bakı, 1997.
43.
Bəşirqızı Z. Türkçülüyün fədaisi, “Xalq” qəzeti, 14 oktyabr, 2000.
44.
“Бакинский рабочий”, 1918, 11 апрел.
44
а
“Бакинский рабочий”, №79, 1 мая, 1918.
45.
Birinci Dünya Müharibəsində Osmanlı qoşunun Qafqaz hərəkəti.
Azərbaycan
Milli
Ordusunun
yaranması
və
Azərbaycanın
istiqlalın
qazanması - Bakı, 1998.
46.
Bünyadov Z. Qırmızı terror, Bakı, 1993.
47.
Bünyadov Z. İttiham. “Azərb.gəncləri” qəzeti, 1990, 24 may.
48.
Cəfər Qiyasi. Naməlum türk zabitinə xatirə abidəsi. “Zaman” qəzeti, 30 yanvar,
1993.
49.
Cəfərzadə Ə., Qəniyev S.. Alışov R., Rəsulov S. “Şamaxı”, Bakı, 1994.
50.
Cəbrayılbəyli С Xatirələrim, Bakı, 1967.
51.
Cümşüdlü F. 1918-ci il mart faciəsi bu gün üçün dərs. “Xalq” qəzeti, 28 mart,
2001.
52.
Çıraqzadə V., İstintaq yollarında, Bakı, 1992.
53.
Dilqəm. 1918-ci il Şamaxı soyqırımı. General Tərlan bəy Əliyarbəyov, “Elin
sözü” qəzeti, aprel, 2001.
54.
Erməni fitnəkarlığı. “Müxalifət”, - 1992, 6 avqust.
55.
Erkin E. Mart qırğını ermənilərin başlanğıcı idi. “Yeni Azərbaycan”. 2000,1
aprel.
56.
Ələsgərova S., Məmmədli İ. Şəhid türk zabitinin məzarı. “Vışka” qəzeti, 28
iyul, 3 avqust, 2000.
129
57.
Əliyev M.B. “Qanlı günlərimiz”, 1993.
58.
Əliyev Ə. Erməni vəhşiliklərinin canlı şahidi, soyqırımı.Azərbaycan,2001,5.IV.
59.
Əliyev Z. Beynəlxalq münasibətlərdə depertasiyanın rolu. Bakı, 2001.
60.
Əliyev I. 31 Mart ermənilər tərəfindən azərbaycanlıların soyqırımına məruz
qaldığı gündür. “Səs”, 2000, 31 mart.
61.
Əhmədova F. “Unudulmamış faciə”. “Azərbaycan” qəzeti, 31.III.2000.
61
a
. Hacıyev H. Soyqırımı açıq və gizli formada “Azərbaycan” qəz., 2001, 22
fevral.
62.
Hacıyev H. Ermənilərin dəhşətli vəhşiliyinə əyani sübut. “Azərbaycan” qəzeti,
31 mart.
63.
Hacınski M.H. Erməni xəyanətini ifşa edən tarixi sənədlər, Bakı, Şamaxı, Quba
və Göyçə soyqırımı. “Respublika” q., 2001, 28 mart.
64.
Həbiboğlu V. Azərbaycanda 1918-ci il soyqırımının əsas təşkilatçısı
S.Şaumyan olmuşdur. “Respublika” qəzeti. 31 mart, 1999, N-65.
65.
Həbiboğlu V. “Böyük Ermənistan” yaratmaq xülyası. “Respublika” qəzeti, 3
aprel, 1999.
66.
Həbiboğlu V. Azərbaycanlıların soyqırımının təşkilatçısı, Bakı, 2001.
67.
Həsənli С 1918-ci ilin martı; Azərbaycanda türk-müsəlman soyqırımı.
“Azadlıq” qəzeti, 1998, 31 mart.
68.
“Hümmət” qəzeti, 1998, 1 aprel.
69.
“Hümmət” qəzeti, 1918, 17 aprel.
70.
“Hümmət” qəzeti, 1918, 25 may.
71.
“Hümmət” qəzeti, 1918, 10 iyun.
72.
“Hümmət” qəzeti, 1918, 11 iyun.
73.
“Hümmət” qəzeti, 1918, 13 iyun.
74.
“Hümmət” qəzeti, 1918, 15 iyun.
75.
“Hümmət” qəzeti, 1918, 18 iyun.
76.
“Hümmət” qəzeti, 1918, 20 iyun.
77.
“Hümmət” qəzeti, 1918, 25 iyun.
78.
Hüseynov A. Lenin Bakıda Mart faciəsini nесə qarşıladı? Xalq
qəzeti, 2000, 28 mart.
79.
İsmayılov Rəşid bəy. Azərbaycan tarixi. Bakı, 1993.
80.
İsgəndərov A. 1918-ci il mart qırğınının tarixşünaslığı. Bakı, 1997.
81.
İsmayılov M. “Yalan və riya erməni xislətidir”. “Respublika” qəzeti, 13 yanvar,
1993.
82.
İsmailli B. Azərbaycanda 1918-ci ildə erməni daşnaklarının törətdikləri
soyqırımlarının qarşısını xilaskar Osmanlı türkləri almışlar. “Yeni Azərbaycan”
qəzeti, 31 mart 2000-ci il.
83.
İsmailli B. On il də keçdi. “Vışka” qəzeti, 23 noyabr 2001-ci il.
84.
İsmayılov M. Qarabağ tarixini saxtalaşdırmaqda davam edirlər. Azərb. EA
Xəbərləri (tarix, fəlsəfə və hüquq seriy.),1989, N-4.
130
85.
İsmayıllı B. Genosid; 1918-ci il erməni daşnaklarının soyqırımı. “Yeni
Azərbaycan” qəz. 2001.31 mart.
86.
Köçərli F. Azərbaycan ədəbiyyatı, II с Bakı, 1981.
87.
Kətənov R. Erməni soyqırımının tarixi və bugünü. “Səs”, 1998, 13
may. “Qarabağnamələr”. Bakı, 1989.
88.
Quliyev V. Azərbaycanda erməni zülmü. Bakı, 1999.
89.
Quliyev V. Erməni senzorlar və Azərbaycan mətbuatı. 525-ci qəzet, 27 oktyabr,
1999.
90.
Qaliboğlu E. Məzar Qədir Əfəndinindir. “Hər gün” qəzeti. 4 oktyabr, 1998.
91.
Qurbanov Ş. Azərbaycanlıların soyqırımı, “Azərbaycan”, qəz., 2001, 13 mart.
92.
Qəniyev S., İsmayılova M. Şamaxı maarifı və maarif fədailəri. Bakı, 2000.
93.
Qəniyev S. 1918-ci il Şamaxı soyqırımı. “Şirvan” qəzeti, aprel, 2001.
94.
Qəniyev S., Azayev S. Mən bu elin oğluyam. Bakı,1995.
95.
Qəniyev S., Mikayılov M. Dağdan ağır elim var. Bakı, 1996.
95
a
Dağlıq Qarabağ, Zəka qalib gələcək (Sənədlər və materiallar). Bakı, 1989.
96.Məmmədova G. Qarabəkir əfsanəsi. Bakı, 2001.
97.
Məhərrəmov N. “Daşnaksütyun” və Azərbaycan taleyi. Bakı, 1995.
98.
Məmmədov X. Faciəli 1918-ci il mart hadisələri. “Respublika” qəz., 2000, 1
aprel.
99.
Məmmədov X. “Əkinçinin övladı”. “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzeti, 1970, 25
may.
100.
Mərdanov M. “Mənim müasirlərim”. Bakı, 1973.
101.
Məlikməmmədov M. Qanlı dərə, 1918-ci il Quba faciəsi, “Samur” qəz. 1997,
24 dekabr.
102.
Mirzəbəyli İ. Bəli, soyqırım olub. “Xalq” qəzeti, 16 mart, 2001, N-60.
103.
Mir Cəfər Pişəvəri. Seçilmiş əsərləri. Bakı, 1984.
104.
Mustafayev Ə. Xatirələr, hekayə və felyetonları. Bakı, 1985.
105.
Михаилов СМ. “Очерки, из истории тюркского народа” газета
“Азербайджан”, 12 января, N-10, 19.
105
а
. Микоян А. Дорогой борьбы, Москва, 1971.
106.
Musayev İ. Azərbaycanın Naxçıvan və Zəngəzur bölgələrində siyasi vəziyyət
və xarici dövlətlərin siyasəti (1917-1921-ci illərdə). Bakı, 1996.
107.
Muxtarov K. Azərbaycan xalqına qarşı törədilən soyqırımı siyasətinin
kökləri. “Respublika” qəzeti, 20 iyul, 1999.
108.
1918-1920-ci illərdə azərbaycanlıların soyqırımı, sənədlər və materiallar
(tərcümə edən, çapa hazırlayan V.Şirinoğlu). Bakı, 2001.
109.
Nadirov A. Erməni riyakarlığı. “Respublika” qəzeti, 28 fevral 1999.
110.
Nəcəfov N. Soyqırımı və onun tarix dərsləri. Bakı, 31 mart soyqırımı.
“Azərbaycan müəllimi” qəz. 2001, 29, III - 4.IV.
111.
110
a
. Наджафов Б. Лицо врага. II г, Баку, 1994.
111.
Nərimanov N. Seçilmiş əsərləri. Bakı, 1973.
131
112.
Nemanzadə Ö.F. Seçilmiş əsərləri.Bakı,1985.
113.
Nemət M. Azərbaycanda pirlər. Bakı, 1992. 113
a
. “Наш голос”, 6.IV.1918.
114.
Ordubadi M. Qanlı illər. Bakı, 1991.
115.
Paşayev A. Açılmamış səhifələrin izi ilə. Bakı, 2001.
116.
Rəsulzadə M.Ə. Azərbaycan Cümhuriyyəti. Ankara, 1990.
117.
Rəsulzadə M.Ə. Əsrimizin Siyavuşu. Bakı, 1991.
118.
Rəsulzadə M.Ə. Azərbaycanın təşkilində “Müsavat”, “Elm” qəzeti, 17 yanvar
1992. Rəsulzadə M.Ə. Azərbaycanın təşkilində “Müsavat”, “Elm” qəzeti, 17
yanvar 1992.
119.
Roza Tağıqızı. Taleyimə yağan yağışlar. Bakı, 1993.
120.
Салех бек - Армиянстго. Баку. 1994.
121.
Sabir M.Ə. - Hophopnamə, III-с, Bakı, 1965.
123.
Soyqırımı, “Xalq qəzeti”, 25 mart, 2001.
124.
Süleymanov M. - Azərbaycanda türk səfirlikləri.Bakı, 1993.
125.
Sadıqov F., Qəniyev S. Şamaxı şəhidləri. Bakı, 1996
126.
Sadıqov B. Əsrlər boyu davam edən qəddar və qanlı siyasət. “Azərbaycan”
qəzeti, 31 mart, 2000.
127.
Svyatoxovski T. - Rusiya Azərbaycanı 1905-1920-ci illər. “Azərbaycan”
jurnalı, 1989, N11.
128.
Seyid Ağa Axundzadə - Mart hadisəsi 1918 və yaxud, Nuru Paşa Ordusunun
Bakının işğalı. Bakı, 1919.
129.
Şaumyan S. Seçilmiş əsərləri. II-c. Bakı, 1978.
130.
Şamaxı qırğını - 1918. “Şirvan” qəzeti, 26.V.93.
131.
Şamaxıda və Bakıda törədilən vəhşiliklərin ifşası kölgədə qalmışdır; 80 il
əvvəl, 1918-ci ilin mart qırğınları. “Vətən səsi”, 1998, 27 mart.
132.
Şamilov Ş. Genosiddən dəm vuranların genosid siyasəti. “Azərbaycan”
qəzeti. 16 aprel, 2000.
133.
“Şeypur” jurnalı, 1918 - 25 oktyabr, N 4.
134.
Şirvan aşıqları (top. və tərtib edən S. Qəniyev), Bakı, 1997.
135.
Şirvanın 350 şairi (tərtib edən, Ə.Cəfərzadə, S.Qəniyev), Bakı, 1999.
136.
Tağıyev C. Şəhid pristavın nəslindəndir. “Səhər” qəzeti, 11 avqust, 1992-ci il.
137.
Tağıyev C. Yol çəkəndə ortası deşilmiş xeyli insan qafası tapılmışdı.
“Ekspress
”
, 18 iyun, 1999.
138.
Talıbzadə K. Seçilmiş əsərləri. II-c. Bakı, 1991.
139.
Talıbzadə K. Abbas Səhhət. Bakı, 1986.
140.
Tarixi sənədlər. Azərb. SSR E.A. Xəbərləri (tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası),
1989 N 2. səh. 122-137.
141.
Utkan Qocatürk, Atatürk. Bakı, 1991.
142.
Vəfa Z. Keçmişini unuda bilən, gələcəyini itirə bilər. “Azərbaycan” qəzeti, 30
mart, 2000.
143.
Veliçko V.L. “Kafkaz”. I hissə, 1990.
132
144.
Vəkilxanlı N. 31 mart. Azərbaycanlıların soyqırımı günüdür (1918-1920).
“İpək yolu”, 1998, № 2.
145.
Vəlixanlı N. İstoriçeskie dokumentı. Azər. EA (tarix, fəlsəfə və hüquq
seriyası). Bakı, 1990, N 4.
146.
“Zaman” qəzeti 25 aprel 1998; “Zaman” qəzeti, 2, 5. 9, 19, 23 may, 1998.
147.
Zeynalov C. “Müxtəsər Azərbaycan tarixi”. Bakı. 1992.
148.
Zeynalov İ. Unudulmuş matəm günü, 1918-ci il. “Azərbaycan” qəz., 1994, 31
mart.
133
Mündəricat
1.
Tarix bizi ayıq olmağa çağırır
2.
Müəllifdən
3.
I Fəsil: Erməni terroru və Şamaxı
4.
II Fəsil: 1918-ci il Şamaxı soyqırımı
5.
III Fəsil: Şamaxı erməni terrorundan azad olundu
6.
IV Fəsil: Şamaxı kəndlərində törəduilən soyqırımı
7.
V Fəsil: 1918-ci il Şamaxı soyqırımı, sənədlərin,
mətbuatın, şahidlərin və xatirələrin dili ilə
8.
Ədəbiyyat siyahısı
134
Qəniyev Seyfəddin Həmzə oğlu
1918-ci il ġamaxı soyqırımı
Redaktor: N.B.Məmmədli
Redaktor müavini: İ.Zeynalov
Texniki redaktor: R.İsmayılov
Çapçılar: E.Hacıyev, R.Quliyev
Tərtibatçılar: S.İsmayılova, Ə.İsmayılova
Korrektorlar: M.Tağıyeva, S.Məlikova
Kompüter-dizayner: Aytəkin Məmmədova
Yığılmağa verilmiş: 10.09.2002.
Çapa imzalanmışdır: 01.03.2003.
Şərti çap vərəqi: 14,25. Sifariş № 102.
Kağız formatı: 60/84
1/
16
. Tiraj 1000.
Kitab “Nurlan” nəşriyyatı-poliqrafiya müəssisəsində
yığılmış və çap edilmişdir. müəssisənin direktoru: N.B.Məmmədli.
Ünvan: Bakı, İçəri şəhər, 3-cü Maqomayev, 8-ci döngə, ev 4.
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
Dostları ilə paylaş: |