Sığınacaq, sərhəd və immiqrasiya məsələlərinə dair Avropa qanunvericiliyi üzrə vəsait

65
 
Misal: ZZ-in Daxili İşlər Departamentinin Dövlət katibinə qarşı işində
161
 Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsi 
yaşayış icazəsi almaq üçün edilən müraciətə  rədd cavabının verilməsi barədə  qərarın əsaslarının nədən 
irəli gəlməsi barədə əlaqədar şəxslərin dövlət orqanları tərəfindən məlumatlandırılmasını (əgər bu dövlət 
təhlükəsizliyi ilə əlaqədar maraqlara zidd deyilsə)  nəzərdə tutan 
Hərəkət etmək azadlığı Direktivinin
 30(2)-
ci maddəsinin əhəmiyyətini nəzərdən keçirmişdir. Dövlət təhlükəsizliyindən irəli gələn əsaslara görə dövlət 
orqanları  tərəfindən  müəyyən  informasiyanın  açıqlanmasından  çəkinib-çəkinməməsi  məsələsini 
dəqiqləşdirərkən Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsi qeyd etmişdir ki, dövlət təhlükəsizliyinin Fundamental  
Hüquqlar  Xartiyasının  47-ci  maddəsindən  qaynaqlanan  səmərəli  məhkəmə  müdafiəsi  hüququna  aid 
tələblərlə tarazlaşdırılması zərurəti mövcuddur. Məhkəmə belə bir qənaətə gəlmişdir ki, milli məhkəmələr 
dövlət orqanlarının rədd cavabının verilməsi ilə əlaqədar əsasları dəqiqliklə və tam şəkildə açıqlamamaq 
barədə  seçimini  nəzərdən  keçirərkən  ciddi  zərurətdən  irəli  gələn  səbəblərə  görə  bu  əsasları  məhdud 
şəkildə açıqlanmasını təmin etmək üçün müvafiq yurisdiksiyaya malik olmalıdırlar. İstənilən halda müvafiq 
faktların zəruri məxfiliyini tələb olunan qaydada nəzərə almaqla əlaqədar şəxs qəbul edilmiş qərarla bağlı 
əsasların mahiyyəti haqqında mütləq məlumatlandırılmalıdır. 
 
İsveçrə  vətəndaşlarının  ailə  üzvləri  olan  üçüncü  ölkə  vətəndaşlarına  gəldikdə  isə,  onların  çıxarılmadan 
müdafiəsi üçün hüquqi əsas Avropa İttifaqı və onun üzv dövlətləri ilə İsveçrə arasında bağlanmış və insanların 
hərəkət etmək azadlığına dair Sazişin I Əlavəsinin 5-ci maddəsində öz əksini tapmışdır. Həmin maddəyə uyğun 
olaraq sözügedən saziş əsasında verilmiş hüquqlar yalnız ictimayi asayiş, dövlət təhlükəsizliyi və ya əhalinin 
sağlamlığının qorunması zərurətindən irəli gələn səbəblərdən məhdudlaşdırıla bilər.
162
Hərəkət etmək azadlığı 
hüququndan istifadə etmiş Avropa İqtisadi Zonası vətəndaşının ölümü, boşanması və ya bu Zonanı tərk etməsi 
səbəbindən onun ailə üzvü olan üçüncü ölkə vətəndaşı üçün müdafiə vasitələri mövcuddur (
Hərəkət etmək 
azadlığı Direktivinin
 12 və 13-cü maddələri). Xüsusi vəziyyətlərdə üçüncü ölkə vətəndaşları "Avropa İttifaqının 
fəaliyyəti haqqında" Müqavilənin 20-ci maddəsinə uyğun olaraq çıxarılmadan müdafiə oluna bilərlər (Bölmə 
5.2-ə baxın).
163
 
 
3.4.3.
 
Türkiyə vətəndaşları 
 
Avropa  İttifaqı  qanunvericiliyinə  əsasən  Əməkdaşlıq  Şurasının  1/80  saylı  Qərarının  14(1)-ci  maddəsi  öz 
hüquqlarını  Ankara  Sazişinə  uyğun  olaraq  icra  edən  Türkiyə  vətəndaşlarının  yalnız  ictimai  asayiş,  dövlət 
təhlükəsizliyi və ya əhalinin sağlamlığının qorunması zərurətindən irəli gələn səbəblər əsasında çıxarılmasını 
nəzərdə  tutur.  Məhkəmə  vurğulamışdır  ki,  Avropa  İttifaqına  üzv  olan  dövlətlərdən  birində  məskunlaşaraq 
yaşayış icazəsi əldə etmiş Türkiyə vətəndaşlarının çıxarılması təklifinə baxıldığı zaman Avropa İqtisadi Zonası 
əməkdaşları  üçün  istifadə  edilən  kriteriyalar  tətbiq  olunmalıdır.  Avropa  İttifaqı  qanunvericiliyi  Türkiyə 
vətəndaşlarının çıxarılmasını istisna edir, əgər bu çıxarılma ümumi profilaktik əsaslardan irəli gəlirsə, məsələn, 
digər  xarici  vətəndaşların  qanunsuz  gəlməsinin  qarşısını  almaq  məqsədi  daşıyır,  və  ya  avtomatik  olaraq 
məhkum olunma ilə əlaqədardırsa, geniş şəkildə tətbiq edilən presedent hüququna uyğun olaraq insanların 
hərəkət etmək azadlığından ibarət fundamental bir prinsipdən, o cümlədən, ictimai asayiş naminə geri çəkilmə 
ciddi şəkildə təfsir olunmalıdır ki, bu hüququn əhatə dairəsi Avropa İttifaqının hər bir üzv dövləti tərəfindən 
birtərəfli qaydada müəyyənləşdirilməsin.
164
 
                                                
v
ə
 Rafaelle Oliverinin Bad
en Vürttemberg Torpağına qarşı
 
(Georgios Orfanopoulos and Others and Raffaele Oliveri v. Land Baden-
Württemberg)
 
Avropa Ədalə
t M
ə
hk
ə
m
ə
sind
ə
ki C-482/01 v
ə
 C-493/01, [2004] ECR I-
05257 saylı, 29 aprel 2004
-cü il tarixli birg
ə
 
işlə
rinin 
65-71-
ci paraqraflarına baxın
 
161
ZZ-
in Daxili İşlə
r Departamentinin Dövl
ə
t katibin
ə
 
qarşı 
(ZZ v. Secretary of State for the Home Department) 
Avropa İttifaqı Ədalə
t 
M
ə
hk
ə
m
ə
sind
ə
ki C-
300/11 saylı, 4 iyun 2013
-
cü il tarixli işi.
 
162
 Bir t
ə
r
ə
fd
ən Avropa İttifaqı və
 onun üzv dövl
ə
tl
ə
ri dig
ə
r t
ə
r
ə
fd
ən İsveçrə
 
Konfederasiyası 
(Agreement between the European 
Community and its Member States, on the one part, and the Swiss Confederation) 
arasında 1999
-cu il iyunun 21-d
ə
 Lüksemburqda 
imzalanaraq 2002-ci il iyunun 1-d
ə
 qüvv
ə
y
ə
 
minmiş "İnsanların hə
r
ə
k
ə
t etm
ək azadlığı haqqında" Saziş, OJ 2002 L 114/6.
 
163
 Müdafi
ə
nin t
ə
min olunm
ası hallarına aid informasiya ə
ld
ə
 etm
ə
k üçün Ruiz Zambranonun
 Officenational de lemploi-
ə
 
(ONEm) qarşı
 
(
Zambrano v. Office national de l’emploi 
(ONEm) 
Avropa İttifaqı Ədalə
t M
ə
hk
ə
m
ə
sind
ə
ki C-34/09  [2011] ECR I-
01177 saylı, 8 mart 2011
-
ci il tarixli 
işinə
 
baxın. Müdafiə
 üçün r
ədd cavabının verilməsi hallarına aid informasiya
 
ə
ld
ə
 etm
ə
k üçün Murat Dereçinin v
ə
 
başqalarının 
Bundesministerium für İn
neres-
ə
 
qarşı
 
(Murat Dereci and Others v. Bundesministerium für  Inneres)
 
Avropa İttifaqı Ədalə
t M
ə
hk
ə
m
ə
sind
ə
ki 
C-
256/11 saylı, 15 noyabr 2011
-ci il tarixli, Ymeraqa v
ə
 
başqalarının Ministre du Travail, de l’
Emploi et de l
’İmmigration
-
a qarşı
 
(Ymeraga 
and Others v. Ministre du Travail, de 
l’Emploi
 et de 
l’Im
migration)
 
A
vropa İttifaqı Ədalə
t M
ə
hk
ə
m
ə
sind
ə
ki C-
87/12 saylı, 8 may 2013
-cü il 
tarixli, h
ə
mçinin 
İidanın Stadt Ulm
-
ə
 
qarşı
 
(Iida v. Stadt Ulm) 
Avropa İttifaqı Ədalə
t M
ə
hk
ə
m
ə
sind
ə
ki  C-
40/11 saylı, 8 noyabr 2012
-ci il tarixli 
işlə
rin
ə
 
baxın
 
164
Rutilinin Ministre de L
’
interieur-
ə
 
qarşı
 
(Rutili v. Ministre de 
L’interieur
)
 
Avropa Ədalə
t M
ə
hk
ə
m
ə
sind
ə
ki 36/75 [1985] ECR I-
01219 saylı, 28 
oktyabr 1985-
ci il tarixli işinin 27
-
ci paraqrafı; 
Qeorqios Orfanopulosun v
ə
 
başqalarının və
 Rafaelle Oliverinin Baden Vürttemberg 

---