Ġshaq Axundov xatġRƏLƏRĠMDƏ
Yüklə 1,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- DÜYÜDƏN HAZIRLANAN XÖRƏKLƏR
86 ġağlakuçə ġağlakujə ġiyə oba – ġiyələr obası ġilavar ġilovo Səqlə sel – yüz ədəd istil – su anbarı ġağlaser ġağoləsə ġuvu ġuyvi Söyüdün cavan düz budağı ġiyxəkəran ġixakon ġıxa kaon – ġeyx evləri. Burada ġeyx Zahid adlanan böyük bir Ģəxsiyyət yaĢamıĢdır, qəbri də oradadır. Ġndi əhalinin müqəddəs ziyarətgahların- dan biridir. ġah Ġsmayıl Xətainin ana babası ġuruk ġuruk Yozumu mənə bəlli deyil. 87 Lənkəran mətbəxi 88 Lənkəran mətbəxi öz zənginliyi ilə digər regionların mətbəxlərindən fərqlənir. Bu tərəflərdə düyüdən hazırlanan xörəklərin özgə ləzzəti var. Lənkəranda düyü əkilən dövrdə onun 35 -40 növü məlum idi. AĢağıda adlarını qeyd edirəm: Akulə, Ənbərbu, Ağ ənbərbu, Qırmızı ənbərbu, Payızı ənbərbu. Beybu, Ağ beybu, Qırmızı beybu, Vilkicri, Rəsmi yetimi, Mazandaranı, Ağ cilə, Qırmızı cilə, Zərdəqıtgəl, Çıx ənbəri, ġestras, Reyhani, Çamio (Çamiu), ġaĢa livə, Qırmızı sədri, ġahpəsəndə, Məmmədəli, KuĢa, UĢa-hüĢa, Çitim, Qırmızı çitim, Ağ çitim, Əliməmməd, ġabunatun, Əsgəri, Qasımxani, Küsə-küsə, Çiləyi, Qırmızı çiləyi, Ağ toxum, sarı qılçıq. DÜYÜDƏN HAZIRLANAN XÖRƏKLƏR DAġMA-PLOV. Düyü yuyulub mis və ya aliminium qaba tökülür. Sonra üzərinə duz və düyüdən 1 — 2 sm hündürlüyündə su töküb (düyünün növündən asılı olaraq) ocağa qoyurlar. BiĢəndən sonra 15 - 20 dəqiqə yer dəmində gözlənilir ki, dibi yapıĢmasın. DaĢma-plovu ət və balıqla yeyirlər. SÜZMƏ-PLOV. Düyünü yuyub bir qabda üzərinə su və duz töküb, bir müddət saxlayırlar. Bu müddətdə iri qabda su qaynadaraq içinə duz atıb, isladılmıĢ düyünü də qaynar suya tökürlər. YarımbiĢmiĢ halda ocaqdan götürüb süzür, üzərinə su töküb həlimini təmizləyirlər. Dəmə qoyulası qazanın dibinə əvvəlcə 1 - 2 yumurta, yarım stəkan qatıq, 100 - 150 qram yağ, 2 - 3 kəfkir süzülmüĢ düyü və bir qədər sarıkök töküb birlikdə qarıĢdırır və qazanın dibinə yayırlar. Sonra qalan süzülən düyünü qarıĢığın üstünə töküb, dəmə qoyurlar. Plovu ocaqdan götürüb yerə qoyanda 15 - 20 dəqiqə yer dəmi almalıdır. Bunu ət, balıq, cücə, həm də göyərti ilə yeyirlər. DÖġƏMƏ VƏ YA ÇĠY DÖġƏMƏ-PLOV. Düyü yuyulur, bir qaba duz və su töküb, bir müddət orada isladılır. Bu müddətdə iri qabda su qaynadaraq içinə duz atıb islanmıĢ düyünü qaynar suya tökür, yarımbiĢmiĢ olanda ocaqdan götürüb süzür, üzərinə su töküb həlimini yuyurlar. Dəmə qoyulası qabın dibinə 1 – 2 yumurta, yarım stəkan qatıq, yağ və üzərinə 2 - 3 kəfkir süzülmüĢ düyü ilə sarıkök töküb qarıĢdıraraq qazanın dibinə yayırlar. Bunun üzərinə əvvəlcədən hazırlanan qoyun ətinin döĢ hissəsini, quĢ və ya toyuq əti qoyurlar. Sonra üzərinə kiĢmiĢ qaysı, Ģabalıd döĢəyir, plovsüzəndəki düyüyə sarıkök qatır, qarıĢığın üzərinə təpə Ģəklində töküb ocaqda dəmə qoyurlar. Qazanı ocaqdan yerə qoyanda 15 - 20 dəq. yer dəmində saxlayırlar. Buna deyirlər ―çiy döĢəmə‖. DöĢəmə-plov hazırlanarkən qoyun, quĢ və toyuq əti yarımbiĢmiĢ olandan sonra qazanın dibinə qoyurlar. Bunu rub, sirkə-badımcan, sirkə-sarımsaq, göyərti ilə yeyirlər. 89 BORANI-PLOV. Düyü yuyulur, boranı da təmizlənib 1 -2 sm böyüklükdə doğranır. BiĢirilən qaba bir qədər düyünü və bir qədər boranını bir-birinin üzərinə lay-lay tökür, üstündən də duz, sarıkök və su tökərək zəif od üzərində biĢirirlər. Boranı-plovu Ģor və quru balıqla, həm də turpla yeyirlər. Belə plovun yağı çox olmalıdır. ġÜYÜD-PLOV. Düyünü yuyur, qaba su və duz töküb bir müddət isladırlar. Bu müddətdə qazanda qaynamağa su qoyub, Ģüyüdü ayrılıqda doğrayırlar. Eyni zamanda qatıq, yağ və yumurta qarıĢığı hazırlanır. Sonra qaynar suya duz atıb, islanmıĢ düyünü tökür, yarımbiĢmiĢ halda götürüb süzür, üstünə su töküb həlimini təmizləyirlər. DoğranmıĢ Ģüyüdü süzülmüĢ düyü üzərinə töküb qarıĢdırırlar. Sonra qazanın dibinə qatıq, yağ və yumurta qarıĢığını tökür (bəzən yağlı qoyun əti, toyuq və quĢ əti qoyulur), süzülmüĢ düyünü təpəcik Ģəklində qarıĢığın üzərinə töküb zəif odda dəmə qoyurlar. Ocaqdan yerə qoyandan sonra 15 -20 dəq. yer dəmində saxlanılır. Bunu rub, sirkə-badımcan, sarımsaq və turpla yeyirlər. PAXLA-PLOV. Düyü yuyulduqdan sonra bir qaba su və duz töküb həmin düyünü islanmağa qoyurlar. Bu müddət ərzində bir qazanda su qaynadılır, paxla təmizlənib, ayrı bir qabda saxlanılır. Sonra qaynar suya duz atıb tasdakı düyünü ora tökür, 10- 15 dəq. qaynadandan sonra paxlanı da düyü üzərinə töküb birlikdə qaynadırlar, 10- 15 dəqiqə sonra götürüb süzərək üzərinə doğranmıĢ Ģüyüd töküb qarıĢdırırlar. BiĢirilən qazanı ocağa qoyub, dibinə yağ atıb dağ olanda yağın üzərinə 2 -3 kəfkir qarıĢıq düyüdən tökərək qazanın dibinə yayırlar. Bəzən yağ üzərinə biĢmiĢ ət, toyuq qoyulur. AĢsüzəndəki düyüyə sarıkök vurub qarıĢığın üzərinə töküb zəif odda dəmə qoyurlar. Bunu quru balıq, Ģor balıq və göyərti ilə yeyirlər. LƏRGƏ-PLOV. Düyü yuyulduqdan sonra bir qaba su və duz töküb, düyünü bir müddət isladırlar. Bu müddətdə düyü qədər lərgə götürülür, yarımbiĢmiĢ halda olanadək qaynadıb süzürlər. Sonra üzərinə tasdakı düyünü töküb qarıĢdırırlar. Bu qarıĢığı qazana tökərək üzərinə 1 sm-dək yuxarı olunca su tökür və vamla yanan ocaqda dəmə qoyurlar. Ocaqdan yerə qoyandan sonra yer dəmin gözləmək lazımdır. Bunu Ģor və quru balıqla, həm də Ģor badımcan və qatıqla yeyirlər. MƏRCĠ-PLOV. Mərci-plov da eyni ilə lərkə-plov kimi hazırlanır. Bunu da Ģor və quru balıqla, həm də Ģor badımcan və qatıqla yeyirlər. QARA-PLOV. Düyü yuyulur, su və duz tökülmüĢ tasda bir qədər islanmağa qoyulur. Eyni zamanda qazana toyuq və ya quĢ əti, turĢ nar, qara turĢu və duz atıb ocağa qoyaraq bunların üzərinə dəmir parçası və ya at nalını qızdırıb qoyur, ağzını tez örtüb, oyuq və ya quĢ biĢənə qədər qaynadılır, sonra qazanı yerə qoyub əti və dəmiri çıxarır, qalan qarıĢığı ələkdən keçirir, suyunu süzüb, islanmıĢ düyünün üzərinə töküb vamda dəmə qoyurlar. Qara plov quĢ əti, kiĢmiĢ qovurması, rub, Ģor balıq və göyərti ilə yeyilir. Yüklə 1,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|