Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti

topshiriq
Konspekt, esse.

2-Mustaqil ta’lim topshiriqlari
2.1 Borliq va uning asosiy shakllari
Borliq — obyektiv mavjud reallikni ifodalovchi falsafiy tushuncha. U moddiy predmet olamidangina iborat emas. Borliq turli darajada namoyon boʻladi: organik va noorganik tabiat, biosfera, ijtimoiy borliq, obyektiv ideal borliq (madaniy qadriyatlar, ilmiy bilimning umumiy prinsiplari, tushunchalari va h.k.), inson turmushi. Borliq falsafa tarixida turlicha talqin qilingan. Yaqin va Oʻrta Sharq falsafasida Al-Kindiy, Forobiy, Ibn Sino, Umar Xayyom, Ibn Rushd kabi mutafakkirlar borliqni ikkiga — vujudi mumkin va vujudi vojibga boʻladilar. Ularning falsafasida borliqning dastlabki sababchisi Alloh (vujudi vojib), lekin Alloh bilan borliqni bir-biridan ajratib tasavvur qilib boʻlmaydi, bular sababoqibat shaklida bir-birlari bilan uzviy bogʻliq, degan tushuncha yotadi.
topshiriq
Konspekt, referat, tayyorlash
2.2 Ong – borliqning ma’naviy shakli
Ong — psixik faoliyatning oliy shakli. U faqat insonga xos fenomendir. Ong, uning mohiyati masalasi eng qadimgi muammolardan biri. Ongni dastlab diniy va mifologik qarashlar doirasida tushuntirishga uringanlar. Ongni diniy tushuntirish uni ilohiy hodisa, xudo yaratgan moʻjiza tarzida talqin qilishga asoslanadi. Koʻpgina dinlarda inson ongi buyuk ilohiy aqlning namoyon boʻlish shakli tarzida tavsiflanadi. Bunday qarashlarning ildizi juda qad. boʻlsada, ular hamon oʻzining koʻplab tarafdorlariga ega. Kimki olam va odam yaratilganligini tan olar ekan, ong ham yaratganning qudrati deb hisoblaydi.
TESTLAR
21. “Osmon jismlarining aylanishi haqida” risola muallifi
A) Beruniy
B) Nyuton
C) Kopernik
D) Farg’oniy
22. Geliotsentrik nazariyani asoslab bergan olimlar
A) Kopernik va Farg’oniy
B) Ibn Sino, Beruniy, Farg’oniy
C) Galiley, Kopper, Nyuton
23. 1548-1600-yillarda yashagan yevropalik olim
A) Kopernik
B) Nyuton
C) Dekart
D) J.Bruno
24. Planetalarni Quyosh atrofida aylanishining 3 ta qonuni kashf etgan olim
A) Farg’oniy
B) Kopper
C) Kopernik
D) Galiley
25. “Samoviy xabarlar”, “Olamning ikki asosiy tizimi-ptolomeycha va kopernikcha tizimlar haqida dialog”
A) Galiley
B) Kopper
C) Kopernik
D) Dekart
26. Tabiatshunoslik fanining Yevropadagi “pioneri” deb nisbat beriladi?
A) Kopernikka
B) Nyutonga
C) Leonardo da Vinchiga
D) Galeliyga
27. Klassik tabiatshunoslikning (fizikaning) asoschisi
A) Kopernik
B) Galiley
C) Arximed
D) Nyuton
28. Klassik tabiatshunoslik qachon paydo bo’lgan?
A) M.avv. VII-V asr
B) XVII asr
C) XII-XIV asr
D) XIX asr
29. Noklassik tabiatshunoslik qachon paydo bo’lgan?
A) XX asrning boshida
B) XIX asrning 2-yarmida
C) XVII asrda
D) XII asrda
30. Kvant nazariyasining asoschisi…
A) Galiley
B) Forobiy
C) M.Plank
D) Gilbert