VI-
Tip- burun to’sig’ining bazal qismida chuqur ariqqa oxshab qiyshayish bi-
lan xarakterlanadi. Bu burun to’sig’ining tanglay qismi tomonida va intermaxillyar
suyakning gipertrofiya bo’lgan qanoti orasida joylashgan bo’ladi. Bunda burun
bo’shlig’ining o’ng va chap qismlari bir-biriga nisbatan assimetrik tuzilishga ega
bo’ladi. Bunday tipda qiyshiqlik irsiy bo’ladi.
VII-
Tip- yuqorida sanab o’tilgan barcha qiyshiqliklarni kombinasiyalaridan
iborat bo’ladi.
R. Mladina va L. Bastaik (1997)ning turli mamlakatlarda o’tkazgan
tekshruvlarida burun to’sig’i qiyshiqligi kattalarda 90% gacha
aniqlashga muyassar
bo’lganlar. I va II tipdagi qiyshiqlik kombinasiyalari 16,3% ni tashkil etgan. III
tipdagi qiyshiqlik esa 20,36% ni tashkil etgan. V tipdagi qiyshiqlik 13,98% ni
tashkil etgan. 10,81% aholida esa burun qiyshiqligi aniqlanmagan. Mladinani ay-
tishicha, yuqoridagi klassifikasiya barcha mamlakatlarda millati va irqidan qat’iy
nazar ishlatilishi mumkin.
Qiyshiqlik burunning hamma sohalarida uchrashi mumkin, lekin burun
to’sig’ining orqa qismlarida kamroq uchraydi. Gohida burun qiyshiqligi singanga
o’xshab, ya’ni burun to’sig’ini pastki qismiga nisbatan yuqori qismi burchak ostida
egilgan bo’ladi. Taroqsimon va tikanaksimon burun to’sig’ini qiyshayishi burun
to’sig’ini qavariqli sohasida ko’p uchraydi, ayniqsa burun to’sig’ining to’gayi di-
mog’ suyagini yuqori qismiga birikkan joyida ko’proq uchraydi.
Bolalarda burun to’sig’i qiyshiqligi kam uchraydi, lekin M.Shatell (M.
Chatellier) kuzatishlarida burun to’sig’ini qiyshiqligi hatto embrionda ham
aniqlagan. Bolalarda burun to’sig’ining oldingi pastki sohasida rudiment
hisoblangan Gushke tog’ayi bo’lishi mumkin. Bola tug’ilgandan keyin shu
tog’ayning gipertrofiyasi hisobiga 16% hollarda burun to’sig’ining oldingi oastki
sohasida tikanaksimon va taroqsimon qiyshayishlar aniqlanishi mumkin. Burun
to’sig’i 5-7 yoshdan boshlab 20yoshgacha o’sishi mumkin. Shu yoshning har xil
davrlarida qiyshiqlik rivojlanishi mumkin.
Burun to’sig’ini kelib chiqishiga sabab burun to’sig’i tog’ayini notekis
o’sishidan va uning suyak “romi”ga to’g’ri kelmasligi bilan tushuntiriladi. Bu pay-
tda suyak sekin o’sadi, tog’ay esa suyakka nusbatan tez o’sadi. Burun to’sig’ining
qiyshayishini yana bir sabablaridan biri bu tug’ruq va postnatal davrdagi travmalar
hisoblanadi. Bunda asosan tog’ayning sinishi bilan namoyon bo’ladi.
Burun to’sig’ini qiyshayishini turli xil nazariyalari bor:
Rinologik nazariya- qiyshiqlikni burundan nafas olishni buzilishi bilan bog’lab
korsatiladi, bolalarda qattiq tanglay gumbazi gotiksimon o’zgarib burun tosig’ini
pastga tortishi tufayli burun to’sig’ini qiyshaytiradi. Bu nazariya’ning isboti, oz
vaqtida tiklangan nafas (adenotomiya) qiyshiqlikka olib kelmasligidadir.