Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
cümhuriy
ətlərinin bir çox şəhərlərinin
azad edilməsində iştirak
etmişdir.
Sovet höküm
əti Azərbaycan xalqının mərd oğlu Həzi
Aslano
vun döyüş xidmətlərinə yüksək qiymət vermiş, onu
yalnız müharibə döründə 9 orden və beş medal ilə təltif
etmişdir.
Xalqın azadlıq və istiqlaliyəti, şərəf və namusunu
qoruyan H
əzi Aslanov 1945-ci ilin yanvar ayında
q
əhrəmanlıqla həlak oldu. Bu, Azərbaycan xalqı üçün
böyük və
unudulmaz bir itgi idi.
Adı dillərdə əzbər olan Həzi Aslanov haqqında şair və
aşıqlarımız nəğmə qoşdular, rəssamlar onun şəklini çəkdilər,
heyk
əltaraşlar heykəlini yaratdılar. Onun əziz xatirəsi heç bir
zaman unudulmayacaqdır.
Sovet dövründ
ə yetişən genrallarımızdan biri də genral-
mayor Heyb
ət Atamalı oğlu Heybətovdur. O, uzun müddət
Az
ərbaycan diviziyasında xidmət etmiş və minlərlə
az
ərbaycanlı hərbi xadimlər yetişdirmişdir. Hitlerçilərin
v
ətənimizə basqınının ilk günlərindən başlayaraq, Heybətov
Qızıl Ordu sıralarında döyüşmüşdür.
1942-ci ilin
əvvələrində genral Heybətov azərbaycanlılar-
dan t
əşkil edilmiş qoşun birləşməsinə komandir təyin edilir.
Al
manlar Qafqaz dağları ətəklərinə çataraq, nəyin bahasına
olursa-
olsun Zaqafqaziya xalqlarını qul etmək, xüsusən Bakı
neftini
ələ keçirmək kimi xam xəyala düşüb, quduzcasına
ir
əliləməgə cəhd
etdikləri zaman, Heybətovun komandir
olduğu birləşmə Qafqazın müdafiəsində fəal iştirak etdi,
faşıstlərin yolunu kəsdi.
1942-1943-cü ill
ərin qışında Heybətovun qoşun birləşmə-
l
əri, Qızıl Ordunun başqa hissələri ilə birlikdə Şimali Qafqazda
Alman quldur d
əstələrinə ölümcül zərbə endirdi. Onun mərd və
qocaq
əsgərləri Mozdokdan Azov
dənizi sahilinə qədər qəhrə-
90
Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
man
lıq yolu keçərək, düşmənin düzəltdigi bütün istehkamları
dağıdır, canlı qüvvəsini və texnikasını məhv edirdilər.
Genral Heyb
ətov 1943 – cü ilin okyabr ayında azərbay-
can
lılardan ibarət 416 – cı tağanruq atıcı diviziyasına komandir
müavini t
əyin edilir. O, bu diviziya ilə birlikdə Şimali Qafqaz-
dan Alman faşizmin mənfur mağarasına, Berlin şəhərinə qədər
şərəfli döyüş yolu keçmişdir. Heybətov Berlin uğrunda gedən
tarixi vuruşmalarda bilavasitə öz döyüşçüləri ilə birlikdə iştirak
etmiş və onları ruhlandırmışdır. Buna görədir ki, onun koman-
dan olduğu birləşmənin bütün əsgər və zabitləri Heybətovu
m
ərd və igid
bir general, həssas yoldaş və bacarıqlı bir
komandir kimi tanımış və sevmişlər.
General Heyb
ətov öz döyüş xidmətlərinə görə bir çox or-
dan v
ə medallarla təltif edilmişdir.
General-mayor T
ərlan Abdullah oğlu Əliyarbəyov tam 36
ildir ki, h
ərbi xidmətdədir. O, 1914-cü ildə Tiflis piyada hərbi
m
əktəbini bitirdikdən bir ay sonra, Birinci Dünya müharibəsinə
gönd
ərilmişdir. O, cəbhədə böyük rəşadət və qəhrəmanlıq gös-
t
ərmişdir.
İnqilabdan sonra Əliyarbəyov Qızıl Ordu sıralarında xid-
m
ətə daxil olmuşdur. O, Azərbaycanda gedən vətəndaş mühari-
b
əsində musavatçılara və xalqımızın hər cür başqa
düşmənlərinə qarşı aparılan mübarizələrdə fəal surətdə iştirak
etmişdir. O, Xalq Hərbi Dəniz Komissarlığında, Azərbaycan
H
ərbi Komissarlığında və Qızıl Ordu komanda heyətini
hazırlayan bir sıra hərbi-təlim məktəblərində məsul vəzifələrdə
çalışmışdır.
Böyük V
ətən müharibəsinin ilk aylarında polkovnik rüt-
b
əsində olan Əliyarbəyov Qafqazın alman işğalçılarından
müdafi
əsində bilavasitə iştirak etmiş, istedadlı bir hərbi
komandir olduğunu sübut edərək
general-mayor rütbəsinə
çatmışdır.
91
Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
General-
mayor Əliyarbəyov indi də öz döyüş təcrübəsini
g
ənc zabitlərə verir və onların geniş hərbi biliyə sahib olmala-
rına artıq diqqət yetirir.
Az
ərbaycan xalqının daha bir çox görkəmli generalları
var
dır ki, onların da Vətən qarşısında böyük xidmət
və fədakar-
lıqları olmuşdur. Bunlardan general-leytenant Mir Teymur Ya-
qubovu, general-
mayor Əzizağa Əzizbəyovu, general-mayor
Ağasəlim Atakişiyevi, general-mayor Mahmud Əbilovu, Gene-
ral-mayor M
əhəmməd Bağır Bağırovu, general-mayor Yaqub
Quliyevi v
ə başqalarını göstərmək olar.
Az
ərbaycan xalqı yadellilərə qarşı amansızcasına
mübariz
ə apararaq, xalqın azadlıq, istiqlaliyyət, şərəf, namus
v
ə ismətini qoruyaraq, böyük şücaətlər göstərmiş ulu
babalarının ən yaxşı və nəcib sifətlərini bu
günə qədər davam
etdir
ən, öz xalqına axıra qədər sadiq olan, vətənə hədsiz
m
əhəbbət bəsləyən qəhrəman oğullarını, sərkərdələrini,
generallarını həmişə sevəcək və onlarla fəxr edəcəkdir.
R
əsul Rüstəmov
(1946-
cı il, № 5, səhifə 22, 23, 24)
92