Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
s
ən də bir insanmı sanırsan”, “Əkinçi”, “Ey pul”, “Paradır”,
“Balaca s
əhnə” və “Neylərdin ilahi” kimi şeirlərini yazmışdır.
Öz b
ədii möhkəmliyini və xüsusən məzmun gözlüyü etibarı ilə
Sabirin yüks
ək əsərlərindən biri olan “Neylərdin ilahi” şeirində
bir-birin
ə qarşı duran ictimai qüvvələr və onların arasında olan
k
əsgin ziddiyəi nə qədər gözəl şərh edilmişdir.
Sabirin böyük demokrat v
ə xalq şairi kimi şöhrət qazan-
ma
sının sirri də məhz xalqı bu yolda tərbiyə etməyə çalışması
il
ə əlaqədardır.
Ümumiyy
ətlə, mollaəsrəddinçilər və eləcədə bu
c
ərəyanın alovlu şairi Sabir hakim sifətlərdən başqa onların
m
ənafeini müdafiə edən “Ziyalılar” quruppası ilə də, ruhanilər
burjua ziya
lılar və sairə ilə də kəsgin mübarizə aparmalı
olmuşdur. Sabirin ziyalılar, yalançı millət dostları, zahidlər,
yalançı ruhanilər əleyhinə onlarca kəsgin şeirlər yazmasının da
s
əbəbi bu idi. Sabirin məqsədi eyni zamanda hakim siniflərə
yaltaqlıq
edib
xalq
cəhalətdə
saxlamaq ist
əyən
“İntligentlərin”də iç üzünü açıb xalqa göstərmək olmuşdur.
Bel
əliklə də Sabir yalnız düşmənin özünü deyil, onun
“n
əzəriyəsini” və “nəzəriyatçılarını”da ifşa etməklə xalqa əzmi
d
ərəcədə kömək etmiş oldu. Sabirin bu məqsəd ilə yazdığı
şeirləri çoxdur. Onlardan nümunə olaraq “Bir məclisdə on iki
kişinin söhbəti” adlı şeiri xatırlamaqla kifayətlənirik.
V
əkil – haqqsıza haqqlı deyib bir çox günaha batmışam.
H
əkim – dərdi təşxis etməyib qohum əqraba ağlatmışam.
Tacir – m
ən halal ilə haramı bir-birinə qatmışam.
Röz
əxan - əmanətin pulun alıb mən gözlərin islatmışam.
D
ərviş – nərdə bulsam fal açıb min-min yalan söz sat-
mışam.
Sufi – ruz-
şəb haqq-haqq deyib mən hər kəsi
oynatmışam.
Molla – günd
ə bir fitva verib məxluqu çox aldatmışam.
Elm – q
əti ümid etmişəm yeksər bu qovmi atmışam.
122
Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
C
əhl – ortada kef eyləyib mən həm mərama çatmışam.
Şair – bülbülə, eşqə, gülə dair yalan fırlatmışam.
Avam – anlamam h
ər gəz, cəhalət bəstərində yatmışam.
Q
əzetçi – mən cəridəm dolmaq üçün mətləbi uzatmışam.
Sabir xalqının böyük gələcəyi, istiqbalı və istiqlalı üçün
görül
əcək işlərin asan olmadığını və mübarizənin hər şeydən
əvvəl birlik, mətanət tələb etdiyini söyləyirdi. Dostu və müasiri
böyük Az
ərbaycan şairi Məhəmməd Hadinin “İstiqbalımız
parlaqdır” şeirinə yazdığı cavabda şair bildirir ki, yalnız yaxşı
sözl
ər söyləmək və gözəl arzular söyləməklə böyük istiqbala
çatmaq olmaz v
ə istiqlaliyyət əldə etmək olmaz. “ Həyatın”
qapanması münasibətilə yazdığı başqa bir şeirində şair yenə
eyni fikri başqa şəkildə inkişaf etdirərək:
Gopdan
əməl aşmaz, işə qeyrət gərək olsun,
Mill
ət düyünü açmağa hümmət gərək olsun.
deyir v
ə həqiqi azadlığa nail olmaq üçün hər şeydən əvvəl xalqı
t
əşkil etməyin zəruriyətini qeyd edirdi.
Sabir haqq sözün aşiqi idi. Onun az bir müddətdə böyük
şöhrət qazanmasının bir səri də bunda idi. Şair doğru sözü
gün
əşlə müqayisə edir, sözü “Xurşid musavat” adlandırır və
“Doğru deyən olsaydı, yalançı utanardı” deyib düşmənlə müba-
riz
ədə azadlıq uğrunda doğru sözün kəsgin silah olduğuna işarə
edirdi. Sabirin n
əzərində həqiqi şair, ancaq doğru söz sahibi
olan v
ətənpərvər insandan ibarətdir. Ona görədir ki, Sabir tez-
tez söz il
ə alver edən yalançı şairləri, müddahları hər bir
şeirində amansızcasına qamçılayır, şeiri, sənəti daima
h
əqiqipərvərliyə çağırırdı.
M.C
əfər
(1946-
cı il, səhifə 13, 14, 15)
123
Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
124
Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
SEVİMLİ ŞAİRİMİZ
Əziz vətənimiz Azərbaycan feyzli və bərəkətli bir torpaq-
dır. Bu vətən hər sahədə böyük və qiymətli insanlar yetişdir-
mişdir. Bütün şərq aləminin tanıdığı, əsərlərini sevə-sevə oxu-
duğu “Hophopnamə” müəllifi Tahirzadə Mirzə Ələkbər Sabir
d
ə, vətənimizin yetişdirmiş olduğu böyük və qiymətli oğulla-
rından biridir. Yaradıcılığının kamil dövrünə təzəcə girdiyi bir
zamanda va
xtsız ölüm onu bizdən ayırdı.
Sabirin v
əfatından 35 il keçir. Hər il bütün Azərbaycan
d
ərin bir hörmətlə böyük və qiymətli şairini yad edir. Hər il
Az
ərbaycanın mərkəzi şəhərlərində, yaxın və uzaq guşələrində
Sabiri yad etm
ək üçün ədəbi gecələr təşkil edilir, məruzələr
oxunur, xatir
ələr danışılır. Mən də ölümünün 35-ci ildönümü
münasib
ətilə əziz və səmimi dostum Mirzə Ələkbər Sabir
haqqında bildiyim xatirələri söyləməyi özümə şərəfli bir vəzifə
bilir
əm.
Çoxdan b
əri görmək arzusunda olduğumuz Azərbaycanın
şer və sənət ocağı olan Şamaxı şəhərinə 1905-ci ildə yolumuz
düşdü. Orada məşhur müəllimlərdən Əli Cabbar Orucəliyevin
evind
ə qonaq qaldıq. O axşam Sabir ilə Səhhət bizi görməyə
g
əlmişdi. Hər ikisi ilə birinci dəfə orada tanış olduq. Sabirin
h
əzin siması və düşüncəli gözləri vardır. Həyatın ağır
z
ərbələrinin acı təsirini onun üzündə, gözündə, hətta titrək
s
əsində belə duymaq olurdu. Buna baxmayaraq, o munis qəlb,
Şamaxının həyat və mühitindən söz açmaq, üzünəməxsus bir
t
ərz və şivə ilə danışıb, bizi güldürməyə çalışırdı. Şamaxıda
tanıdığı, ruhuna və məsləkinə uyğun olmayan bəzi şəxsləri o
q
ədər dadlı və həqiqi boyalarla tərsim və təşxis edir və onları
göz önünd
ə o qədər gözəl canlandırırdı ki, biz gülməkdən
ölürdük. O gec
əni olduqca xoş keçirdik. Səhər Əli Cabbar bizi
Sabirin dükanına apardı. Sabir bişirdiyi sabunu göstərərək
gül
ə-gülə:
125
Dostları ilə paylaş: |