Sirtqi bo`lim ta'lim sohasidagi tadqiqotlar va innovatsiyalar

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI:

1. 
   Ravshanovna, G. N. (2022, April). THE STUDY OF THE MEANING OF THE WORD TOLERANCE IN OTHER LANGUAGES. In INTERNATIONAL SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCE (Vol. 1, No. 3, pp. 8-9).
   
2. 
   Ravshanovna, G. N. (2022). TOLERANCE IN PRIMARY SCHOOL STUDENTS PEDAGOGICAL MODEL OF SKILLS DEVELOPMENT. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, 10(2), 95-96.
   
3. 
   Ravshanovna, G. N., & Anvarovna, Y. D. (2022, May). INGLIZ VA OZBEK TILLARIDAGI TURIZMDAGI ATAMALARNING LINGVOKULTUROLOGIK JIHATLARI. In INTERNATIONAL SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCE (Vol. 1, No. 3, pp. 14-17).
   
4. 
   Ravshanovna, G. N., & Anvarovna, Y. D. (2022). INGLIZ VA OZBEK TILLARIDAGI TURIZMDAGI ATAMALARNING LINGVOKULTUROLOGIK JIHATLARI. In INTERNATIONAL SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCE (Vol. 1, No. 3, pp. 14-17).
   
5. 
   Ravshanovna, G. N. (2021). Methods of development tolerance skills pupils in primary school. ACADEMICIA: AN INTERNATIONAL MULTIDISCIPLINARY RESEARCH JOURNAL, 11(1), 1221-1224.
   
6. 
   Ravshanovna, G. N. (2022). THE STUDY OF THE MEANING OF THE WORD TOLERANCE IN OTHER LANGUAGES. In INTERNATIONAL SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCE (Vol. 1, No. 3, pp. 8-9).
   
7. 
   Ravshanovna, G. N. (2022). TOLERANCE IN PRIMARY SCHOOL STUDENTS PEDAGOGICAL MODEL OF SKILLS DEVELOPMENT. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, 10(2), 95-96.
   

BO’LAJAK O’QITUVCHILARNI MANTIQIY FIKRLASH VOSITASIDA PEDAGOGIK FAOLIYATGA TAYYORLASH
FarDU o’qituvchisi (PhD) Nasiba Botirova Djurabayevna


Bo'lajak o’qituvchilarning pedagogik faoliyatga tayyorlashning mantiqiy fikrlash vositasida samarali usul va texnologiyalarini shakllantirishga alohida e'tibor qaratilmoqda. Xususan, bilishning mantiqiy usullariga: tahlil, sintez, induksiya, deduksiya, taqqoslash, umumlashtirish, abstraksiya va boshqalar ta’lim berishning ustuvor yo‘nalishlari sifatida muhim ahamiyat kasb etadi.
Tahlil (yunoncha analysis - parchalanish, qismlarga ajratish, tahlil qilish) - ob'ektni (hodisalar, jarayon), ob'ekt (lar)ning xususiyatlarini uning tarkibiy qismlariga, tarkibiy qismlariga, tomonlarini ajratib ko'rsatishni aqliy va ko'pincha haqiqiy qismlarga ajratish tartibi. uni mavzu bo'yicha o'rganish; ob'ektlarda ularning tomonlarini, xossalarini, ular o'rtasidagi munosabatlarni ajratib ko'rsatish.
Sintez- (yunon tilidan. Sintez- tahlil yoʻli bilan tanlab olingan qismlar, tomonlarni qandaydir yangi psixik birlikka bogʻlash, jamlash, birlashtirish, aqliy bogʻlanishi, bunda tahlil qilinayotgan predmetga xos xususiyat mustahkamlanadi.
Dastlabki tushunchada tahlil butundan bu butunning qismlariga yo'l (fikrlash usuli), sintez esa qismlardan butunga boradigan yo'l sifatida ko'rib chiqilgan, shuning uchun tahlil va sintez amalda bir-biridan ajralmasdir. Ular bir-biriga hamroh bo'lib, bir-birini to'ldiradi, yagona analitik-sintetik usulni tashkil qiladi.
Matematikada tahlil "teskari yo'nalishdagi fikrlash" deb tushuniladi, ya'ni. noma'lum, topilishi kerak bo'lgan narsadan ma'lum bo'lgan narsaga, allaqachon topilgan yoki berilgan narsaga, isbotlanishi kerak bo'lgan narsadan allaqachon isbotlangan yoki haqiqat deb qabul qilingan narsaga.
Sintez va tahlil usullarini shakllantirish o`quvchilarning tafakkurini rivojlantiradi, og`zaki so`roq, og`zaki suhbat jarayonida barcha o`quvchilar jalb qilinadi.
Shuningdek, matematika o`qitishning mantiqiy usullari: induksiya va deduksiya. Fikrlashning ikkita asosiy turi mavjud: induksiya va deduksiya.
Induksiya (lotin tilidan - yo'l-yo'riq, motivatsiya)
1) ikki yoki undan ortiq bitta yoki xususiy hukmlardan yangi umumiy hukm (xulosa) olinadigan xulosa.
2) tadqiqot usuli bo'lib, unda ob'ektlarning ma'lum bir to'plamini o'rganishni istab, ular alohida ob'ektlarni (vaziyatlarni) o'rganadilar, ularda ko'rib chiqilayotgan ob'ektlarning butun majmuasiga xos bo'lgan xususiyatlarni o'rnatadilar.
3) materialni adabiy manbada, suhbatda, o'quv jarayonida taqdim etish shakli bo'lib, ular kamroq umumiy qoidalardan ko'proq umumiy qoidalarga (xulosa, xulosaga) keladi.
Induksiya: to'liq (bunda barcha maxsus holatlar tugamaydi); to'liq bo'lmagan (barcha individual va shaxsiy hukmlarni hisobga olgan holda).
(eksperimental) tadqiqot induksiyasi mavjud: o'xshashlik usuli; farq usuli; qoldiq usuli; qo'shma o'zgarishlar usuli.
Deduksiya - (lotincha xulosadan), bitta umumiy va bitta alohida hukmdan yangi, kamroq umumiy yoki alohida hukm olinadigan xulosa shakli.
Xulosa turlari: 1) umumiyroq pozitsiyadan kamroq umumiy pozitsiyaga; 2) umumiy holatdan umumiyga;3) birlikdan xususiyga.
Matematika deduktiv fandir. Induksiya va deduksiya munosabatlari mukammal induksiya usuli deb ataladigan matematik gaplarni o‘rganish metodida namoyon bo‘ladi.
Induksiya natijasida olingan xulosani asoslab berish zarurati tug‘ilganda qo‘llaniladi.
Bosqichlar: 1) Kuzatish va tajriba; 2) gipoteza; 3) gipotezani asoslash (isbotlash).
Ta'lim jarayoni ma'lum bir vaqt doirasi bilan chegaralangan mantiqiy to'liq, yaxlit. U o'quv jarayonining barcha asosiy elementlarini murakkab o'zaro ta'sirda taqdim etadi: maqsadlar, mazmun, vositalar, usullar, tashkil etadi. (I.Ya.Lerner, M.N.Skatkin)
Mashg’ulotning umumiy vazifasi - ta'limni rivojlantirish va tarbiyalash asosida o'quvchi shaxsini yaxlit shakllantirish va rivojlantirish. Darslarni didaktik maqsadlarning ikkita muhim xususiyati va umumiy tizimdagi o'rni bo'yicha tasniflash nazariyotchilar va amaliyotchilar orasida eng katta qo'llab-quvvatlandi: birlashtirilgan (aralash); yangi bilimlarni o'rganish; yangi ko'nikmalarni shakllantirish; o'rganilganlarni umumlashtirish va tizimlashtirish; bilim, ko'nikmalarni nazorat qilish va tuzatish;
Mashg’ulotning mohiyati didaktikada ochib beradi: oldingi bilimlarni va harakat usullarini aktuallashtirish; yangi bilim va harakat usullarini shakllantirish; olingan bilimlarni amaliyotda qo'llash;
Biz matematika darsiga qo'yiladigan zarur talablarni darsning sanab o'tilgan muhim xususiyatlari atrofida guruhlaymiz: darsda asosiy didaktik (o'quv) maqsadning mavjudligi. Ko'pgina hollarda, matematika darsida, turli xil kombinatsiyalarda bir emas, balki bir nechta o'quv vazifalari hal qilinadi: talabalarning bilim, ko'nikma va malakalari tekshiriladi (o'tgan yoki joriy darslar materiallari asosida); yangi narsalar o'rganiladi (tushunchalar shakllanadi, naqshlar yoki algoritmlar o'rnatiladi va asoslanadi); o'rganilganlarning konsolidatsiyasi mavjud (takrorlash, turli muammolarni hal qilishda qo'llash).
Mashg’ulotda amalga oshirilgan barcha ta'lim maqsadlari orasida asosiysini ko'rish va boshqa barcha maqsadlarni unga bo'ysundirish har doim mumkin (va zarur). ta'lim vazifalari va muayyan ta'lim vazifalari bilan birga sinfda hal qilish.
Vazifa o‘quvchilarni insonparvarlik qarashlari va e’tiqodlarida tarbiyalash uchun o‘rganilayotgan materialdan va o‘quv jarayonining o‘zidan tizimli foydalanishdan iborat.
Ta'limning bu umumiy maqsadi o'zaro bog'liq bo'lgan ko'plab xususiy ta'lim vazifalarini hal qilish orqali amalga oshiriladi. Ulardan biz uchun eng dolzarb bo'lganlari quyidagi vazifalardir: fanga qiziqish uyg'otish va uni saqlab qolish, matematikani o'rganishga bo'lgan ehtiyoj va qobiliyatni tarbiyalash.