Sirtqi bo`lim ta'lim sohasidagi tadqiqotlar va innovatsiyalar

O‘ZBEKISTONDA PEDAGOGIK INNOVATSIYALARNING RIVOJLANISHI
AXMEDBEKOVA MAXPUZAXON KAXAROVNA
FarDU o’qituvchisi
Xurmatova Maxliyo
FarDU 22.05 gurux, TSMG talabasi
Annotatsiya: maqolada innovatsiyalarni rivojlantirishning ayrim jihatlari, shuningdek, O‘zbekistonda ta’lim va pedagogik texnologiyalar sohasidagi yutuqlar muhokama qilinadi. O‘qituvchilar tomonidan kiritilgan pedagogik yangiliklarni tahlil qilish va baholash, ularni muvaffaqiyatli ishlab chiqish va qo‘llash uchun shart-sharoit yaratish ta’lim tizimida dolzarb yo‘nalishga aylanib bormoqda.\
Kalit so'zlar: pedagogika, innovatsiyalar, ta'lim jarayoni, rivojlanish, taraqqiyot, ta'lim tizimi.
Abstract: the article discusses some aspects of the development of innovations, as well as achievements in the field of educational, pedagogical technologies in Uzbekistan. Topical the direction in the education system is the analysis and evaluation of input by teachers pedagogical innovations, creation of conditions for their successful development and application.
Key words: pedagogy, innovations, educational process, development, progress, system education.
Zamonaviy sharoitda jahon ilm-fani va innovatsiya yutuqlaridan keng foydalanish jamiyat va davlat hayotining barcha jabhalarini jadal va barqaror rivojlantirish, mamlakatning munosib kelajagini barpo etishning eng muhim omiliga aylanmoqda.
O‘tgan davrda fan-texnika taraqqiyoti uchun zarur infratuzilma yaratilib, ma’lum intellektual va texnologik salohiyat shakllantirildi. Shu bilan birga, quyidagi tizimli muammolarning mavjudligi, innovatsion g‘oyalar va texnologiyalarni ishlab chiqish va amalga oshirish uchun mavjud imkoniyat va salohiyatdan yetarlicha foydalanilmayotgani rejalashtirilgan islohotlarni samarali amalga oshirish va mamlakatimizni jadal innovatsion rivojlantirishga to‘sqinlik qilmoqda.
Harakatda belgilangan vazifalarga muvofiq ilg‘or xorijiy tajriba, jahon ilm-fanining zamonaviy yutuqlari, innovatsion g‘oyalar, ishlanmalar va texnologiyalar asosida iqtisodiyotning barcha tarmoqlari va ijtimoiy sohani jadal innovatsion rivojlantirishni ta’minlash maqsadida 2017–2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi.
Hozirgi vaqtda innovatsion jarayonlar ijtimoiy hayotning barcha sohalariga ta'sir ko'rsatmoqda. Jamiyatning ijtimoiy-madaniy hayoti zamon talablarini o‘zida aks ettirishi, innovatsion taraqqiyot bilan hamnafas bo‘lishi kerak. Taraqqiyotga turtki beruvchi ilmiy yangiliklar insoniyat bilimining barcha sohalarini qamrab oladi. Ijtimoiy-iqtisodiy, tashkiliy-boshqaruv, texnik va texnologik innovatsiyalar mavjud. Ijtimoiy innovatsiyalarning turlaridan biri ta'lim va pedagogik innovatsiyalardir.
Shu bilan birga, maktab ta’limini kengaytirish davlat oldiga moddiy-texnika bazasini yangilash, kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlash, yangi o‘quv dasturlarini yaratish kabi yangi vazifalarni qo‘ymoqda. Yangi o'quv fanlarining paydo bo'lishi ta'limning yangi shakllarini doimiy ravishda izlash uchun axborot resurslarini to'ldirishni talab qiladi. Bunday sharoitda nafaqat yangi pedagogik texnologiyalarni joriy etish (bu mohiyatan innovatsiya), eng avvalo o‘qituvchilarning o‘z roli va nufuzini, bilim va malakasini oshirishga yuksak baho beradi. Talabalarga texnika va usullarni mustaqil tanlash, internet, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, audio va video vositalardan foydalanishni ta’minlash avval qo‘llanilgan an’anaviy usullarga qaraganda samaraliroqdir.
Bunday sharoitda nafaqat yangi pedagogik texnologiyalarni joriy etish (bu mohiyatan innovatsiya), eng avvalo o‘qituvchilarning o‘z roli va nufuzini, bilim va malakasini oshirishga yuksak baho beradi. Talabalarga texnika va usullarni mustaqil tanlash, internet, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, audio va video vositalardan foydalanishni ta’minlash avval qo‘llanilgan an’anaviy usullarga qaraganda samaraliroqdir.
Elektron kutubxonalar, seminarlar, konsultatsiyalar, tanlovlar va olimpiadalar umumiy ma'lumot darajasi yuqori va past bo'lgan o'quvchilarga shaxsiy ta'lim dasturlari bilan ishlash imkonini beradi. O'qitish, mustaqil bilim olish ko'nikmalarini shakllantirish imkonini beradi. O‘qituvchilar tomonidan kiritilgan pedagogik yangiliklarni tahlil qilish va baholash, ularni muvaffaqiyatli ishlab chiqish va qo‘llash uchun shartsharoit yaratish ta’lim tizimida dolzarb yo‘nalishga aylanib bormoqda.Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan 2023-yil mamlakatimizda “Insonga e’tibor va sifatli ta’lim yili” deb e’lon qilindi. Davlat rahbari 2023 yilga berilgan nomni izohlarkan, Yusuf Xos Hojibdan iqtibos keltirdi: «Zakovat bor joyda ulug‘lik, bilim bor joyda buyuklik bo‘ladi».