Sitologiya va genetika

§. Eukariotlar - o‘simliklarning xilma-xilligi

Hozirgi vaqtda o‘simliklar quyidagi ikki: tuban va yuksak o‘simliklar guruhlariga bo‘lib o‘rganiladi.

1. 
   Tuban o‘simliklar organik olamning dastlabki bosqichlari- da kelib chiqqan. Ular suvli muhitda yoki sernam joylarda ya- shashga moslashgan.Evolyutsiya jarayonida uncha rivojlanmagan va hozirgi davrgacha ba’zi birlari sodda tuzilishini saqlab qolgan. ^ban o‘simliklar bir hujayrali, koloniya hosil qiluvchi va ko‘p hu-
   
2. 
   Biologiya, 9- sinf.
   

jayrali organizmlar hisoblanib, tanasi to'qima va organlarga ajral- magani uchun ularning tanasi qattana yoki tallom deb ataladi.
Bir hujayrali o'simliklarda tirik organizm uchun xos bo'lgan barcha tiriklik xususiyatlari bitta hujayrada amalga oshadi. Kolo- niyali holda yashovchi o'simliklar bir va ko'p hujayralilar orasida turuvchi organizmlar hisoblanadi. Bunday organizmlar ayrim hu- jayralar to'dasidan iborat bo'lib, mustaqillikni saqlab qolgan holda hayotiy tomondan bir-birlari bilan bog'langanligi kuzatiladi. Ko'p hujayrali tuban o'simliklarda esa hujayralar o'rtasidagi hayotiy va- zifalar o'zaro taqsimlangan bo'ladi.

2. 
   Yuksak o‘simliklar evolutsion jihatdan ancha yosh hisob­lanadi. Ko'pchilik yuksak o'simliklarda poya, barg va ildiz kabi vegetativ organlari rivojlangan, shuningdek, to'qimalarga ajrali- shi ham kuzatiladi. Ular poyabargli o‘simliklar deb ataladi. Ko'p hujayrali o'simliklarning tanasi turli hayotiy vazifalarni bajaruvchi bir necha xildagi hujayralardan tashkil topgan. Hujayralari bir-biri- dan shakl va tuzilishi jihatdan farq qiladi. Hujayralarning takomil- lashishi va ixtisoslashishi tufayli ularda barcha hayotiy jarayonlar: oziqlanish, nafas olish, o'sish, ko'payish va boshqalar sodir bo'ladi.