628
yaşardır. Az qala melodeklomasiya kimi səhnədən bir başa
Brejnevə xitab edərək: "Yadındamı, Kiçik torpaqda filan-filan"
və bu kimi sözləri oxuyur.
Brejnev yazığın çənəsi əsir, gözlərindən yaş gəlir (Bunu
mən artıq sonra televiziya ekranında təkrar translyasiya zamanı
görə bildim). Brejnev ağlayır və yanında əyləşmiş
Çernenkonun bütün bu xatirələr vecinə olmasa belə, o da şefinə
baxıb dəsmal çıxardır və gözlərini silir. Aman Tanrım…
Amma indi bax bütün qəzetlər Stalinin özbaşınalığını və
Brejnevin şıltaqlıqlarını "qoçaqlıqla" ifşa edirlər. "Pravda"
qəzeti ləzzətlə yazır ki, Brejnevin adı verilmiş hər yerdən adı
götürülür.
Mart 1988
Erməni terrorçuluğunun zəngin ənənələri var. Əsrin
əvvəllərindəki mauzeristlər və onların bugünkü davamçıları
əslində yalnız ermənilərə qarşı hər hansı bir cinayət işlətmiş və
yaxud bunu güman etdikləri adamları öldürmürlər. Yox,
düşmən saydıqları millətin ən parlaq, humanist, rəhmdil
adamlarına qəsd edirlər ki, qarşı tərəfi başsız qoysunlar.
Dirilərə qarşı bu fiziki terror ölülərə qarşı mənəvi terrorla
tamamlanır. Babəki, Koroğlunu, Qaçaq Nəbini qaniçən
adlandıraraq, sözün əsl mənasında, qaniçən Androniki öz milli
qəhrəmanları sayırlar.
(Bu sözlər 80-ci illərin ikinci yarısında yazılıb. O vaxt heç
ağlıma gəlməzdi ki, gün gələcək, ermənilər yox, özünü
azərbaycanlı sayan bəzi alimlər, jurnalistlər eyni erməni
hiddətiylə və eyni erməni terminləriylə Babəkə, Koroğluya, Şah
İsmayıla, Qaçaq Nəbiyə hücum çəkəcəklər - sonrakı qeyd).
Ermənilər Androniki milli qəhrəmanları sayırdılarsa, sovet
vaxtında ayrı-ayrı şairlərdən və yazarlardan başqa küll olaraq
Azəbaycanda Andronik haqqında güldən ağır söz deyən yox
idi. Bizim bu "dözümlülüyümüzə" qarşısa ermənilər müqəddəs
saydığımız insanlara – Üzeyir Hacıbəyova, Cəlil
629
Məmmədquluzadəyə, Nəriman Nərimanova çirkab atmağa
başladılar, onlara millətçi dedilər. "Bahadır və Sona", "Əsli və
Kərəm", "Kamança"nı yaradanlar millətçiymiş?
(Köhnə yazımın bu yerində yenə də bizim günlərin
müdaxiləsini acı-acı qeyd edirəm. Ermənilərin Mirzə Cəlilə,
Nəriman Nərimanova hücumlarına iyirmi ildən sonra öz
"qeyrətli donosbazlarımız" qoşuldu. Mirzə Cəlili vətən xaini,
Nərimanovu satqın, Füzulini şarlatan adlandırdılar – sonrakı
illərin qeydi). Gərək qulaqların kar, gözlərin kor olsun ki,
"Kamança"da səslənən yüksək insansevərlik və humanizm
melodiyasını eşitməyəsən. "Usta Zeynal"dakı bir ötəri
replikaya görə Mirzə Cəlili faşist adlandırmaq üçün isə yalnız
kar və kor yox, həm də dəyyus olmalısan.
Erməni terroristlərinin – mənəvi və fiziki terroristlərin –
məqsədi düşmən saydıqları millətin dəyərli insanlarını ya
aradan götürmək, ya ləkələməkdir və beləliklə, onun tarixini,
mədəniyyətini yoxa çıxarmaqdır ki, bundan sonra yekə-yekə
bəyan etsinlər, görün, bizim qarşımızdakı düşmən kimdir –
mədəniyyətsiz, keçmişsiz vəhşi köçərilər. Nə tarixləri var, nə
torpaqları, nə ədəbiyyatları. Odur ki, nələri qalıbsa qarət etmək
qənimətdir – ərazilərini, folklorlarını, musiqilərini, hətta
yeməklərini. Əsl genosid, soyqırımı – mənəvi genosid bax
budur.
(Yenə də bu günün acı təcrübəsi: bizim zamanda bu məkrli
erməni planlarının ən yaxşı icraçısı bəzi mətbuat
orqanlarımızdır – məhz belə qəzetlərin səhifələrində
Azərbaycan xalqının keçmişi təftiş olunur, tarixinin,
ədəbiyyatının, elminin ən dəyərli insanlarına çirkab atılır.
Bunlar birbaşa erməni göstərişiyləmi edilir, bilmirəm, bu
barədə bir şey deyə bilmərəm. Amma istisna etmirəm ki,
xaricdəki erməni lobbisinin maddi dəstək verdiyi müxtəlif
beynəlxalq təşkilatların bu işdə barmağı var. Hər halda məqsəd
ki eynidir – Azəbaycan xalqının bütün mənəvi dəyərlərini
hissə-hissə, parça-parça, tədriclə sıradan çıxarmaq – indiki
630
illərin qeydi).
***
Aşkarlıq bizə bir şeyi də açdı. İlk baxışda bu parodoksal
görünsə də, müəyyən bir hadisə haqqında məlumat verməmək
– özəlliklə də bu böyük və ucu-bucağı görüməyən ölkədə –
həmin hadisənin olmamasına bərabərdir. Yəni bir olay
haqqında xəbərin yoxdursa, sanki o, yerli-dibli olmayıb. Sovet
vaxtında təbii və qeyri-təbii fəlakətlərin onda biri haqqında
məlumat ya veriləydi, ya heç verilməyəydi. İndi hər gün, hər
saat zəlzələlər, yanğınlar, təbii fəlakətlər, batan gəmilər,
toqquşan qatarlar, qaçırılan, ya qəzaya uğrayan təyyarələr,
manyakların və sadistlərin cinayətləri haqqında eşidəndə,
oxuyanda bizə elə gəlir ki, bütün bunlar yenidənqurmanın və
aşkarlığın nəticəsidir və qismən də haqlıyıq. "Əvvəllərdə də
bütün bunlar olurdu, amma biz xəbər tutmurduq" – demək də
məsələyə tam aydınlıq gətirmir. Totalitar sistemin (biz isə
ətalət üzrə hələ o sistemin ölçüləriylə yaşayır və düşünürük)
prinsipi belə idi ki, kütləvi şüur üçün mövcud olan, yalnız
haqqında xəbər verilən hadisədir. İngilis yazıçısı Corc Ourel
"1984 -cü il" adlı antiutopik romanında bu fikri absurda
çatdırıb – qəzəbə keçmiş hər hansı bir adamın adını belə bütün
kitablardan, dəftərlərdən silməklə, sanki, belə bir adamın
tarixdə hacansa mövcüd olduğu da inkar edilir. İkinci bir
məsələ də var – hər hansı bir təbii, ya qeyri-təbii fəlakət lokal
miqyaslı ola bilər. Amma o müasir KİV-in gücüylə bütün
dünyaya bəyan ediləndə daha iri miqyaslar qazanır. Başqa
sözlə desək, bu fakt həqiqi meyarlarından qat-qat böyük
əhəmiyyətə malik olur və bu sayaq başqa kataklizmlərlə bir
sıraya düzülərək Qiyamət gününün yaxınlaşması haqqında
duyumları şüurlara yeridir. "Ağzını xeyirliyə aç" – deyimi var.
Ağız yalnız belə-belə fəlakətlərə və faciələrə açıldıqda, elə bil,
onlara yol göstərir. Vətəndaş müharibəsi qorxusu, siyasi
çevriliş təhlükəsi, Stalin qantökməsinə qayıdış haqqında
fərziyyələr belə bir mənhus gələcəkdən soraq verir – şüurlarda
Dostları ilə paylaş: |