Şöhret mustafayev XVIII. XX. YÜZyillarda tariHİ azerbaycan toprağI İrevan hanliğI’nin araziSİne ermenilerin göÇ ettiRİlme poliTİkasi
Yüklə 214,4 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Преступления Армянских Террористических И Бандитических Формирований Против Человечество ( ХI Х-XIX vv)
- KAYNAKÇA
- Arşiv Belgelerine Göre Kafkaslarda ve Anadolu’da Ermeni Mezalimi 1906-1908
- Ermeni Meselesine Objektif Bakış
- Новая Угроза Русскому Делу в ЗаКавКазъе: ПреДстояшая Распроджа Мугенн Инородцам
- Revanda Son Günler
- Tarixi Adlara Qarşı Soyqırım
86 ŞÖHRET MUSTAFAYEV Bahar - 2015 sürülme politikası “dostluk” ve “beynelmilelcilik” perdesi altında devam ettiril- miştir. 1930-1937 yıllarında çeşitli bahanelerle, aslında ise, milli ve dini mensubi- yetine göre 50 bine yakın Azerbaycanlı şimdiki Ermenistan’ın sınır bölgelerinden, ata yurtlarından Sibirya ve Kazakistan’a sürgün edilmişlerdir 36 . Ermenilerin bu türlü etnik temizleme ve bölgenin demografik durumu- nun değiştirilmesi politikasına hukuki çerçeve kazandırmayı da unutmadıkları- nın özellikle belirtilmesi gerekmektedir. Şöyle ki, Sovyet Ermenistanı yönetimi kendi seleflerinin devamı olarak totaliter rejimin “halklar dostluğu” sloganının perdesi altında Azerbaycan karşıtı politikasını devam ettirmekten el çekmemiş- lerdir. II. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkmış durumu kullanan Ermeniler A. İ. Mikoyan’ın desteği ile SSCB Bakanlar Kurulu’nun 10 Mart 1948 tarihli 754 sayılı “Ermenistan SSC’den Azerbaycanlı nüfusun Azerbaycan SSC’nin Kura- Aras ovalığına göç ettirilmesi ile ilgili” kararı kabul ettirmeye nail olmuşlardır. İ. V. Stalin’in imzaladığı bu karar Azerbaycanlılar için beklenilmez darbe, açık baskı idi. Herhangi bir sebep gösterilmeksizin, aceleyle verilen bu kararda 1948- 1950 yıllarında gönüllülük ilkesine dayanarak Ermenistan SSC’de yaşayan 100 bin Azerbaycanlı nüfus Azerbaycan SSC’nin Kura-Aras ovalığına göç ettirilmesi belirtilmekteydi. Karar incelendiğinde “gönüllülük” ifadesinin karara kasıtlı ola- rak yazıldığı ve Ermenilerin üstünlük teşkil ettiği SSCB Bakanlar Kurulu’nun vermiş olduğu etnik temizleme hakkında siyasi karar olduğu belli olmaktadır. Kararın asıl amacı ise tarihi Azerbaycan topraklarının, şimdiki Ermenistan ara- zisini Azerbaycan-Türklerinden temizlemek ve Ermeni nüfusun üstünlüğünü te- min etmekti. Karara göre 1948 yılında 10 bin, 1949 yılında 40 bin, 1950 yılında ise 50 bin Azerbaycanlının göç ettirilmesi öngörülmekteydi. Kabul edilen kara- rın 11. maddesinde açıkça şerh edilmiştir: “Ermenistan SSC Bakanlar Kurulu’na Azerbaycanlı nüfusun Azerbaycan SSC’nin Kura-Aras ovalığına göç ettirilmesi ile ilgili olarak onların boşalttıkları yapı ve konutların dışarıdan Ermenistan’a gelen Ermenileri yerleştirmek için kullanılmasına izin verilsin.” İster tarihimizin yakın geçmişine ait olan bu olayların canlı tanıklarından, isterse de arşiv belgelerinden elde ettiğimiz bilgilerden 1948 yılında Ermenistan SSC’den Azerbaycan SSC’ye 34.382 kişinin göç ettirildiği belli olmaktadır. Genel olarak ise 1948-1953 yılla- 36 Rövşen Mustafayev vd., Преступления Армянских Террористических И
armyanskikh terroristicheskikh i banditicheskikh formirovaniy protiv chelovechestvo (XIX- XIX vv.), Azerbaycan Milli Elmler Akademiyası Yayınları, Bakü 2002. s. 127-128.
87 XVIII.-XX. YÜZYILLARDA TARİHİ AZERBAYCAN TOPRAĞI - İREVAN HANLIĞI’NIN ARAZİSİNE ERMENİLERİN GÖÇ ETTİRİLME POLİTİKASI Sayı: 91
rında Ermenistan SSC’den 100 binden fazla Azerbaycanlı tarihi topraklarımızdan zorla sürgün edilmiştir. İ. V. Stalin’in ölümünden sonra göç ettirme politikası durdurulmuştur. 1948-1953 yıllarında tarihi yurtlarından Kura-Aras ovalığına zorla göç ettirilmeye maruz kalan on binlerce Azerbaycanlının akıbetinin hüzün- lü olduğunu belirtmek gerekmektedir. Şöyle ki, göç ettirilenlerin üçte biri iklim koşulları uygunlaşmadığından ve aynı zamanda sıradan yaşam koşulları bulun- madığından açlık ve hastalıktan can vermişlerdir 37 . Azerbaycanlıların kendi öz topraklarından zorla göç ettirilmesi dışarı- dan gelen Ermenilerin o topraklarda yerleştirilmesi amacını taşımamış, aksine Taşnakların arzuları olan tek uluslu Ermenistan devleti kurmak politikasının sonucu olmuştur. Ama tam olarak 1948-1953 yıllarında bunu başaramamış- lardır. 50’li yılların başlarında kendi niyetlerine nail olamayan Ermeniler yine aynı yılların sonlarında çalışmalarını hızlandırdılar. Bu aşamanın karakteristik yönü görünürde “beynelmilelcilik” ve “halklar dostluğu” sloganlarını ileri sürerek Azerbaycanlıların Ermenistan’da yaşam ve gelişim olanaklarının el altından sınır- landırılmasıdır. Entelektüel güçlere ve aydın kesime karşı yapılan manevi terör ilk olarak ülkede o döneme kadar mevcut olan yüksekokulların, teknik okulların, basın kuruluşlarının toplu şekilde tasfiye edilmesiyle kendini açık şekilde gös- termiştir. 30’lu yıllarda H. Abovyan adına Yerevan Pedagoji Enstitüsü’nün dört fakültesinden (Azerbaycan dili ve edebiyatı, tarih, coğrafya, fizik ve matematik) oluşan Azerbaycan bölümünün tam zamanlı ve yarı zamanlı eğitim veren şubeleri kapatılmıştır. Bunun yerine 1955’te 25 kişilik Azerbaycanlı grubu oluşturulmuş- tur. Ermenistan’da öğretmen kadrolarının hazırlanmasında önemli rol oynayan, 1925 yılında teşkil edilmiş Yerevan Azerbaycan Pedagoji Teknik Okulu buna bü- yük gereksinim duyulduğu halde tasfiye edilip Azerbaycan SSC’nin Hanlar ilçe- sine taşınmıştır 38 .
dilinde eğitim veren okulların ortalama hesapla verdiği 500 mezun kendi eğitim- lerini devam ettirmek için ülkede olanak olmadığından başka cumhuriyetlerin, 37 Şöhret Mustafayev “XX’nci Əsrdə Ermənilərin Azərbaycanlılara Qarşı Etnik Təmizləmə Siyasəti”, Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin Diplomatiya Aləmi Jurnalı, (dərgi), S 7, Bakı 2004, s. 121. 38 Şöhret Mustafayev “XX’nci Əsrdə Ermənilərin Azərbaycanlılara Qarşı Etnik Təmizləmə Siyasəti”, Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin Diplomatiya Aləmi Jurnalı, (dərgi), S 7, Bakı 2004, s. 121. 88 ŞÖHRET MUSTAFAYEV Bahar - 2015 özellikle Azerbaycan’ın yüksekokullarına gitmek zorunda kalmıştır. Sıradaki so- nucu başka yüksekokullarda eğitim gören genç uzmanların, işle temin edilmedik- leri için yeniden Azerbaycan’a dönmesi ve tamamen Azerbaycan’a yerleşmek zo- runda kalmasıdır. Böylece, Batı Azerbaycan topraklarından Azerbaycan’ın çeşitli yerlerine Azerbaycanlıların yeni göçü başlamıştır 39 .
Ermeni taşnaklarının “denizden denize büyük Ermenistan” niyeti sönmek bil- memekteydi. Ama bu zaman Tanrı Azerbaycan halkına yardımcı olmuş, sürekli mücadeleler alevinden alnı açık, yüzü ak çıkan, o zamanki Ermeni asıllı yöneti- cilere karşı aklı, siyasi çevikliği ve zekası ile mücadele edebilecek büyük şahsiyet Haydar Aliyev Azerbaycan’da hakimiyete gelmiştir. 1969 yılında Haydar Aliyev’in Azerbaycan SSC’nin yöneticiliğine geçmesi Ermeni taşnaklarının Azerbaycan halkına karşı gerçekleştirmek için hazırladıkları planları alt üst ettmiştir. 60’lı yıllarda gizli faaliyet gösteren Ermenilerin “Karabağ harekatı”nın ipliği pazara çıkarıldı. O zaman SSCB Savcılığının Sorgulama Genel Müdürlüğü Başkanı’nın Birinci Yardımcısı V. İ. İlyuhin röportajında “Karabağ Harekatının tarihi hakkın- da kesin bilgi vermektedir: “Biz Karabağ harekatının sorgulanması ile çok derin- den ilgilendik. Bu bilinen harekatın faaliyeti bir çoğunun da anladığı gibi hiç de günahsız değildir.” Haydar Aliyev’in ileriyi görme kabiliyeti sonucunda Azerbaycanlılar için her zaman tehlikeli olan böyle bir kurum ifşa edilerek SSCB’nin önde gelenlerini “dostluk”, “beynelmilelcilik” perdesi altında Azerbaycan halkına karşı gerçekleş- tirdikleri çirkin niyetlerden vazgeçmeye çağırmıştır. Tabii ki bu da üst yönetimde temsil edilen Ermeniperest Gorbaçev ve yandaşları tarafından olumlu karşılana- mazdı. 1985 yılında dış ülkelerde faaliyet gösteren Ermeni lobilerinin yardımı ile SSCB yönetimine gelen Gorbaçev “Yeniden yapılanma” perdesi altında Sovyetler Birliği dahilinde etnik problemler oluşturmak amacı ile onun çıkarlarını tat- min etmeyen insanları sıkıştırmaktaydı. Tabii ki, süreçlerin içerisinde bulunan tek Azerbaycan Türkü olan Haydar Aliyev yönetimde temsil edilen Ermenilerin etkisi altına giren Gorbaçev’in Karabağ’da Azerbaycanlılara karşı yürüttüğü et- nik temizleme politikasını kabul etmeyerek ona karşı mücadeleye başlamış ve buna göre de güçlü baskılara maruz kalmıştır. İşte sırf bu yüzden de 1988 yı- 39 Şöhret Mustafayev “XX’nci Əsrdə Ermənilərin Azərbaycanlılara Qarşı Etnik Təmizləmə Siyasəti”, Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin Diplomatiya Aləmi Jurnalı, (dərgi), S 7, Bakı 2004, s. 121.
89 XVIII.-XX. YÜZYILLARDA TARİHİ AZERBAYCAN TOPRAĞI - İREVAN HANLIĞI’NIN ARAZİSİNE ERMENİLERİN GÖÇ ETTİRİLME POLİTİKASI Sayı: 91
lında Haydar Aliyev birkaç defa ölüm tehlikesi ile karşı karşıya kalarak tuttuğu görevden uzaklaştırıldı ve aynı yılın şubat ayından itibaren Ermenilerin kronik toprak “hastalığı” yeniden nüksetti. Fırsat kollayan DKÖV’nin Ermeni milletve- killeri Gorbaçev’in “hayır duası” ile olağanüstü çağırılmış toplantıda Karabağ’ın Ermenistan SSC’ye birleştirilmesine dair kararı kabul etmişler. Daha 1987 yılının Kasım ayında Ermeni akademisyeni Agambekyan Paris’teyken Fransa’nın “L’Humanite” (Hümanizm) gazetesine verdiği röportaj- da Dağlık Karabağ’ın Ermenistan’a verilmesi konusunda Gorbaçev’e bir sunum ilettiğini bildirmiştir. Onun bu röportajından SSCB yönetiminin Dağlık Karabağ meselesinden artık bilgisinin bulunduğu anlaşılmıştır. Agambekyan kasıtlı olarak bu sırrı açıklamakla Ermeni diasporasını sıradaki adımı atmaya hazır olmaları konusunda bilgilendirmekte ve aynı zamanda resmi Azerbaycan’ın da bu konu ile ilgili tutumunu öğrenmek istemekteydi. Olayların sonraki gidişatı Ermenistan’ın tarihi topraklarımızın işgali için uluslararası destekçilerinin yardımı ile her bir or- tama uygun faaliyet planı hazırladığını tasdik etmektedir. Hazırlanan faaliyet pla- nının bir parçası olarak SSCB ve Ermenistan SSC yönetiminin kendi yurtların- dan göç ettirilen Azerbaycanlılara yaşatılan insanlığa sığmayan vahşiliklerin her şekilde dünya kamuoyundan saklandığının belirtilmesi gerekmektedir. Yapılan vahşiliklere ve adaletsizliklere dayanamayan Azerbaycan halkı kararsız ülke yö- netiminin ve Moskova yanlılarının yardımı ile kendilerinin insanlık dışı niyetle- rini hayata geçirmek isteyen Ermeni milliyetçilerine karşı mücadele etmekteydi. Hak ve adalet arayan halk, haklı olarak Ermenistan’da yaşayan Azerbaycanlıların güvenliğinin temin edilmesini, onlara özerklik verilmesini, eğer bu gerçekleşmez- se, DKÖV’nun tasfiye edilmesini talep etmekteydi. Bundan korkuya kapılan Ermeniler 1988 yılının Kasım ayında Azerbaycanlı nüfusu Sovyet yöneticilerinin gözü önünde Ermenistan emniyet kurumlarının, ilçe yöneticilerinin faal katılımı ve yardımı ile kendi ata yurtlarından zorla kovdular, yüzlerce yurttaşımızı acıma- sızca katlettiler. Aralık ayının 1’inde ise neredeyse tüm Azerbaycanlılar bin yıllar boyunca yaşadıkları topraklardan, şimdiki Ermenistan’dan çıkarıldı 40 . Bu dönemde meydana gelen olayları kullanan Ermeniler çeşitli yöntemlerle hızlı bir şekilde silahlanmaya başladı. Ancak dönemin deneyimsiz yöneticileri ise kendi şahsi çıkarları için kendi öz yurtlarının savunmasına kalkan Azerbaycanlılara yalan vaatlerde bulunmaktaydı. İşte deneyimsiz politikanın sonucu olarak Ermeni 40 http://www.karabakh.org.
90 ŞÖHRET MUSTAFAYEV Bahar - 2015 birlikleri 26 Şubat 1992 tarihinde Hocalı soykırımını yaptı, topraklarımızın % 20’sini işgal etti, yüz binlerce Azerbaycanlıyı yurt ve yuvalarından kovdu, binler- ce kadını, ihtiyarı, çocuğu acımasızca katletti. Sonuç olarak 1 milyondan fazla Azerbaycanlı kendi yurt yuvalarını zorunlu bir şekilde terk ederek XX. yüzyıl- da tüm dünyanın gözleri önünde kaçkına dönüştüler. Bugün olduğu gibi 20 yıl önce de dünyada insan hak ve özgürlüklerinden bahseden devletler ve uluslararası kuruluşlar ise hiçbir etki gücüne sahip olmayan deklarasyonların dışında gerçek adımlar atmadılar 41 . Son olarak yukarıda belirtilenler konusunda genelleme yaparak tarih boyu yalnız etnik mensubiyetine göre toplu katliam ve takiplere maruz kalan Azerbaycan halkının diğer halkların arasında asimilasyona maruz kalmadığını ve bugüne kadar kendi dilini, dinini, kültürünü ve milli mensubiyetini yitirmediği- ni ifade etmek isterim. Tarihin ağır sınavlarından alnının akıyla çıkmayı başaran Azerbaycan halkı, Ermeniler tarafından işgal edilmiş tarihi topraklarımızı Yüksek Başkomutan Sayın İlham Aliyev’in yönetimi ile eninde sonunda işgalden kurtara- cağı ve tarihi adaletsizliğe son vereceği konusunda kendinden emindir. 41 Şöhret Mustafayev “XX’nci Əsrdə Ermənilərin Azərbaycanlılara Qarşı Etnik Təmizləmə Siyasəti”, Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin Diplomatiya Aləmi Jurnalı, (dərgi), S 7, Bakı 2004, s. 123.
91 XVIII.-XX. YÜZYILLARDA TARİHİ AZERBAYCAN TOPRAĞI - İREVAN HANLIĞI’NIN ARAZİSİNE ERMENİLERİN GÖÇ ETTİRİLME POLİTİKASI Sayı: 91
KAYNAKÇA KURAT, Akdes Nimet, Türkiye ve Rusya, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2011. LALAYAN, A.A., Контрреволюционная Роль Партии Дашна Кцутюн, Историчес Кие За Пис Ки (Kontrrevolyutsionnaya rol partii Dashnaktsutyun, İstoricheskie zapiski), S 2, Moskova 1938. Arşiv Belgelerine Göre Kafkaslarda ve Anadolu’da Ermeni Mezalimi 1906-1908 , Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayını, Ankara 1995. HEYET, Cevat, Azerbaycan’ın Türkleşmesi ve Azerbaycan Türkçesinin Teşekkülü , Ankara Ünversitesi, Ankara 2014. BOURNOUTİAN, George A., Ermeni Tarihi, Çev: Ender Abadoğlu, Ohannes Kılıçoğlu, Aras Yayıncılık, İstanbul 2011. AVCI, Halil Ersin, Ermeni Meselesine Objektif Bakış, Doğan Yayıncılık, İstanbul 2014. Mc CARTHY, Justin, Otoman Archives Yıldız Collection the Armenian
, İstanbul 1989. BEYDİLLİ, Kemal, 1828-1829 Osmanlı Rus Savaşı’nda Doğu Anado-
, C 13, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1988. MİROVELİ, Leonti, Kartlis Tshovreba (Gürcü Tarihi), Tiflis 1955. ŞAVROV, Nikolay, Новая Угроза Русскому Делу в ЗаКавКазъе: ПреДстояшая Распроджа Мугенн Инородцам (Novaya Ugroza Russkomu Delu v Zakavkazie: Predstoyashchaya Rasprodazha Mugani İnorodtsam), Moskova 2011. TOKSOY, Nurcan, Revanda Son Günler, Orion Yayınları, Ankara 2012. ARUTYUNYAN, O., Vospominaniya (Anılar). RAFFİ, Samvel, İndo-European Publishing – 2014. MUSTAFAYEV, Rövşen vd., ПрестуПления АрмянсКих террори-
Formirovaniy Protiv Chelovechestvo (XIX-XIX vv.), Azerbaycan Milli Elmler Akademiyası Yayınları, Bakü 2002.
92 ŞÖHRET MUSTAFAYEV Bahar - 2015 MUSTAFAYEV, Şöhret, “XX’nci Əsrdə Ermənilərin Azərbaycanlılara Qarşı Etnik Təmizləmə Siyasəti”, Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin Diplomatiya
əmi Jurnalı, (dərgi), S 7, Bakı 2004. MAHMUDOV, Yaqub vd., İrəvan Xanlığı: Rusiya İşğalı və Ermənilərin
ərbaycan Torpaqlarına Köçürülməsi, Azerbaycan Milli Elmler Akademiyası Yayınları, Bakı 2009. MAHMUDOV, Yaqub vd., Tarixi Adlara Qarşı Soyqırım, Azerbaycan Milli Elmler Akademiyası Yayınları, Bakü 2006. KORKODYAN, Zevan, Sovet Ermənistanı Əhalisi 1831-1931, Bakü 1985.
http://garabagh.net http://www.edirnetarihi.com http://www.karabakh.org http://son.altayli.net Yüklə 214,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|