arasında olan fərq 6
8 mm olmalıdır. Aralıq kəmərinin
diametri məlum olduqda onun xarici diametrini 10.1 saylı
cədvəldən təyin edirik və onun yerini qazacaq baltanın
diametrini yuxarıda qeyd edilən ifadənin köməyi ilə tapırıq,
yenə bir saylı cədvəldən standart ölçüyə malik baltanı seçirik.
Bu ardıcıllıqla hesabı aşağıdan yuxarıya doğru davam
etdirməklə, quyuya buraxılacaq qoruyucu kəmərlərin və
onların yerini qazacaq baltaların diametrlərini müəyyən edib
quyu quruluşunun sxemini tərtib etmək mümkündür.
Quyu quruluşunun hesabının yaxşı mənimsənilməsi
üçün konkret bir misalın həll edilməsinə ehtiyac var.
Misal: istismar kəmərinin diametri 146 mm olan quyu
quruluşunu hesablamalı. Quyuya istiqamətləndirici, konduktor,
aralıq kəməri və istismar kəmərinin buraxılması nəzərdə
tutulmuşdur.
İndi isə həmin quyu quruluşunu hesablayaq:
1) Xarici diametri 146 mm olan istismar kəmərinin
yerini qazıyacaq baltanın diametri təyin edilir:
D
b
= D
m
+ 2
2) 10.1 saylı cədvəldən D
m
= 166 mm götürüb,
= 11
mm qəbul edərək
D
b
= D
m
+ 2
= 166 + 2
11= 188 mm alırıq.
3) 9.2 saylı cədvəldən dövlət standartlarına uyğun olan
baltanın diametri D
b
= 190,5 mm olur.
4) Diametri 190,5 mm olan balta istismar kəmərindən
əvvəl buraxılacaq aralıq kəmərinin içərisindən maniəsiz keçə
bilməsi üçün, aralıq kəmərinin minimum daxili diametri
190 + (6
8) = 196
198 mm olmalıdır
5) Aralıq kəmərinin divarının qalınlığını 11 mm qəbul
edib onu xarici diametrini təyin edirlər
196
198 + 2
11 = 218
220 mm.
6) 10.1 saylı cədvəldən, aralıq kəmərinin standarta
müvafiq xarici diametrini 219 mm qəbul edirlər.
7) Sonra diametri 219 mm olan aralıq kəmərinin yerini
qazacaq baltanın diametrini təyin etmək üçün 10.1 saylı
cədvəldən aralıq kəmərinin muftasının diametri və bu kəmərlə
quyu divarı arasındakı boşluq müəyyən edilir: D
m
= 245 mm,
= 22 mm.
8) Beləliklə aralıq kəmərinin yerini qazan baltanın
diametrini hesablamaq olur.
D
ba
= D
m
+ 2
= 245 + 2
22 = 289 mm
Cədvəl 10.2-dən standarta uyğun balta diametri D
ba
=
295,3 mm müəyyən edilir.
9) Aralıq kəmərinin yerini qazan balta ondan əvvəl
buraxılacaq konduktor kəmərinin isərisində maniəsiz hərəkət
etməsi üçün minimal daxili diametr
295,3 + 6
8 = 301,3
303,3 mm olmalıdır.
10) Konduktor kəmərini təşkil edən boruların
divarının qalınlığını 11 mm qəbul etsək, onun xarici diametri
301,3
303,3 + 2
11 = 323,3
325,3 mm olar
11) 10.1 saylı cədvəldən konduktor kəmərinin
standarta müvafiq xarici diametrini 323,9 mm qəbul edirlər.
12) Konduktor kəmərinin yerini qazıyacaq baltanın
diametrini hesablamaq üçün cədvəl 10.1-dən D
m
= 351 mm, və
= 35 mm qəbul edilir. Onda
D
bk
= D
m
+ 2
= 351 + 2
35 = 421 mm
13) Cədvəl 10.2-dən standarta uyğun balta diametrinin
seçirlər
D
bk
= 444,5 mm
14) Konduktor kəmərindən əvvəl quyuya buraxılacaq
istiqamətləndiricinin içərisi ilə 444,5 mm – lik baltanın
maniəsiz hərəkət etməsi üçün istiqamətləndiricinin daxili
diametri minimum
444,5 + 6
8 = 450,5
452,5 mm olmalıdır.
15) İstiqamətləndiricinin divarının qalınlığı 11 mm
qəbul edilsə, onun xarici diametri
450,5
452,5 + 2
11 = 472,5
474,5 mm olar.
16)
10.1
saylı cədvəldən istiqamətləndiricinin
standarta uyğun diametri 508 mm tapılır.
17) İstiqamətləndiricinin yerini qazacaq baltanın
diametrini tapmaq üçün 9.1 saylı cədvəldən D
m
= 533 mm
D = D
m
+ 2
= 533 + 2
40 = 613 mm
18) Alınan nəticəyə cörə standarta uyğun balta
buraxılmadığından qeyri standart baltadan istifadə etmək lazım
gəlir.
Alınan nəticələri cədvəl 10.3-ə yazaq.
Cədvəl 10.1
Cədvəl 10.2
Qoruyucu
boruların
xarici
diametri,
mm
Qoruyucu
boruların
muftasının
diametri,
mm
Qoruyucu
kəmərlə
quyu
divarı arasında
olan boşluq,
mm
Şaroşkalı
qazıma
baltalarınındiametrl
əri,mm
114,3
127,0
133
146
7-10
46
59
76
95,2
98,4
103
114,3
120,6
132
139,7
142,9
146
149,2
152,4
158,7
165,1
171,4
187,3
190,5
196,9
200
212,7
215,9
22,3
228,6
244,5
250,8
269,9
295,3
311,1
320
349,2
374,6
393,7
444,5
469,9
490
580
139,7
146,0
168,3
159
166
188
10-15
177,8
193,7
198
216
15-20
219,1
244,5
245
270
20-25
273,1
298,5
299
324
25-35
323,9
339,7
(351)
351
365
376
30-40
(377)
406,4
(426)
508
402
432
451
533
40-50
Quyuya buraxılacaq qoruyucu kəmərlərin uzunluqları və
onların arxasındakı sementin hündürlüyü birgələşdirilmiş
təzyiqlər qrafikinə əsasən təyin edilir.
Cədvəl 10.3.
Quyuya
buraxılacaq
kəmərlərin
sıra nöm-
rəsi
Qoruyucu kəmərin
Adı
Buraxılma
dərinliyi, m
Xarici
diamet
ri, mm
Yerini
qazacaq
baltanın
diametri,
mm
Arxasında
sementin
hündürlüyü, m
1
İstiqamətləndirici
100
508
-
100
2
Konduktor
350
323,9
444,5
350
3
Aralıq kəməri
1400
219,1
295,3
1200
4
İstismar kəməri
4000
146
190,5
4000
Dostları ilə paylaş: |