Sona Vəliyeva İŞIĞa gedən yol roman Bakı – 2016
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Seyid Nigari”
- Molla Məhəmməd Zövi
- Məmo bəy Hacı Əhməd oğlu Məmai
126 çıxmaq istəyirəm. Hərdən bizim evdə müəyyən şeylərdən korluq çəkəndə, yaxud maddi sıxıntı ilə rastlaşanda məsələ hansısa İlahi qüvvənin yardımı ilə çox asanlıqla, öz-özünə həll olunur. Tubu xanım belə məqamlarda deyir, Mirzə, bu evi övliyaların duası qoruyur, bu ev ocaqdır. Elə ona görə də sizə təşəkkür edirəm, öz iştirakınızla bizim evi müqəddəsləşdirdiniz. Məni də, Tubu xanımı da xoşbəxt etdiyiniz üçün çox sağ olun. Bir də sizi bu gün gənc bir ziyalımızla tanış edəcəm, çoxunuz yəqin tanıyırsınız. Beş-altı il öncə bu gənc Tiflis gimnaziyasında oxuyurdu. Sonra Moskva Universitetini bitirdi. Həsən bəy Məlikovu deyirəm, indi onu sizə bir daha təqdim edəcəm. Həsən, bura gəl, sən, yəqin ki, bu məclisi səbirsizliklə gözləməkdən gecə yatmamısan. Bu zaman qapı açıldı. Mirzənin mehmanxanada qalan qona- ğını gətirməyə gedən qohumu qapıda göründü. – Biz gəldik, – deyib heç kimin tanımadığı Seyid Nigari 17 adlı
şəxslə içəri girdi. Seyid Nigari ağ saqqallı, nurani üzlü, övliya təsiri bağışlayan bir şəxs idi. Mirzə tələsik qapıya doğru yönəlib dedi: – Ağa, xoş gəldiniz, bizə böyük şərəf verdiniz. Mən sizin iki günlüyünə Tiflisə gəldiyinizi eşidəndə özümə borc bildim, zəhmət verib sizi bugünkü məclisimizdəki azərbaycanlı aydınlarla, onları da sizin kimi gözəl şairlə tanış edim. Sizi bu gün aramızda görmək bizə böyük səadət bəxş etdi. – Xoş gününüzə gəldim, Mirzə. Seyid Nigari məclisdəkilərə özünü təqdim etdi: – Mən Qarabağın Cecimli kəndində anadan olmuşam, sonra Anadoluya köçmüşəm, indiyəcən orada yaşamaqdayam. Türkiyəyə gedəni uzun illər oldu. Dura bilmədim, dedim gedib məmləkəti ziyarət edim. Gəzə-gəzə Tiflisə gəlib çıxdım. Dünya ölüm-itim dünyasıdır. Amma nəzərə alsaq ki, ruhum gedəndən elə burda – Azərbaycandadır, yalnız cismim ordadır. Sabah elə buradan da Türkiyəyə dönəcəm. 17
görkəmli nümayəndələrindən biridir. 127 Mirzə hamını bir-biri ilə tanış etməyə davam etdi. Üzünü yeni gələn qonağa tutaraq dilləndi: – Ağa, siz gələndə mən bu cavan oğlanı qonaqlarla tanış edirdim. Onun adı Həsən bəydir, Moskva Universitetini bitirib. Çox istedadlı, qeyrətli bir azərbaycanlı olduğu üçün bəzi müş kül- lərə də rast olur. Bu yanımdakı Seyid Əzim Şirvanidir, Şamaxı ziyalılarının dəyərli nümayəndələrindəndir. Elə bu günlərdə Şa- maxıda yeni üsullu məktəb açmaq fikrindədir. O, bu gün məc- lisimizə Məhəmməd Zövi 18 və Ağəli bəy Naseh 19 adlı iki Şamaxı şairi ilə təşrif buyurublar. Kəlbalı xan Naxçıvandan gəlib, bizim maarifpərvər, xeyriyyəçidi. Yeni tipli məktəbləri himayə edən çox sevdiyimiz dostumuzdur, özü də generaldır. Fərəc bəy Ağayev mənim dostum, sirdaşım, nərddə isə rəqibimdir. Həm də mənim qonşumdur. Mirzə Hüseyn Qayıbovu sizlərdən bəziləriniz çox gözəl tanıyır. Bizim onunla birgə tariximizlə bağlı sənədlərdən ibarət Rusiya coğrafiya cəmiyyətinin Qafqaz Arxeoqrafiya şöbəsi tərəfindən on iki cildlik kitabımız çapa hazırlanıb. Biz onunla çoxlu tarixi materialları itib-batmaqdan qoruduq. Məmo bəy Məmai
20 Şuşadan gəlib, biz onun gözəl müxəmməslərini sevə- sevə dinləmişik, bu gün, yəqin ki, yeni qəzəllərindən birini bizə oxuyacaq. Bu dostumuz Mir Möhsüm Nəvvabdır. O da Seyid Əzim kimi yeni üsullu məktəb açmaq məqsədilə Tiflisə gəlib. Möhsün bəy, mən çaşıb qalmışam, sizi şair, musiqişünas, xəttat kimi, rəssam kimi, yoxsa mətbəə ustası – naşir kimi təqdim edim. Dostlar, o həm də bir neçə musiqi alətində ifa edə bilir. Bu an Seyid Mirhəmzə Nigari üzünü Mirzəyə tutaraq: – Mirzə, xalqın, millətin inkişafı üçün sənin gördüyün başqa 18
səfa” ədəbi məclisinin üzvlərindən olmuşdur. 19
iştirakçısı olmuşdur. 20
“Məclisi-üns”ün fəal və görkəmli üzvlərindən idi. O, sənətilə əlaqədar Rusiya, Orta Asiya, Türkiyə, İranın bir çox şəhərlərini gəzmiş, aldığı təəssüratı, gördüyü şəxslərdən eşitdiklərini qələmə alaraq “Səyahətnamə” adlı əsər yazmışdır. 128 işləri hələ demirəm, təkcə bu məclisi təşkil etməyin, bizi bir yerə yığmağın əsl qəhrəmanlıqdır. Sən bu gün əsl tarix yaradıb onu yad- daşlara yazırsan. Bu yaz günündə mənim içim elə fərəhlə dolub, gözümün yaşını güclə saxlayıram. Bugünkü bütün dualarım sizlərə, xalqıma, millətimə yetər, inşallah. Ruhum da cismim kimi sərgərdan və yol üstədir. Sözünün ardını gətirməyə dili-dodağı titrədi. Seyid Mirhəmzə Nigarinin qəlbi də gözləri kimi dolmuşdu, birdən o, dalğa kimi kükrəyərək, əlini qulağının dibinə qoyub gözəl avazla “Qarabağ” tərcibəndi üstə oxumağa başladı: Nə əcəb dövlət imiş seyri-şikarı Qarabağ, Nə gözəl nemət imiş söhbəti-yarı Qarabağ. Rəşki-mişk ənbər imiş boyi-qubari Qarabağ, Aləmi cənnət imiş dari-diyari Qarabağ. Dağlayıbdı məni bir lalə üzari Qarabağ. Yandırıbdı məni bir nari Nigari Qarabağ. Gəlin, ey əhli-könül, artıb azarım, eşidin, Yox rəvası, kəsilib beli-bazarım, eşidin. Yuyulub rövnəqi-gülzari-baharım, eşidin. Qalmayıbdı, tükənib Leyli-nəharım, eşidin. Dağlayıbdı məni bir laləuzarı Qarabağ. Yandırıbdı məni bir nari-Nigari Qarabağ. Nigarinin titrək şair və xanəndə səsi, vətən eşqilə döyünən qəlbi nakam bir gəncin qopardığı sevgi ahu-naləsini xatırladırdı. Mirzə Fətəli Seyid Nigarinin çar Rusiyasının Qafqazdakı işğalçılıq siyasətinə qarşı mübarizə aparan müridizm hərəkatının öncüllərindən biri olduğunu, sonra təqiblərdən yaxa qurtarmaq üçün Anadoluya köçdüyünü Fərəc bəyə danışırdı. Azərbaycan eşqi bu vətənpərvər insanı ömrü boyu heç zaman rahat buraxmamışdı.
Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|