Sona Vəliyeva İŞIĞa gedən yol roman Bakı – 2016
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
151 Həsən bəy kəsə yolla Birjevaya küçəsinə, Bakı Qəza İdarəsinə yetişdi. İdarənin həyəti insanla dolu idi. Soyuq külək insanların əlini-üzünü qılınc kimi kəssə də, onlar qapının ağzında dayanıb Həsən bəyi gözləyirdilər. Əyinlərində soyuqdan qorunmaq üçün isti geyimlərin olmamaması onları daha sıx dayanmağa məcbur etmişdi. – Gəldi, Həsən bəy gəldi. Xısın-xısın danışıqlar bir-birinə qarışdı. Hamı Həsən bəyə doğru can atırdı: – Həsən bəy, ümidimiz sizədir. Məni aldadıb qol çəkdiriblər. Allah səni bizə çox görməsin, bala! – Ay oğul, vəkilim də məni aldadıb. – Bizim savadsızlığımızdan istifadə edirlər, öz əllərimizlə başımıza kül ələyirlər, aldadıb evimizin sökülməsinə barmaq basdırırlar. Əksər şikayətlərin kökündə məmur riyakarlığı, haqsızlıq, savadsızlıqdan istifadə edərək aldadılmaq dururdu. Həsən bəy hər gün otağına keçmədən, idarənin önündəcə şi kayətçiləri səbir və hövsələ ilə dinləyir, gərəkli məsləhətlər verirdi. İçəri keçəndən sonra isə növbə ilə onların ərizələrini oxuyur, aldananların əvəzindən təzədən ərizə yazır, müraciətlərinə yenidən baxılmasına kömək edirdi. Hər dəfə qəbul etdiyi adamlara tövsiyə edirdi ki, övladlarınızı oxudun, savadlı olsanız, sizi aldada bilməzlər. Günorta nahar vaxtı olsa da, Həsən şikayətçiləri dinləməkdə davam edirdi. Qonşu otaqda çalışan erməni Aslanyan nahara gedəndə adəti üzrə şikayətçiləri ələ salır, Həsən bəyin qarasınca ucadan: “Gedin övladlarınızı oxudun, mütləq oxudun, yoxsa işiniz fənadır,” – deyərdi. Həsən bəy ona baxaraq başını buladı: “Hiyləgər, bic və axmaq erməni,” – söylədi. Bu an digər bir məmur həmkarı Həsən bəyi də nahara dəvət etdi: – Bəy, gedək nahara, şikayətçilər qurtaran deyil, qoy göz- ləsinlər.
152 Sonra həmin məmur Həsən bəyə yaxınlaşaraq, ağzını onun qulağına söykəyib pıçıltı ilə: – Həsən bəy, bir də belə etmə, yoxsa sənin şikayətçilərlə belə davranışın bütün idarəni qarışdırar. Hamı bu haqda danışır, narazılıq edir. – Siz narahat olmayın. Mən bir şey etmirəm ki, sadəcə, nahara getmirəm, öz işimi görürəm. O ki qaldı mənim ardımca danışanlara, qoy onlar qısqanclıq etməkdənsə, qeyrət çəksinlər. Siz də, cənab Əhmədzadə, mənə görə narahat olmayın! Əhmədzadə daha heç nə demədi, pərt vəziyyətdə otaqdan çıxdı.
Şikayətçilərin dərdləri, çətinlikləri həddən artıq çox idi, bütün bu müşküllərə çözüm tapmaq bir məmurun işi deyildi. Həsən bəy çətinlikdən qorxan deyildi, düşünürdü ki, özünü ziyalı sayan şəxs öz öhdəliyini, borcunu yerinə yetirsə, cəmiyyəti yaxşılığa doğru dəyişmək olar. O, sonuncu şikayətçini yola salaraq ayağa qalxmaq istərkən gözü qapının arxasında qoyulmuş kiçik bağlamaya sataşdı: – Ay əmi, bu bağlama qaldı. – O, sizə çatacaq… – Mənə niyə? – Kiçik bir hədiyyədir, sizə gətirmişəm. – Təəssüf edirəm, əmi, qayıdın götürün! – Ay oğul, bu idarədə “bəxşiş” həmişə olub, sizdən əvvəlki məmurlar insanlardan zorla alırdı belə hədiyyələri. – Çox nahaq vermisiniz. Ailənizin boğazından kəsib kiməsə verdiyiniz o “bəxşişləri” Allah qəbul etməz, həm də alana da haramdır. Şikayətçi kişi məəttəl qalmışdı. Bu adam idarənin köhnə “üsul- larını” kökündən ləğv etməyə çalışırdı, amma bu mümkünsüz idi. Həsən bəy həmin gün yenə də nahar etmədən çalışmışdı. Ota ğından bayıra çıxmaq istəyəndə o, Aslanyanın dediyi sözləri xatırladı, onun otağına qayıtdı. Özündənrazı erməninin cavabını ver məyi qət etdi. Aslanyanın qapısı açıq idi. Həsən bəy otağa girərək: – Sağ ol, həmkarım, mən sənin “canıyananlığını”, “qay ğı- 153 keşliyini” yadda saxlayacam, – dedi. – Həsən can, mən səni çox istədiyimdən bunu söylədim. Xahiş edirəm, sözlərimə istehza etməyin. – Yox, istehza deyəndə ki, Arakel müəllim, mən sizin şikayətçilərə ünvanladığınız “lağ-lağı”nın mahiyyətini anlamadım. Bir ərizədə iyirmi-otuz səhv buraxan sizin kimi məmurların özünün də ciddi təhsilə ehtiyacı var. Bundan başqa, sizin çuğulluq peşənizi, milli ayrı-seçkilik salaraq müsəlman şikayətçilərini get- gələ salmağınızı, özünüzə oxşar vəkillərə yönəltməyinizi, sonra da hər iki tərəfdən rüşvət almağınızı nəzərə alsaq, vəziyyətinizin nə qədər faciəvi, dözülməz olduğunu görərik. Beləliklə, əziz Arakel, mənim insanlara etdiyim gərəkli tövsiyələrə lağ edərək, gülüş hədəfinə çevirməkdənsə, öz təhsiliniz, fəaliyyətinizlə məşğul olsanız, daha yaxşı olar! – Həsən can, vallah sizin elmə, maarifə münasibətiniz mənim çox xoşuma gəlir, niyə inciyirsiniz? Mənim atam, əmim bütün qonşularım sizin tövsiyələrinizdən danışır, – erməni məmur riyakarlıq niqabını sifətinə çəkərək, yaltaqlanmağa başladı. – Arakel müəllim, xəbərin varmı, mən millətindən asılı ol- ma yaraq hamıya oxuyub, təhsil almağı məsləhət görürəm. Sizinkilərsə qapı-qapı gəzərək müsəlman milyonçularından pul yığır, dil tökərək erməni xeyriyyə cəmiyyətinə sərvət toplayır, ancaq bir dənə müsəlman uşağına yardım göstərmir, yalnız erməni uşaqlarının maariflənməsiylə məşğul olurlar. Bir də sənə bir tövsiyəm var, gələcəkdə məktub və ərizələrində ciddi səhvlərə yol verməmək üçün yazandan sonra onları kiməsə yoxlat, ya da gətir mən sənə kömək edərəm. Sənin peşən, məslək və xislətin nəinki bu idarədə, bütün Bakıda hamıya bəllidir. Həsən bəyin qarşısında cücəyə dönən bu hiyləgər, özündənrazı erməni yerində donub qalmışdı. Əslində, peşəsi “donos” yazmaq, yuxarılara xəbər aparıb-gətirmək olan belə bir adama baş qoşmağı Həsən bəy özünə rəva görmək istəmirdi. Eyni zamanda, beləsinin payını vermək istədiyindən o, Aslanyanın üzərinə getməyə qərar vermişdi. Həsən bəy idarədən bayıra çıxanda hava qaralmışdı, mart ayı Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|