Sona Vəliyeva İŞIĞa gedən yol roman Bakı – 2016
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İlya İliç Meçnikov
148 yazan mirzələr çox vaxt sizin dediklərinizi mülayimləşirir, heç siz tələb edən səviyyədə yazmır. İtirdikləriniz gün-gündən çoxalır. Bütün gücünüzü səfərbər edin, övladınızı oxudun, mütləq oxudun! Həsən bəy işin çoxluğundan yox, insanların taleyini özününkü kimi qəbul edərək, hər gün narahatlıq keçirməkdən yorulurdu. Bəzən taqəti tükəndiyindən ancaq iradəsinin gücü ilə qalan işləri davam etdirirdi. Bu axşam da çox yorulmuşdu, daha heç nə etmək iqtidarında deyildi. İçəri girər-girməz yatağa uzanıb anındaca yuxuya getdi. Yenə göy üzü ulduzla dolu idi. Boşluğa dayadığı nərdi van la yuxarı qalxaraq, ulduzları torbasına toplayırdı. Bu də fə vücuduna çökən ulduzların ağırlığı içindən yüksələn şö lə bədəninə işıq saçırdı. Əlləri, ayaqları, üzü hər tərəfi işıqlanmışdı. Həsən öz- özünə məəttəl qalmışdı. Geriyə – doğma kəndlərinə, evlərinə qayıtmağa can atırdı. Dar bir keçidi adlayaraq su yoluna çıxmalı idi. Qarşıda çətin keçiləsi uzun yol vardı. Çox çətinliklə irəlilədiyi yol yenə Kürün üstü ilə uzanıb gedirdi. Çiynindəki ulduz kisəsinin işığı əlinin-ayağının, üzünün işığı ilə qovuşub hər tərəfi nura qərq etmişdi. Kür üstündə hər yerdə Moskva Universitetinin binasına bənzəyən çoxlu məktəblər, universitetlər görünürdü. Həsən bəy donub qalmışdı. Görəsən, suyun üstündə bu binalar necə dayanıb? Bəs binaların sahibi kimdir? Hərdən bu binaların Kürün üstü ilə Bakıya doğru üzdüyünü zənn edərək, daha da təəccüblənirdi. Bir vaxtlar onunla Şamaxı və Tiflis gimnaziyasında oxuyan bütün məzunlar burada çalışırdılar. Bura məktəb idi. Eyni rəngdə, eyni formada geyinmiş oğlan və qızlar məktəbə doğru axışırdılar. Həsə- nin sevincindən az qala ürəyi dayanacaqdı. Əllərinin, ayaqlarının işığı yolu da, uzaqdan görünən məktəb binalarını da, hətta yol boyu hərəkət edən uşaqların üzünü də aydın nura bələmişdi. Borçalıda həyətindən, evindən qovulan kişinin çılpaq uşaqları da burada idi, onlar bu dəfə səliqəli geyimdə, əllərində məktəb çantası tutmuşdular. Zərdabdakı kasıb qonşularının uşaqları, İçərişəhərdəki Ağahüseynin yetim qardaşı övladları da əllərindəki içi kitab-dəftərlə dolu məktəb çantası ilə bu uşaqların arasında dayanmışdılar. Kəndə gedən böyük yolun üstündəki yanar şam 149 Kürün dalğasında uzaqdan məşəli xatırladırdı. Kür əl boyda şan balını canına çəkərək elə şirinləşmişdi ki, Həsən bəy ovcu ilə Kürdən hamıya bal qarışmış şərbət suyu dadızdırmağa çalışırdı. Suyun üstündə bərq vuran ulduzlarla birgə uşaqlar, müəllimlər rəqs edirdilər. Göydən yerə kəpənək işıqlar tökülür, hər yan nura qərq olmuşdu. Həsən bəy əlində ulduzlardan yığılmış çələngi ona baxıb gülümsəyən bəstəboy bir müəlliməyə tərəf uzadaraq onu işıq rəqsinə dəvət etdi. Ömründə eşitmədiyi elə gözəl mahnı oxunurdu, sanki bu nəğməni mələklər ifa edirdi. Ona elə gəldi, onunla rəqs edən göydən gələn mələkdir. – Sənin adın nədir? – soruşdu. – Müəllimə. – Elə də ad olar? – Niyə olmur?! – Yox, axı bu, peşə adıdır. Mən sənin öz adını soruşuram. – Mənim əsl adımı zamanı gələndə biləcəksən. İndisə adım müəllimədir, – deyib bəstəboy xanım gülümsəyərək sözünə davam elədi, – söz ver ki, məni axtaracaqsan, ən azı adımı öyrənənədək axtaracaqsan. Tapsan, mən sənin taleyin olacam, tapmasan, özündən küs. Qızın gözlərindən süzən təbəssüm nurlu işığa bənzəyirdi. – Tapacam səni, mütləq tapacam, – Həsən bəy dilləndi. Kür elə genişlənmişdi ki... Həsən bəy oyananda yuxusuna təəccüblənmədi. Bu yuxu onun tale dostu, “qaraçuxa”sı kimi onu daim müşayiət edib qoruyurdu, olacaqlardan xəbəri olsun deyə, gizli-gizli məlumatları Həsənə “ötürmək” üçün tez-tez, gərəkli anlarda ona “qonaq” gəlirdi. Bəzən Həsən bəy bu əsrarəngiz “yuxu dostu” üçün darıxırdı da… Bu qadın kimdi, görəsən? Mənə elə gəldi, Veradır, amma o deyildi. Mən Verasız necə də darıxmışam… Yəqin, həyatımda məni sevən elə bir qıza heç vaxt rast gəlməyəcəm. Bu qız avropalı geyimli, hicabsız idi, amma təmiz Azərbaycan dilində danışırdı, heç vaxt belə bir qızla rastlaşmamışam. Fikirləri qarışınca Həsən bəy bərk darıxırdı. Kiçik ölçülü pən- cərəsini açıb hava aldı. Gecə yarını keçmişdi. “Dərviş” kar van- 150 sarasından saz səsi gəlirdi. İçindəki azad ruhu onu belə məclislərə ayaq basmağa sövq edə bilərdi. Lakin bu dəfə iradəsi azad ruha qalib gəldiyindən Həsən evdən bayıra çıxmadı. Həsən bəy ruh etibarilə millət fədaisi, elmi, tərəqqini, haqqı, ədaləti yayan bir insan, elm müridi idi. Onun yaydığı elm min illərin gəlişməsinə, insanlığın yüksəlişinə söykənən, sınaqlardan uğurla keçmiş biliklər toplusu idi. “Elm, məktəb, maarif olmadan heç bir millət tarixi tərəqqiyə qovuşa bilməz,” – deyirdi. Gecənin yarısı olmasına baxmayaraq, Həsənin yuxusu gəlmirdi. Xatirələri sanki bu axşam onun üstünə bir anda hücum çəkmişdi. Deyəsən, romantik yuxu öz işini görmüşdü. O, bu anda bütün varlığı ilə Veranı görmək istəyirdi: “Görünür, əsl sevgiymiş bu. Mən onu unuda bilmirəm”. İşdən qayıdanda məktub yazacam, mütləq yazacam. Yazıb nə çatdıracam ona – səni sevə-sevə səndən qaçdım, xoşbəxtliyimi öz əlimlə uçurdum yazacam? Ən yaxşısı, onunla ədəbi mühit və universitet haqqında danışmaq olar. Bir də iradəsizlik göstərə bilmərəm. Bir- birimizə məktub yazmağa ayrılan gün söz vermişdik axı”. Həsən bəy bir həftə öncə universitetindəki ən sevimli müəllimlərindən birinə – təbiətşünas alim, embriologiya, bakteriya və antropologiya sahələrində yüksək elmi nailiyyətlərin müəllifi İ.Meçnikova 21 Karl Ben adına birinci dərəcəli mükafat alması münasibətilə təbrik teleqramı göndərmişdi. Meçnikov Solovyovlar ailəsinə gedib-gələn yaxın insanlardan biri idi. O, Meçnikovdan həm də mikrobiologiya haqqında yazdığı və mükafata layiq görülən son məqalələrini istəmişdi. Həsən bu məsələni də bəhanə gətirib Veraya məktub yazmağı qərara aldı. “Sabah bu məsələni həll edərəm,” – fikrilə yatağa uzandı. Səhər tezdən hazırlaşıb evdən çıxdı. Hava çox soyuq idi. Kiçik çillə yenicə çıxmışdı. Artıq “çərşənbələr”in başlanmasına az qalmışdı. Aradakı on gün “çiləbecələr” adlanırdı. Elə bu soyuqlar da çiləbecənin qovğası idi. Külək az qala adamı göyə qaldıracaqdı. 21
fizioloq və potoloqdur. Fiziologiya və tibb sahəsində Nobel mükafatçısıdır. Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|