Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

Milli Kitabxana

149

da  heç  çaxır  içərmi?  (Ayaq  üstə qalxır,  pyan kimi  yırğalanır.)  Gəl  mənimlə

oynayaq, gözəlim.

Ş ö v k ə t. Sən piyansan, mən sənnən oynamaram.

K ə r  b ə l  a  y  ı    N ə b  i. Düzdür,  mən  piyanam,  ancaq  çaxırdan yox,  sənin

eşqindən,  mənim  gözlərim.  Adə Şirəli,  çal.  (Şirəli  çalır.)  Ay  qız  Pəricahan,  gəl

mənnən oynayaq, Şövkət baxsın.

Oynayırlar, çırtıq çalır, Kərbəlayı Nəbi Şövkəti qucaqlayıb çəkir, Şövkət qışqırır.

Ş ö v k ə t. Burax məni, burax məni, sən piyansan, səndən qorxuram. Bu halda

Maral xanım, Qızxanım, Əli və iki milis nəfəri daxil olur.

H a m ı. Vaxsey.

Ş ö v k ə t. Maral xanım, məni bunların əlindən al.

M a r a l.  Qorxma  qızım,  qorxma,  ay  alçaqlar,  ay  sitəmkarlar,  bu  məsumə

qızcığazın başına nə iş gətirirsiniz. Söylə, qoca məlun!

K ə r b ə l a y ı  N ə b i. Biz bir balaca kef edirdik.

M a r a l. Bəli, bir balaca, yetim qızı da aldadıb özünə gəlin gətirmisən, eləmi?

K ə r b ə l a y ı  N ə b i. Biz onu aldatmamışıq. Öz ixtiyarı ilə mənə gəlibdir.

Bunlar da şahiddir. Kəbini də bu Molla Rəhim kəsibdir.

Ş ö v k ə t. Maral bacı, vallah yalan deyirlər, bunlar məni aldatdılar ki, sənə dua

oxuyuruq ki, üzü açıq kərbəlayının yanına girib-çıxa biləsən.

M a r a l. Bilirəm, qızım, hamısını bilirəm, mənə bu Qızxanım söyləyibdir.

M ə ş ə d  i    S ə f  d ə r  q  u  l  u. A  gorbagorun  qızı,  gör  sənin  başına  nə iş

getirəcəyəm?

M a r a l. Sus, alçaq! Sənin cəzan bunların hamısından artıq olacaqdır. Gör, öz

zəhmətilə sən binamus əri saxlayanı nə hala salıbsan?

Q ı z x a n ı m. Başına dönüm, Maral bacı, məni bu əjdahanın əlindən al.

M a r a l. Qorxma, bacım, bu əjdahaları mən bir hala salacağam ki, sən özün də

əhsən deyəsən.

M o l l a R ə h i m. Başına  dönüm,  Maral  xanım,  bu  işdə mənim  təqsirim

yoxdur. Bu şahidlərin şəhadəti ilə, şəriət üzrə mən kəbin

---

Milli Kitabxana

150

kəsmişəm. Hərgah indi qız inkar edir, burada da mənim təqsirim yoxdur.

Ş  ö  v  k ə t.  Mən  haçan  sənə izin verdim  ki,  mənə kəbin  kəsəsən,  mən  siğə

oxumağa razı oldum.

M a r a l.  Ay  alçaqlar,  görmürsünüz  ki,  bu  məsumə qızcığaz  heç  siğə nə

olduğunu da anlamır. Onu aldadanın biri də bu Pəricahan olubdur.

P ə r i c a h a n. Cəmi taqsır bu qoca kaftardadır. Məni yoldan çıxardan o oldu.

Deyir, mən Şövkətə aşiq olmuşam. Onun eşqindən dəli olmuşam.

M  a  r  a l.  Onu  ağla  gətirərlər.  Ay  alçaq  binamuslar,  siz  unutmayınız  ki,  indi

Şura hökumətidir. İndi qadınlar azaddır. İxtiyarları öz əllərindədir. (Milislərə.) Alın

bunları.

P ə r i c a h a n. Məni də?

M a r a l. Səni də, haydı.

H a m ı. Vay, atamızın evi yıxıldı.

Pərdə

---

Milli Kitabxana

151

SƏADƏT ZƏHMƏTDƏDİR

Bir pərdədə, üç şəkil

ƏFRADİ ƏHLİ MƏCLİS

Ş a h z a m a n -şah.

Ş ə m s ə d d i n -vəzir.

C ə m a l ə d d i n -vəkil.

Ş e y x İ b r a h i m -alim.

D u d a n - əcnəbi bir təbib.

M ə n s u r - xidmətçi.

B u l q e y s -kəniz.

C e f e r k i ş i - ixtiyar bir kəndli,

A b d u l l a -dərviş.

BİRİNCİ  ŞƏKİL

Səhnə Şahzamanın sarayını göstərir. Şəmsəddin, Cəmaləddin Şeyx

İbrahim məsləhət üçün cəm olublar.

Ş ə m s ə d d i n. Ey məmləkətimizin əyanları! Tam bir aydır ki, cavan şahimiz

bu  mərəzi-bidərmana  düçar  olmuş.  Vilayətimizdə bir  alim,  bir  təbib  qalmamış  ki,

ona  müalicə etməmiş  ola.  Fəqət  indiyə kimi  bir  səmərə verməmiş.  İndi əcnəbi

ölkədən Dudan namində bir alim biəvəz, təbibi-binəzir çağırılmış ki, şaha müalicə

etsin. Hərgah bu da bir şey bacarmazsa, ümidimizi ondan üzməliyik.

Dudan məyus bir halda şahın xabıgahından

1

cıxıb gəlir.

C ə m a l ə d d i n.  Həkim,  sizi  məyus  görürüz,  şahın sağlamlığına  ümid

yoxmu?

D u d a n.  Təbabətdə ümdə şərt  mərəzi  tapmaqdır,  müalicəsi  asandır.  Mən

Şahzaman  həzrətlərinin mərəzin  tapmadım.  Zahiri  və batili əzalələri  sağlam, əqli

yerində,  huşu  özündə.  Boylə olan  surətdə xörəkdən  kəsilməsi  nə illətdəndir?

Anlaya bilmirəm.

Xabıgah - yataq yeri.

---

Milli Kitabxana

152

Mənsur daxil olur.

M ə n s u r. Bir dərviş qibleyi-aləmə müalicə üçün gəlmiş, izin istəyir.

Ş ə m s ə d d i n. De, gəlsin.

Mənsur çıxır.

Ş e y x İ b r a h i m.  Zəmanəmizin Ərəstü  və Əflatunu  hesab  olunan  Dudan

əfəndilər müalicə etməkdə aciz olduqda bir dərvişmi edəcəkdir?

C ə m a l ə d d i n.  Bilmək  olmaz,  bəlkə dərviş  vilayətləri  gəzərkən  boylə

mərəzə mübtəla olmuş və onun müalicəsin öyrənmiş.

Abdulla daxil olur.

A b d u l l a. Şahzaman həzrətlərinin xəstəliyini eşidib gəlmişəm. İzin var isə baxım.

Ş ə m s ə d d i n.  Ağa  dərviş,  siz  burada  gözləyin,  şah  həzrətlərindən  izin  alım.  (İçəri

girir.)

Ş e y x İ b r a h i m. Ağa dərviş, təbibi-binəzir Dudan əfəndi şah həzrətlirinin mərəzini

tapmamış.

D u d a n. Təəccüb birmərəz! Mədəsi sağlam olduğu halda heç bir xörəyi götürməyir.

A b d u l l a. Bəs indiyə kimi təamı nə olmuş?

C ə m a l ə d d i n. Şah həzrətləri xurmadan başqa bir şey yemir.

Ş  e  y  x    İ  b  r  a  h  i  m. O da bağçasındakı  kənizin  zəhmətilə bəsləmiş  xurmanı - başqa

xurma ağaclarının barını yeyə bilməyir.

A b d u l l a. Ha, şah həzrətlərinin azarını anlayıram.

Şəmsəddin daxil olur.

Ş ə m s ə d d i n. Qibleyi-aləm cümlənizi hüzuruna dəvət edir.

Gedirlər.

Pərdə

İKİNCİ ŞƏKİL

Şahzamanın xabıgahını göstərir. Şah taxt üstündə uzanmış. Bulqeys, Şəmsəddin,

Şeyx İbrahim və Abdulla.

Ş a h z a m a n. Ağa dərviş, mərəzimdən nə anladın? Söylə.

A b d u l l a. Şah,  mərəzinizi  tapmışam.  Fəqət  müalicəsini  özünüzə məxfi

söyləyəcəyəm. Əmr ediniz burada kimsə olmasın.

---