Sumqayıt Dövlət Universiteti Azərbaycan dili və dilçilik kafedrası Folklorşünaslıq Elmi-Tədqiqat laboratoriyası

Qasmax  (f.)  -   qadın  paltannm  ətəyinin  və  ya  kişi  şalvannın 
ayaq  tərəfini  gödəltmək.  -   Baldonun  ətəyini  qasdırmışam,  y o x sa 
yemən sürüııürdü.
Qaşqa  (sif.) -  alnmda ağ tükü olan at (mal, keçi,  qoyun və  s  ).
-  Qaşqa qourı buyil də ekiz quzu doğuf.
Qaş  (ıs.)  -   dağm  başınm  aşağı  hissəsi.  -  Odey,  kəndin  sürasü 
dağm qaşma yayılıf otduyur.
Qaşqala  tüşməx'  (f.)  -   itib  batmax.  -   Xmayaxdıda  Mehrənsə 
qannın gəlininir)  üzüyü qaşqala tüşüf.
Qaşoy//qaşov (is.) -  malı və ya atı daramaq üçün işlədilən dişli 
alət. -  Qaşoyun tişdəri doluf, bir təmizdəməx lazımdı.
Qatar  (is.)  -   sapa  düzülmüş  aşıxlar.  -   Keçənnərdə  kənd 
uşaxlarmm 5-10 qatar aşıxlan olardı.
Qatma  (is.)  -   cəhrədə  yundan  əyilmiş  nazik  ip.  -  Yaz yunnun 
yaxşı qatması olur.
Qatdama  (is.)  -   qabda  bişirilən  kətə  növü.  -   Qatdama  kətiyi 
uşaxlar çox xoşduyur.
Qat-qat  (is.)  -   mədənin  içi.  -   Malm  qat-qatmı  təırizdəməx' 
çətin işdi.
Qatmaqarışıx  (sif.) -  qanşıq.  -  İşkafdakı kitaflar qatmaqarışıx
oluf.
Qat  (is.)  -   mərtəbə,  cərgə.  -   Əvin  ikinci  qatmı  qızdırmax 
olmur ha!
Qavırğası  qalın  (sif.)  -   bivec,  tənbəl.  -   Qavırğası  qalın 
adamnan bir nizamlı iş gözdəmə.
Qavlama  (is.)  — bir-birinə  keçirmə.  — Əvin  tavamna  qavlama 
taxda döşədilər.
1.  Qavazax  (sif.)  -   boş,  yiingül.  -   Aravıyı  çox  qavazax 
yüxlüyüf Mədət.
2.  Qavazax  ('is.) -  dibəkdə  döyülmüş buğdanm qabığı, kəpək.
-  Buğdanm qavazağmı yelə verdilər. (C.)
Qavqarmax  (f.)  -   qablamaq,  yerləşdirmək.  -   Uşağm 
basılqasmı qavqanf poşta göndərdim.
Qavzamax//qovzamax  (f.)  -   başım  tərpətmək.  -   Dədəm 
uzaxdan başrnı qovzuyanda mən bildim kin, nə der.
Qavırsannıx//qəvirsənnix'  (is.)  -   qəbirstanlıq.  -   Qavırsannığm 
qırağına  rəhmətdix'  Salman  məllim  savet  sədri  işdiyəndə  hasar 
çəkdirdi (T.).
Qavırma  (is.)  -   qovurma.  -  Qırx-əili  qazı  kökəldənnən  söram, 
kəsif qavmllar söram bidon və küpələrə doldurullar, yağı basanatan.
Qavırma  hörrəsi (is.) -  yemək növü. -  Unu yağnan qavırannan 
söra  duz  və  su  əlavə  edif bir  burum  qaynadıllar,  bu  da olur qavırma 
hörrəsi.
Qavırmalıx  (is.)  -  qış  qovurması  üçün  kökəldilmiş  mal,  qoyun 
və qaz. -  Soyuxlar tüşənətən qavırmalıx malı bəsdiyif kökəldiilər.
Qavıtf/qovut  (is.)  -   qovrulmuş  arpa,  buğda  və  zəyərək  unu.  -  
Xıdır  Elləzdə  qavıt  çəkillər,  söra  da  şirin  və  ya  yağlı  suda  ovuf 
yeillər.
Qavırğa/Zqörğa  (is.)  -   qovrulmuş  taxıl,  buğda,  arpa,  zəyərək. 
və  s.  -   Arpa  qörğasmı  bir  torvuya  dolduruf daşa  döüllər kin,  qabığı 
çıxsm (E.Q,).
Qaynama  (is.)  -   Çayın  qırağmdan  və  ya  çayırhqdan  qaynıyıb 
çıxan su  mənbəyi.  -   Qaynamalara mal  batıf,  dünənnən çıxarammıllar 
hələm.
Qayışbaldır (sif.)  -  əyriqıç,  əyri  və  nazik baldır.  -  Qayışbaldır 
Əvdirəhman imdi adam oluf, nə işdiyir?
Qaymaxçiçəyi  (is.)  -   ətirli  çiçək.  -   Qaymaxçiçəyinin  çayı 
soyuxdəyməni sağaldır.
Qayım  (sif.z.)  bərk,  mölıkəm.  -   Paltann  düyməsini  qayım 
çəx'dimv qırıidı.
Qayırmax  (f.) -  düzəltmək.  -  Babam nənəmə bir cəhrə qayırdı, 
hələ durur.
Qazmax  (is.)  ■-  qurumuş  çörək  və  ya  plov,  eləcə  də  cəhməcə 
qazanmın  alt  hissəsində,  quruyaraq  bütöv  halda  qızarmış  hissə.  -  
Cəhməcənin qazmağı dadd)  olur, əmbə tiş lazımdı, onu yeəsən.
Qazmaxlamax (f.) -  qurumaq. -  Çörəh təndirdə qazmaxlıyıf.
Qazayağı  (is.)  -   yabanı  bitki.  -  Qazayağı  qumlu  yerrərdə  çox
pitir.

---

1.  Qazıx (is.) -  üfiqi vəziyyətdə arabamn yamnı-laydınm  o x a  
bərkidən  ağac. 
-  Haravanm  qazığı  qırıldığına otun  bir tərəfi  əyilif, 
yerə tökülür.
2.  Qazıx  (is.)  -   at  hörüyünün  yerə  çalman  mıxçası.  -   A t 
qazığı q ın f qaçıf.
Qazalax  (is.)  -   ıkitəkərli  araba.  -   Abbasəli  kişi  hər  y az 
Gülüstan arvadı qazalaxnan Əsmincənin isti süna apanrdı (T.).
Qazma  (is.)  -   külüng.  -   Qazmıyı  da  itiləməsən,  bərk  yerə 
girmir.
Aşıq Veysəlin belə bir deyimi də var:
Qamm yırtdım qazmayıynan, beliynən 
Üzün cırdım dımağıynan, əliynən.
Yenə məni qarşıiadı gülüyrıən,
Mənim sadıq yanm  qara torpaqdı. 
Qəbəllənməx'  (f.)  -   öyünmək.  -  Mansınn  qızı  onversetə  qəbui 
olduğuna o, çox qəbəllənir.
Qəçikəsdi  (is.)  -  toy  günündən  bir  neçə  gün  qabaq  qız  evinə 
apanlan  doniuq 
parçanın  biçilməsi.  -   Öyünnərim  bibimgüə 
qəçikəsdiyə gəlmişdilər, xeylax adam varıydı,
Qəçi (is.) -  qayçı. -  Parçıyı qəçi kəsmir.
Qəhət  (is.) -  yoxlux,  qıtlıq.  -  Tükannarda ləmpə  üşşəsi  qəhətə
çıxıf.
Qəlbi  (sif.)  -   hündiir,  yliksək,  uca.  -   Bayquş  qumluğun  qəlbi 
yerində yuva quruf (Qar.).
Qəiet/Zqalet  (is.)  -   peçenye.  -   Tükanda  kiloyu  3  manata  olan 
qəlet yoxdu, uşax onu yaxşı yer.  (Ox.)
Qəltən  (is.)  -   iri  torpaq,  kasal.  -   Əkinm  qəltənini  əzməsəx' 
toxum üzdə qalajax.
1.  Q ə lif  (s.) -   numerativ  söz.  -  Tükannan 4 qəlifpaltar savmı
aldım.
2.  Q əlif (is.) -  çörək qəlibi. -  Somunu fmnda qəlifdə bişırillər. 
Qəleyçi  -   mis  qazan,  kəfkir  və  digər  məişət  əşyalarmı
qalaylayan  sənətkar.  -   Kəndə  qəleyçi  gəlmişdi,  pendir  qazannarır'.ı 
qəleylədi.
Qəməlti  (is.)  -   iri  bıçaq.  -   Ay  uşax,  qəməltiyi  aparginən  bir 
usda Mədət itıləsin.
Qəmə  (is.)  -   hər  iki  tərəfı  iti  olan  bıçaq.  -   Ə w əllər  qəmə 
gəzdirməx qadağanıydı,  indi tükannarda satıllar.
Qəmət  (is.)  -   boy-buxun.  -   Hələm  bunun  qəmətinə  bax, 
gördüyü işdən utanmır da.
Qəmrel  (is.)  -   vəkalətnamə,  etibar.  -   Qəmrel  verif,  əvi  onun 
adma keçirif (M.).
Qənətmə  (is.)  -   yemlik  şirəsindən  hazırlanan  saqqız.  -   At 
yemliyinnən uşaxlar qənətmə düzəldif çiyniyillər.
Qənşər  (is.)  qabaq,  ön  tərəf.  -   Kəndin  qənşərinnən  Dərin 
dəriyə yol çəkillər.
Qənir  (is.)  -   sifət.  -   Dadaşrn  qızı  ölənnən  anasınıq  qəniri 
güimer (B.).
Qənirsiz (sif.) -  misilsiz,  eyibsiz gözəllik.  -  Rəhmətdix' Nəcifə 
qənirsiz gözəliydi,  əmə qara torpax onu tez apardı.
Qənfet/Zqəntef (is.)  -  konfet.  -   Tükəz  tükannan  2  kiloy  qənfet 
aldı kin, baca-baca günü uşaxlara versin.
Qərrahlanmax  (f.)  -   arxalanmaq.  -   A  bala,  sən  kimə 
qərrahianırsan  daha böyüx'-kiçix’ tanımırsan.
Qərəl  (is.)  -   hövsələ,  səbir.  -   Əvdə  otumağa  qərəl  qalmıyıf
daha.
Qərəl gəlm əx' (f.) -  dözməmək.  -  Qərəlim  gəhnir telvizordakı 
pis verilişdərə baxım.
Qərçimədaş  (is.)  -   uşaq  oyunu.  -   Qərçimədaşı  beş  daşnan 
oynuyullar.
Qərəmət//qaramat  (is.)  -   qəm,  kədər.  -   Axşam  tərəfı  işıxlar 
yanmıyanda adamı qərəmət baser (E.Q.B.).
Qərtməx' (is.)  -   qurumuş  çirk.  -   Şalvann  ətəyi  uzun olduğuna 
qərtməx bağlıyıf.
Qərəvənə (is.) -  xəmir tabağı,  ləyən.  -  A  gəlin,  qərəvəniyə  isti 
su tökgünən, xamır eliyəcəm, ağrrn alem (G.).
Qəşmər  (sif.)  -   tumarh,  səliqəli.  -   Qəşmər  kişidən  heş  kimin 
xoşu gəlmir.

---