24
5. Kuchli shamol, qurg‘oqchilik va uning oqibatlari
Kuchli shamol va insonlar hayotiga va xalq xo‘jaligiga jiddiy zarar etkazadigan
ofatdir. Bu ofat uzoq davom etuvchi va buzish kuchiga ega. Bu ofatning tezligi 30-
90 m/s ga etadi. O‘rta Osiyo mintaqalarida shamolning kuchi 40-60 m/s ga,
O‘zbekistonning Xovos, Bekobod tumanlarida esa 50-60 m/s tashkil etadi. Kuchli
shamolni paydo bo‘lishi, ya’ni atmosferada muvozanatning buzilishi natijasida
havo oqimi juda katta tezlikda harakatlanib, ba’zi
joylarda, u aylanma (voronka)
harakatga aylanib ketadi. Bunday ofat oqibatida odamlarning halok bo‘lishi,
inshoatlarning
buzilishi,
ekinzorlarning
payhon
etishi,
elektr-telefon
tarmoqlarining izdan chiqishi va boshqa oqibatlarga olib keladi. Shuningdek,
kuchli shamol esganda odamlar, uy hayvonlari yuradigan yo‘llardan adashadilar,
simyog‘ochlar, daraxtlar ag‘anaydi, uylarning tomlari buzilishi natijasida odamlar
turli darajada jarohat oladilar.
Shuning uchun bunday favqulodda
holatda odamlar engil, baland qurilgan
imoratlardan, elektr tarmoqlari osilgan simyog‘ochlardan, ko‘priklardan uzoqrok
joylarda saqlanishlari lozim. Bu ofatdan eng ishonchli saqlovchi omil - bu himoya
inshoatlari (metro, er osti yo‘lkalari, uylarning erto‘lalari va boshqalar)
hisoblanadi.
Bu ofatdan saqlanishning yana bir omili - ofat haqida odamlarni o‘z
vaqtida
ogoh qilishdir. Albatta, hozirgi paytda ob-havoni bir necha kun oldindan ayta
oladigan zamonaviy uslublar yaratilganki, bularning bergan ma’lumotlari
asosida
nafaqat odamlarni, balki uy hayvonlarini, moddiy
boyliklarni falokatda asrash,
buzilishini yoki yaroqsiz holga kelishini oldini olish mumkin.
Hulosa qilib aytadigan bo‘lsak, kuchli shamol ofati yuz berganda fuqaro
muhofazasi tizimlari davlat organlari xodimlari boshchiligida qutqaruv va buzilgan
joylarda tiklash ishlarini bajaradi, jabr ko‘rganlarga
birlamchi tibbiy yordam
ko‘rsatadi.
Dostları ilə paylaş: