T. C. Ankara ün vers tes sosyal b L mler enst tüSÜ Özel hukuk (meden hukuk) anab L m dali

 
105 
kinci madde sözleşmenin tarafları, üçüncü madde ise geçerlilik süresi hakkındadır. 
Dördüncü  madde  ödeme  miktarlarının hesaplanmasında  esas alınacak  dönemleri ve 
ödeme zamanlarının tespitine ilişkin esasları içerirken, beşinci ve altıncı maddelerde 
sabit ve değişken ödeme miktarlarının hesaplanma yöntemleri belirlenmiştir. Yedinci 
madde,  swap  sözleşmelerinde  kullanılabilecek  başlıca  faiz  oranlarını  tanımlar. 
Ödemelerin  şeklini  düzenleyen  dokuzuncu  madde  hükmüne  göre,  sözleşmede 
karşılıklı  ödemelerin  takas  edilmeksizin  ifası  (gross  payments)  öngörülmedikçe, 
dönemsel  ödemelerin  vadesi  geldiğinde,  yalnızca iki  ödeme  miktarı arasındaki fark 
ödenir  (netting  payments).  Onikinci  madde  sözleşmenin  sona  erdirilmesinden 
doğacak zararların hesaplanmasıyla ilgili olarak swap taraflarına birbirinden farklı üç 
alternatif sunmakta, onbeşinci madde ise bir hukuk seçimi kaydı içermektedir
293
.  
Bu metnin yayınlanmasından bir yıl sonra “ISDA-Code 1986” adıyla yeni bir 
metin  hazırlanmıştır.  ki  metin  arasındaki  temel  fark,  ISDA-Code  1986  madde 
1/1.1’de  “faiz  oranı  swap  işlemi”  (rate  swap  transaction)  ile  “faiz  oranı  swap 
sözleşmesi” (rate swap agreement) kavramlarının birbirinden ayrılmış olmasıdır. Bu 
ayrım,  anglo-amerikan  hukukuna  dayanan  “tek  sözleşme”  (single  agreement) 
esasının  kabul  edilmiş  olmasından  kaynaklanmaktadır
294
.  “Tek  sözleşme”  kavramı, 
bir  çerçeve  sözleşme  kapsamında  yapılan  tüm  swap  işlemlerinin  tek  bir  sözleşme 
olarak  değerlendirilmesini ifade eder
295
.  Anılan esasın  kabulü  öncelikle,  taraflardan 
birinin  çerçeve  sözleşme  kapsamında  yapılmış  bir  münferit  sözleşmeden  doğan 
yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde, karşı tarafa genişletilmiş bir fesih hakkı 
tanınmasına  hizmet  etmektedir.  Böylece  bir  münferit  sözleşmenin  ihlali  halinde 
                                                 
293
 EBENROTH/MESSER, 14; JAHN, Vereinheitlichung, 198; LINDHOLM, 80; STOAKES, 19; 
SOMER, 405. 
294
  KRAEMER,  367;  ALLEN&OVERY,  4;  JAHN,  Vereinheitlichung,  199;  TUCKER,  592,  dpn. 
68.  
295
 JAHN, Vereinheitlichung, 199; KRAEMER, 367; MÖRNER, 11; GOOCH/KLEIN, 79. 

---

 
106 
çerçeve  sözleşmenin  ve  buna  bağlı  tüm  münferit  sözleşmelerin  feshi  mümkün 
kılınmıştır
296
.  ISDA-Code  1986’da  bu  durum,  “taraflardan  birinin  bir  münferit 
işlemle  ilgili  olarak  temerrüde  düşmesi  halinde,  diğer  taraf  kalan  tüm  münferit 
işlemlerden  doğan  ödeme  yükümlülüklerinden  kurtulur”  şeklinde  ifade 
edilmektedir
297
. Taraflardan birinin iflası durumunda, iflas idaresinin, seçim hakkına 
dayanarak,  aynı  çerçeve  sözleşme  kapsamında  akdedilmiş  münferit  swap 
sözleşmelerinin  bir  kısmının  ifasını  iflas  masasının  yararına  olmadığı  gerekçesiyle 
reddederken,  bir  kısmının  ifasını  talep  etmesinin  (cherry  picking)  önüne 
geçilmesinde de, “tek sözleşme” yapısından faydalanılmaktadır
298
. Nitekim Code’un 
onbirinci  maddesi,  fesih  durumunda  aksi  kararlaştırılmamış  olmak  kaydıyla  tüm 
münferit sözleşmelerin sona ereceğini hükme bağlamaktadır
299
. 
New  York  eyaleti  hukukuna  dayanan  ve  temel  kavramlara  ait  tanımların 
yanısıra  sözleşmenin  ifası  ve  sona  erdirilmesi  hakkında  hükümlere  de  yer  veren 
ISDA-Code,  esas  itibarıyla  kısmen  ya  da  tamamen  taraflar  arasında  kurulacak 
sözleşmeye  dahil  edilebilecek  bir  tanımlar  ve  kurallar  katalogu  olarak  kabul 
edilmelidir
300
.  Taraflar  bu  tanımlardan  ve  hükümlerden  sapan  veya  bunları 
tamamlayan anlaşmalar yapmakta tamamen serbesttirler
301
.  
Swap  piyasalarında  uygulama  alanı  bulan  bir  diğer  standart  metin, 
ngiltere’de  Bankalar  Birliği  (BBA)  tarafından  hazırlanan  “BBAIRS  Terms”dir
302
. 
1985  yılında  yayınlanan  BBAIRS  Terms,  ISDA-Code’a  benzer  şekilde,  swap 
                                                 
296
 TUCKER, 592, dpn. 68; FLANAGAN, 230; JACKSON, 3229. 
297
 ISDA Code 1986 Art. 10.2. 
298
 GOOCH/KLEIN, 80; MÖRNER, 12. 
299
 JAHN, Vereinheitlichung, 199.  
300
  EBENROTH/MESSER,  14;  RAYROUX,  12,  dpn.  4;  KRAEMER,  367;  LINDHOLM,  80; 
FULBIER, 681; FLANAGAN, 234. 
301
  EBENROTH/MESSER,  14;  ANDRES,  366;  FULBIER,  681;  JAHN,  Vereinheitlichung,  198; 
TUCKER, 591. 
302
 SOMER, 407; JAHN, Internationale, 349. 

---

 
107 
işlemlerinde  kullanılan  önemli  kavramları  tanımlar  ve  bazı  temel  noktalara  ilişkin 
hükümler içerir. Ancak ISDA-Code’dan farklı olarak, uygulanması bankalar arasında 
yapılacak kısa vadeli swap sözleşmeleri ile sınırlandırılmıştır
303
.  
BBAIRS-Terms, sözleşmelerin konusunu belirleyen ve bazı temel kavramları 
açıklayan  hükümlerden  sonra  sırasıyla,  tarafların  başlıca  yükümlülüklerinin  neler 
olduğunu,  ödemelerin  gerçekleştirilmesinde  izlenecek  yöntemi  ve  sözlü  olarak 
yapılan  sözleşmelerin  sonradan  yazılı  bir  belge  ile  teyit  edilmesinde  göz  önünde 
bulundurulması gereken esasları belirlemektedir. Metnin son kısmında ise tarafların 
göstermeleri  gereken  teminatlar,  temerrüt  faizi,  fesih  sebepleri,  zararın  tazmini  ve 
uygulanacak hukuka ilişkin hükümler yer alır
304
.  
Fransız  Bankalar  Birliği’nin  (Association  Française  des  Banques)  1987 
yılında “Conditions Générales AFB” ismiyle yayınladığı metin de, esas olarak swap 
işlemlerinde  uygulanmak  üzere  biraraya  getirilmiş  bazı  temel  hükümlerden  ve 
tanımlardan  oluşmaktadır
305
.  Avustralya  Swap  Piyasası  Komitesi  (Australian  Swap 
Market  Committee)  tarafından  1986’da  yayınlanan  örnek  şartlar  ise  (AIRS  Terms-
General  Terms  and  Conditions-Australian  Dollars  Fixed/Floating  Interest  Rate 
Swaps) yalnızca Avustralya doları ile yapılan faiz oranı swaplarını kapsamaktadır
306
. 
2.
  Çerçeve  Sözleşme  Kavramı  ve  Standart  Swap  Çerçeve  Sözleşme 
Metinleri 
Swap  piyasasında  çerçeve  sözleşmelere  başvurulmasının  temelinde,  aynı  iki 
taraf  arasında  çoğu  zaman  birden  fazla  swap  sözleşmesinin  kurulmakta  olduğu 
                                                 
303
  JAHN,  Vereinheitlichung,  199;  EBENROTH/MESSER,  14;  KRAEMER,  368;  CATES,  839, 
dpn. 4; STOAKES, 19; FULBIER, 682; LINDHOLM, 81. 
304
 JAHN, Vereinheitlichung, 199; SOMER, 407; FULBIER, 682; STOAKES, 19. 
305
 KRAEMER, 385; FULBIER, 682; JAHN, Internationale, 351; JAHN, Vereinheitlichung, 200. 
306
 JAHN, Vereinheitlichung, 200; JAHN, Internationale, 351; FULBIER, 682.  

---