T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ felsefe ve din biLİmleri (Dİnler tariHİ) anabiLİm dali
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
47 ülkeleri ile Kenya ve Güney Afrika Cumhuriyeti gibi eski İngiliz sömürgesi ülkelere göç etmiştir. Sih nüfusunun büyük kısmı ise halen Hindistan’da yaşamaktadır. 160 Sihizm için guruların önemi, kutsal kitaplarından da anlaşılmaktadır. Adi Granth adı verilen Sih kutsal kitabı, on gurunun ve bazı Hindu ve Müslüman şairlerin şiirleriyle oluşturulmuştur. Onuncu ve son guru Gobind Singh, ölümünden önce, Sihlerin gurusu olarak kutsal kitabı göstermiş ve bu kitaba, “Guru Granth Sahib” adını vermiştir. Bu yüzden Sihizm, kutsal kitabına en çok saygı gösteren dinlerden biridir. 161 Sihizm’in doğuş ve gelişim sürecini böylece özetledikten sonra bu dinin inanç yapısını ve dolayısıyla kurtuluş anlayışını incelemeye geçebiliriz. Yukarıda belirttiğimiz gibi Sih Dini, Hinduizm ile İslam’ın karışımından oluşmuş bir dini yapıdır. Sihizm, Hinduizm’in kast sistemine, brahman otoritesine ve çok tanrıcılığına karşı çıkmış olmasına rağmen, karma- tenasüh inancını aynen kabul etmiştir. Bunun yanında İslam’ın ise tek tanrı inancını benimsemiş ve böylece diğer Hint kökenli dinlerden farklı bir anlayış sergilemiştir. 162 Tek Tanrı inancını benimsemiş olması itibariyle Sihizm, monoteist bir din olarak kabul edilse de, bu dinin, monist bir anlayışı, yani evrenin Tanrı’dan sudur ettiği ve yine O’nda yok olacağı anlayışını, benimsediği ileri sürülmektedir. 163 Bu durumun İslam’daki bazı tasavvufi akımlarda ortaya çıkan vahdet-i vücut anlayışına 160 Küçük, s. 403- 407; Ana Britannica, C. 19, s. 359; Nesbitt, s. 86-89. 161 Ana Britannica, C. 19, s. 359; Sambhi, s. 220; Huzeyfe Sayım, “Sihizm’in Din Anlayışı”, Dinler Tarihi Araştırmaları II, Ankara 2000, s. 292. 162 Küçük, s. 402. 163 W. Owen Cole- Piara Singh Sambhi, The Sikhs- Their Religious Beliefs and Practices, London and New York 1989, s. 68. 48 benzerliği ise dikkat çekici olarak değerlendirilmektedir. 164 Ancak genel manada Sihizm, monoteist bir din olarak görülmekte ve bu dinin kurucusu olan Guru Nanak’ın da şahsi bir Tanrı anlayışını benimsediği bilinmektedir. 165 Sihizm’in Tanrısı, tek, eşi, benzeri ve ortağı bulunmayan ve aynı zamanda her şeyin yaratıcısı olan varlıktır. İçinde yaşadığımız dünyayı yaratan da Tanrı’dır. Bu yüzden Sih Dini, dünya hayatına olumsuz bir açıdan bakmaz. Tanrı, dünyayı yarattığına göre insan bu dünyadan kaçınmamalı, aksine ondan faydalanmalı ve dünya hayatına katılmalıdır. 166 Ancak bu katılım dünyaya büsbütün kendini kaptırmak olarak algılanmamalıdır. Çünkü bu dünya geçicidir ve önemli olan Tanrı ile birlik olmaktır. Fakat insan genelde bu faniliği unutur veya göz ardı eder ve kendisini olduğundan daha üstün görür. Bu kendine güven, yani “haumai” de insanın kendisini Tanrı’dan ayrı ve dünyaya ait hissetmesine sebep olur. Bu durum ise kişinin mayaya bağlanmasını sağlar. 167 Diğer Hint kökenli dinlerde olduğu gibi Sihizm’de de dünyaya bağlılığı ifade etmek için maya terimi kullanılmaktadır. Ancak diğer dinlerden farklı olarak Sihizm, mayayı tamamen olumsuz olarak görmez. Çünkü Tanrı her şeyin yaratıcısı olduğuna göre, mayayı da o yaratmıştır ve mayanın varlığından yine Tanrı sorumludur. 168 Ancak yine de insan kendisini bu yanılgıya kaptırmamalıdır. Sihizm’de insanı yanıltan mayayı şekillendiren beş kötülükten söz edilmektedir. Bunlar; kam, yani şehvet; lobh, yani açgözlülük; moh, yani dünyaya 164 Gündüz, s. 377. 165 Cole- Sambhi, s. 69; Nesbitt, s. 23; Sayım, Guru Nanak’ın Hayatı ve Öğretileri, s. 76. 166 Cole- Sambhi, s. 82. 167 Cole- Sambhi, s. 68; Sayım, Guru Nanak’ın Hayatı ve Öğretileri, s. 83. 168 Cole- Sambhi, s. 82. 49 bağlılık; krodh, yani öfke ve ahankar, yani kibirdir. 169 Maya ve onu şekillendiren bu beş kötülüğe bağlı olarak kişi, kötü bir karmaya sahip olur ve bunun sonucunda da tekrar tekrar dünyaya gelir. Oysa Sihizm’e göre insan, özgür, akıl sahibi bir varlıktır ve neyin doğru neyin yanlış olduğunu ayırt etme yetisine sahiptir. Dolayısıyla doğru davranışları yaparak insanın karmasını düzeltmesi mümkündür. Kişi, Tanrı’nın sözlerini dinleyerek geleceğini şekillendirme fırsatına sahiptir. Sihizm, bazı insanların çok iyi durumlarda, bazılarının ise çok kötü durumlarda olmasını onların karmalarına bağlar. Kişi, önceki yaşantısında yaptığı işlere bağlı olarak şimdiki hayatında iyi veya kötü durumlardadır. Bu ölüm ve yeniden doğum çemberi, insanın kurtuluşa ulaşmasına kadar devam edip gider. Bu çemberi durdurup kişiyi kurtuluşa ulaştıracak güç ise Tanrı’nın bizzat kendisidir. 170 Benzer şekilde karmaların nasıl karşılık bulacağını belirleyen de Tanrı’dır. 171 Kurtuluşta Tanrı’ya atfedilen bu anlayış tarzıyla Sihizm, diğer Hint kökenli dinlerden ayrılmaktadır. Sihizm’in diğer Hint kökenli dinlerden ayrıldığı bir başka nokta da, dünya hayatına bakışıdır. Sih Dini, yukarıda belirttiğimiz gibi, dünyayı tamamen olumsuz olarak kabul etmemiş, buna bağlı olarak da dünyadan el etek çekme, çilecilik gibi uygulamaları benimsememiştir. 172 İyi bir Sih, bir çileci sannyasin değil, iyi bir aile reisi ve çalışkan bir iş adamıdır. Bu durum suyun üzerindeki nilüfer çiçeği benzetmesiyle ifade edilmektedir. Nilüfer çiçeği nasıl suyun üstünde durduğu halde 169 Cole- Sambhi, s. 83; Nesbitt, s. 26. 170 Sambhi, s. 206. 171 Yitik, Karma- Tenasüh, s. 122. 172 Sayım, “Sihizm’in Din Anlayışı”, s. 304. Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|