Tairova m. M., Abdulloev a. J. Logistika o`quv qo`llanma “Durdona” nashriyoti Buxoro, 2020

Kanal uzunligi bo'yicha ishlab chiqaruvchidan iste'molchiga
tovarlarni ilgari surish bo'yicha ishlarni bajaradigan oraliq aloqalar
soni tushuniladi.
Uzunligi nolga teng bo'lgan kanal to'g'ridan-to'g'ri marketing 
kanali deb nomlanadi, chunki unda oraliq aloqalar mavjud emas, u
faqat sotuvchi va iste'molchidan iborat.
Taqsimot kanalining kengligi - har bir kanal darajasi uchun
ajratilgan taqsimot kanali ishtirokchilari soni.
Qolgan kanallar bilvosita marketing kanallari va birdan uchgacha yoki
undan ko'p bosqichlarni o'z ichiga olishi mumkin.
Bir bosqichli kanal bitta vositachining mavjudligini taxmin
qiladi. Iste'mol bozorlarida ushbu vositachi odatda chakana
sotuvchidir va ishlab chiqarilgan tovarlar sotiladigan bozorlarda ular
ko'pincha savdo agenti yoki vositachi hisoblanadi.
Ikki bosqichli kanal ikkita vositachini o'z ichiga oladi. Iste'mol
bozorlarida bunday vositachilar odatda ulgurji va chakana savdo
qilishadi; sanoat tovarlari sotiladigan bozorlarda savdogarlar sanoat
distribyutori va dileri bo'lishi mumkin.
Uch bosqichli kanal uchta vositachini qamrab oladi. Ko'p
bosqichdagi kanallar mavjud, ammo ular kamroq tarqalgan. Ishlab
chiqaruvchilarning nuqtai nazaridan, taqsimot kanali qanchalik ko'p
bo'lsa, uni boshqarish imkoniyati shunchalik kam bo'ladi.
Kanal kengligi, ya'ni har bir darajadagi mahsulotlarni
taqsimotda qatnashadigan vositachilar soni. Shuning uchun har
qanday kompaniyaning asosiy vazifasi har bir kanal darajasida qancha
vositachidan foydalanish to'g'risida qaror qabul qilishdir. Tovarlarni
taqsimot kanalini shakllantirishda birinchi navbatda kanalning
tuzilishi, ya'ni kanallar soni va kanal ishtirokchilarining o'ziga xos
tarkibi to'g'risida qaror qabul qilinadi. Asosiy va ixtisoslashtirilgan
kanal ishtirokchilarini taqsimlanadi.

---

36