Ta’lim tugrisida

Didaktika — o‘qitish nazariyasi sifatida

Didaktikaning so‘zma-so‘z tarjimasi ≪taiim nazariyasi≫ ma’nosinianglatadi. Didaktika ≪yunoncha≫ so‘zdan olingan boiib,≪didacticos≫ - o‘rgatish, 0‘qitish ma’nosini bildiradi.

Didaktika - taiim jarayoni, mazmuni, qonuniyat vatamoyillari, shakl, metod va vositalarini ilmiy asoslab beruvchi ta`lm nazariyasi, pedagogikaning alohida sohasi.Bu atamani nemis pedagogi V.Ratke (1571-1635) fanga kiritgan deb hisoblanadi. Didaktika nomi ostida u fanni nazariy vametodologik asoslarini tadqiq qiladigan ilmiy sohani tushundi.Didaktikaning fundamental ilmiy asoslari ilk bor Ya.A.Komenskiy
tomonidan ishlab chiqilgan. 1657-yilda u chex tilida ≪Buyukdidaktika≫ asarini yozdi. Didaktikani Komenskiy ≪hammani hamma narsaga o‘rgatish san’ati≫ deb tushuntirdi.
Didaktika ≪nimaga o‘qitish?≫, ≪nimani o‘qitish?≫≪qandayo‘qitish?≫≪qayerda o‘qitish≫ kabi savollarga javob izlaydi.
Didaktikaning obyekti - o’sib kelayotgan avlodga ijtimoiytajribalami, milliy va umuminsoniy madaniyatni tarkibtoptirishga yo’naltirilgan faoliyatning asosiy turi hisoblanganta’lim berishdir.
Didaktikaning predmeti sifatida o’rgatish (o’qituvchifaoliyati) va o’rganish (o’quvchilaming bilish faoliyati),ulaming o’zaro harakati aks etadi.
Didaktikaning asosiy kategoriyaiari quyidagilardan iborat:0 ‘rgatish, o'rganish, o'qitish, ta ’lim, bilim, ko'nikma, malaka,kompetensiya, maqsad, mazmun, tashkil etish, shakl, metod,vosita, natija.
0 ‘rgatish - o'qitish maqsadini amalga oshirish bo'yichapedagogning tartiblangan faoliyati.
O'rganish - anglash, mashq qilish va egallangan tajribalarasosida xulq-atvor va faoliyatning yangi shakllarmi egallashjarayoni, oldin egallanganlari o'zgaradi.
O'qitish - qo'yilgan maqsadga erishishga yo'naltixilgan pedagogbilan o'quvchilaming tartiblangan o'zaro harakati.
Ta’lim - o'qitish jarayonida egallanadigan bilim, ko'nikma,malakalar, kompetensiya va fikrlash usullari tizimi.
Bilim - maium bir fanni nazariy o'zlashtirishni aks ettiradiganinson g'oyalari yig'indisi;
Ko'nikma - egallangan bilimlaming aniq xatti-harakatdagiifodasi, o'zlashtirilgan bilimlami amaliyotga qo'llash usullarini
egallash.Malaka - avtomatlashgan, biror bir usul bilan bexato bajarish, ко‘nikmaning takomillashgan darajasi.