Ta’lim tugrisida

Kompetensiya - egallangan bilim, ko'nikma va malakalarnikundalik va kasbiy faoliyatda qo‘llay olish layoqati.
Maqsad - o‘qitishning nimaga qaratilganligi, uning kuchlarikelgusida qay yo'sinda safarbar etilishi.
Mazmun - o'qitish jarayonida egallanishi lozim bo'lgan ilmiybilim, amaliy ko'nikma va malakalar, faoliyat, fikrlash usullaritizimi.
Tashkil etish - qo'yilgan maqsadni samarali amalga oshirishuchun unga zaruriy shaklni taqdim etadigan, aniq mezonlar bo'yichatartiblangan didaktik jarayon.
Shakl - o’quv jarayonining tashqi ifodasi, uning ichki mohiyati mantig'i, mazmuni uchun qobiq.
Metod - o'qitishning maqsad va vazifalariga erishish (amalgaoshirish) yo'li.
Vosita — o'quv jarayonining predmetli qo'llab-quvvatlanishi,yangi materialni o'zlashtirish jarayonida o'qituvchi va o'quvchilartomonidan foydalaniladigan obyekt.
Natija - o'quv jarayonining so'nggi mahsuli, belgilanganmaqsadlaming amalga oshganlik darajasi.

4. 
   
   Ta’limni tashkil etish turlari va shakllari
   

Ta’limni tashkil etish shakli - bu 0‘qituvchi vaо‘quv chining belgilangan tartibda muayyan maqsadga muvofiq ma’lum rejimda tashkil etiladigan o‘quv-bilish faoliyatining tashqi ifodasidir.jahon pedagogika fani va amaliyotida ta’limni tashkil etishningturli shakllari mavjud. Jamiyat rivojining har bir yangi bosqichi ta’limni tashkil etishga o‘z ta’sirini o‘tkazadi. Ayni vaqtda ta’limning quyidagi shakllari ajratib ko'rsatiladi: individual, individual-guruhli, sinf-dars, leksiya-seminar vasinfdan tashqari, auditoriyadan tashqari, maktabdan tashqari.

Ular o‘quvchilami qamrab olishi, o‘quvchilar faoliyatini tashkil etishi, jamoaviy va individual shakllarining nisbatlari, mustaqilligi darajasi va o‘qish jarayoniga rahbarlik qilish xususiyatlari kabi belgilariga ko‘ra quyidagi uch asosiy turga ajratiladi:
1) individual; 2) sinf-dars; 3) ma’ruza-seminar.
Qadim zamonlarda mavjud bo‘lgan o‘qitishning eng qadimgi shakli ta’limning individual shakli hisoblanadi O`qishni tashkil etishning individual shakli antik davr va o‘rta asrlarda yagona usul Bo`lgan, undan ba’zi mamlakatlarda XVIII asrgacha keng foydalanilib kelingan. XVI asrdan boshlab individual o‘qitish shaklining ahamiyati pasayib, uning о‘mini ta’limning individual-guruhli shakliegallashiga imkon berdi.
Ulardan biri bolalaming guruhli (jamoali) ta’limi sanaladi. U G‘arbiy Rossiya (hozirgi Belomssiya va Ukrainanmg g‘arbiy qismlari) birodarlik maktablarida ilk bor qoilanilgan va u sinf-dars shaklining asosi bo`lib qolgan. Bu tizimlar XVII asrda Yan Amos Komenskiy tomonidan ≪Buyuk didaktika≫ asarida nazariy jhatdan
asoslab berildi va ommalashtirildi. Olim pedagogikaga o ‘quv yili, o ‘quv kuni, dars, mashg‘ulotlar orasidagi tanaffus, o‘quv ta’tillari kabi tushunchalami kiritdi.Sinf-dars tizimi garchi 350 yil avvai asoslangan boisada,
bugungi kunda ham keng ko`lamda qo`llanilib kelinmoqda. Darsning turlari va tuzilishi. Darsning quyidagi turlari mavjud:
• Aralash (kombinatsion dars).
• Yangi bilimlami bayon qilish darsi.
• 0 ‘rganilganlarini takrorlash va mustahkamlash darsi.
• O'quvchilaming bilim, ko'nikmava malakalarini nazorat qilish darsi.
• Laboratoriya darslari.
• Amaliy darslar.