Targeting: what promises do country
Yüklə 0,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şəkil 15.
25
məqaləsində banklararası bazarda gecəlik faiz fyuçerslərindən istifadə etməklə Federal Ehtiyatlar Sisteminin faiz dərəcəsi qərarlarının müxtəlif göstəriclər üzərindəki gözlənilən və gözlənilməyən təsirlərini tədqiq edir. Maliyyə sektorunun əsas tərkib hissələrindən biri olan daxili banklararası bazarın təhlilinə keçməmişdən qabaq qeyd etmək lazımdır ki, banklararası bazarla (daxili və xarici) bağlı statistik məlumatların keyfiyyətində problemlər mövcuddur. Belə ki, bazar göstəricilərinin yaxından tədqiqi məlumatlarla bağlı müxtəlif tutarsızlıqların və uyğunsuzluqların olduğunu göstərir. Bu səbəbdən bazarda aparılan əməliyyatların geniş əhatə olunması, bəzi əməliyyatlarla bağlı məlumatların əldə olunması qeyri-mümkündür. Məsələn, gecəlik kredit və depozit əməliyyatları ilə bağlı stastistik məlumatlar mövcud deyil. Belə məhdudiyyətləri nəzərə alıb, biz araşdırmamızı dar çərçivədə aparmağa məcburuq və burada yalnız kredit əməliyyatları üzərində dayanacağıq. Qeyd etmək lazımdır ki, banklararası bazarda aparılan kredit əməliyyatları dövrü strukturuna görə 30 günədək, 30-90 gün, 90-180 gün, 180-360 gün və 1 ildən yuxarı kreditlər olaraq təsnifləşdirilir. Banklararası bazarla bağlı statistika həm daxili bazarda rezident bankların öz aralarında, həm də qeyri-rezident bankların rezident banklarla apardığı əməliyyatları əhatə edir. İlk öncə, rezident bankların daxili banklararası bazarda öz aralarında apardığı əməliyyatlara nəzər salaq. Bu bazarda kreditlər əsasən üç valyutada - manatda, ABŞ dollarında və avroda reallaşdırılır. Apardığımız təhlillərdə biz manatda və ABŞ dollarında yeni verilən cəmi və 30
Həmçinin, biz bazarda verilən kreditlər üzrə banklar arasında median faiz, o cümlədən 10% və 90% persentil faizlərini hesablayırıq. Median faiz müvafiq dövrdə əməliyyat aparan bankların yarısının median faizindən aşağı, digər yarısının isə ondan yuxarı faizlə kredit verdiyini göstərir. Müvafiq olaraq, 10% persentil faizi bankların 10%-nin bu faizdən aşağı, digər yerdə qalanının isə ondan yuxarı faizlə kredit verdiyini göstərir. Oxşar olaraq, 90% persentil faizi isə eyni qaydada şərh oluna bilər. Beləliklə, median faiz ətrafındakı 10% və 90% persentillər bazarda mövcud olan faizlərin 80%-nin bu intervala düşdüyünü göstərir. İlk öncə qeyd edə bilərik ki, bazarda aparılan kredit əməliyyatlarının həcmi, istər manatda olsun, istər ABŞ dollarında, xeyli kiçikdir. Belə ki, 2003-2014-cü illərdə manatda aparılan cəmi kredit (Şəkil 11) əməliyyatlarının aylıq orta həcmi 280 min manat, 30 günlük kredit (Şəkil 15) əməliyyatlarının həcmi isə 40 min manat təşkil etmişdir. Bu kredit məbləğləri bank sisteminin ay ərzində verdiyi kredit portfelinin müvafiq olaraq 0.06% və 0.17%-ə bərabərdir. Digər tərəfdən, həmin dövrdə fəaliyyət göstərən bank sayını təqribən 40 ədəd qəbul etsək, bu zaman hər banka orta hesabla təqribən 7 min cəmi kredit, min manat isə 30 günədək kredit düşür. Düzdür, son 2-3 ildə cəmi kreditlərin aylıq orta məbləği 500 min manata yaxınlaşsa da, hətta bu belə günlük orta hesabla 25 min manat yeni cəmi kredit deməkdir. Ümumiyyətlə, daxili banklararası bazarda aparılan əməliyyatların sayı da bazarın inkişaf səviyyəsini və aktivliyini göstərən əsas göstəricilərdən hesab olunur. Təəssüf ki, banklararası bazarda ay ərzində aparılan əməliyyatların sayı ilə bağlı statistik məlumat mövcud deyil. Lakin əməliyyatların həcminin kiçik olduğunu nəzərə alsaq, bazarda iştirak edən bankların sayını əməliyyatlarının sayının təxmini göstəricisi kimi istifadə etmək mümkündür. 26
Şəkil 11. Cəmi kreditlər (manat)
Şəkil 12. Kredit faizləri (cəmi)
Şəkil 13. Cəmi kreditlər (USD)
Şəkil 14. Kredit faizləri (cəmi)
Şəkil 15. 30 günədək kreditlər (manat)
Şəkil 16. Kredit faizləri (30 günədək)
Mənbə: AMB
0.0 200.0
400.0 600.0
800.0 1000.0
1200.0 ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n 2003 2004 2005
2006 2007
2008 2009
2010 2011
2012 2013
2014 m in 0 5 10 15 20 ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt ya n m a y se nt 2003 2004
2005 2006
2007 2008
2009 2010
2011 2012
2013 2014
median 10%
90% 0.0
500.0 1000.0
1500.0 2000.0
2500.0 3000.0
ya n iy un noy
ap r se nt fe v iy ul de k m a y okt
m a rt a v q ya n iy un noy
a p r se nt fe v iy ul de k m a y okt m a rt a v q ya n iy un noy
a p r se nt 2003 2004 2005
2006 2007
2008 2009
2010 2011
2012 2013
2014 m in 0.0
5.0 10.0
15.0 20.0
25.0 30.0
35.0 40.0
ya n iy un noy
a p r se nt fe v iy ul de k m ay okt
m a rt a v q ya n iy un noy
a p r se nt fe v iy ul de k m a y okt m a rt a v q ya n iy un noy
a p r se nt 2003 2004 2005
2006 2007
2008 2009
2010 2011
2012 2013
2014 0 50 100 150
200 250
300 350
400 ya n iy un noy ap r se nt fe v iy ul de k m ay okt m a rt a v q ya n iy un noy a p r se nt fe v iy ul de k m a y okt m a rt a v q ya n iy un noy
a p r se nt 2003 2004 2005
2006 2007
2008 2009
2010 2011
2012 2013
2014 m in 0 5 10 15 20 25 30 35 ya n iy un noy
a p r se nt fe v iy ul de k m a y okt m art
a v q ya n iy un noy
a p r se nt fe v iy ul de k m a y okt m a rt a v q ya n iy un noy
a p r se nt 2003 2004 2005
2006 2007
2008 2009
2010 2011
2012 2013
2014 Yüklə 0,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|