Targeting: what promises do country
Yüklə 0,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
36
imkanından istifadə etməklə Mərkəzi Banka borc verə, likvidlik defisiti olanlar isə kredit imkanından istifadə etməklə girov əsasında limitsiz borc ala bilər. Lakin Mərkəzi Bankın əsas məqsədi banklararası bazarın inkişaf etdirilməsidir. Bu istiqamətdə Türkiyə təcrübəsi də maraqlı ola bilər. Türkiyə Mərkəzi Bankı daimi imkanları ilə birgə banklararası bazarın inkişafı üçün özünün təyin etdiyi bir sıra bazar qurucuları ilə də işləyir. Bu halda Bank həmin kommersiya banklarına bəzi şərtlərlə siyasət faizi ilə də borc verir (kredit daimi imkanı üzrə faizdən aşağı). Düşünürük ki, yuxarıda sadalanan addımların atılması banklararası bazarın inkişafı istiqamətində müsbət nəticələrin əldə edilməsinə şərait yaradacaqdır. Xüsusilə, bank sektorunun likvidlik profisitinin aradan qaldırılması, həmçinin bank ehtiyatlarının remunerasiya olunması bank sektorunun likvidlik defisitinin yaranmasına köməklik göstərəcək və onların bazara müraciət tezliklərini artıracaqdır. Həmçinin, Mərkəzi Bankın siyasət faizinin transmissiya kanalının effektivliyini artırmaq, onun banklararası bazar faizlərinə və sonda bank kredit faizlərinə ötürücülüyünü təmin etmək üçün bankların fəaliyyətinə nəzarət tədbirləri də gücləndirilməlidir. Bankların müştəriləri ilə bazar faizindən əhəmiyyətli dərəcədə aşağı kredit və ya depozit əməliyyatları diqqətlə izlənilməli və zəruri tədbirlər görülməlidir. Ümumiyyətlə, belə əməliyyatlar Mərkəzi Bankın siyasət faiz qərarlarının bank faizlərinə transmissiyasını təhrif edir, bərabər rəqabət prinsiplərini pozur, həmçinin banklar üçün maliyyə sabitliyi riski yaradır (BVF (2014)). Fikrimizcə, bu çağırışlardan ən önəmlisi, heç şübhəsiz, banklararası bazarla bağlı statistik məlumatların keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasıdır. Aydındır ki, ictimai fikirdə statistik məlumatlarla bağlı yanlış təsəvvürlər mövcuddur və bu səbəbdən əhalinin statistik məlumatlarla bağlı savadlılığının artırılmasına ehtiyac var. Çox mümkündür ki, təsərrüfat fəaliyyətinin uzun müddət sovet planlı iqtisadiyyat qaydaları ilə idarə edilməsi belə təsəvvürlərə rəvac versin. Belə ki, planlı iqtisadiyyatda statistik məlumatların əhəmiyyəti bazar iqtisadiyyatı ilə müqayisədə aşağıdır və buna görə, günümüzdə statistik göstəricilərin əhəmiyyəti tam qavranılmır. Bazar iqtisadiyyatında istehsal və xidmət fəaliyyəti vahid mərkəzdən planlaşdırılmır və bu səbəbdən, iqtisadiyyatın vəziyyətini dürüst əks etdirən statistik məlumatların mövcud olması zəruridir. Belə ki, bu məlumatlar bazar iştirakçıları və tənzimləyici qurumlar tərəfindən diqqətlə izlənir və iqtisadi vəziyyətə düzgün diaqnoz qoyulmasına çalışılır. İqtisadi vəziyyəti dolğun və dürüst əks etdirən statistik məlumatlara malik olmayan tənzimləyici qurumların siyasət tədbirlərinin effektivliyi təmin oluna bilməz. Buna görə çox vaxt, aşağı keyfiyyətli statistik məlumatlar əsasında siyasət qərarları verməyə məcbur olan mərkəzi banklara İH rejiminə keçmək tövsiyə olunmur (Montiel (2010)). Çünki, iqtisadi vəziyyətə vaxtında düzgün diaqnoz qoymaq və müvafiq tədbir almaq müntəzəm həyata keçirilən proqnozlaşdırma işindən yüksək dərəcədə asılıdır. Proqnozların keyfiyyəti isə statistik məlumatların keyfiyyətinə birbaşa bağlıdır (Mehdiyev və digərləri (2015)). Əvvəlki bölmələrdə də qeyd etdiyimiz kimi, banklararası bazarın statistik məlumatlarında bəzi çatışmazlıqlar mövcuddur. Belə ki, banklararası bazarda gecəlik kredit əməliyyatlarının
37
aparılması ilə bağlı məlumatlar mövcud deyil. Düzdür, belə əməliyyatların qeydiyyatının aparılması çətindir, lakin praktikada bu problemi həll etmək üçün təcrübə mövcuddur. Banklar bir çox hallarda kredit əməliyyatlarını mərkəzi banklardakı müxbir hesabları vasitəsi ilə aparırlar. Belə olduqda, mərkəzi bankların ödəniş sistemlərindən gecəlik əməliyyatlarla bağlı məlumatların əldə olunması mümkündür. Lakin bankların bu əməliyyatları qeyri-rezident banklardakı müxbir hesabları vasitəsi ilə aparması belə tranzaksiyaların uçota alınmasında çətinlik yarada bilər. Lakin Mərkəzi Bankın əlindəki inzibati rıçaqları vasitəsi bu problemin həll oluna biləcəyini düşünürük.
Nəticə Bu məqalədə İH rejimini mənimsəmiş bir sıra aparıcı mərkəzi bankların monetar siyasəti üzrə əməliyyat çərçivəsi təhlil olunur və onların təcrübəsi əsasında Mərkəzi Bankın mövcud əməliyyat çərçivəsinin təkmilləşdirilməsi imkanları araşdırılır. Təhlillər göstərir ki, yaxın gələcəkdə İH rejimini mənimsəməyi düşünən Mərkəzi Bankın qarşısında bir sıra çağrışların həll olunması durur. Bank sektoru ilə müqayisədə xeyli geri qalan banklararası bazar və pul bazarı, həmçinin digər maliyyə bazarları Mərkəzi Bankın yeni əməliyyat çərçivəsi üçün ciddi məhdudiyyətlərdən hesab oluna bilər. Mərkəzi Bankın siyasət faizi qərarlarının digər faizlərə və sonda real sektora transmissiyası ilk öncə likvidlik idarəetməsindən və banklararası bazardan başlayır. Çünki, ən qısamüddətli faizləri müəyyənləşdirə bilən Mərkəzi Bank, onların gəlirlilik əyrisinin uzunmüddət sonluğundakı faizlər üçün istinad nöqtəsinə çevrilməsini təmin edir. Müxtəlif borc kağızlarının qiymətləndirilməsi üçün istinad rolunu oyanayan risksiz DQK-lar üzrə gəlirlilik əyrisinin hesablanması təkrar bazarın formalaşmamasına görə mümkün deyil. Dövlət büdcəsi əhalidən borc almaq zərurəti hiss etmədiyindən DQK bazarı inkişafdan geri qalır. Lakin bu bazarın inkişafdan qalması isə digər bazarların, məsələn korporativ borc kağızları, və s. bazarların inkişafını ləngidir. Hesab edirik ki, AMB sıfır riskli qiymətli kağzılar (notlar) üzrə “qaba” gəlirlilik əyrisinin hesablanması üçün müəyyən işlər görə bilər. Bunun üçün AMB müxtəlif müddətlər üzrə uzunmüddətli notların buraxılmasına başlamalı və notlar üzrə təkrar bazarın formalaşması üçün tədbirlər planı hazırlamalıdır. Notlar bazarının inkişafının isə digər bazarlara müsbət əlavə təsirləri müşahidə olunacaqdır. Belə ki, likvid notlar bazarının inkişafı bank sektorunda uzun dövr ərzində mövcud olan izafi likvidlik probleminin həllinə yardımçı olacaqdır. İkincisi, bankların balanslarında likvidlik defisitinin yaranmasına görə banklararası bazara müraciət tezlikləri artacaq və bu bazarın da inkişafı sürətlənəcəkdir. Üçüncüsü, risksiz gəlirlilik əyrisinin yaranması digər borc kağızlarının hesablanması işini asanlaşdıracaq və həmin maliyyə bazarlarının inkişafına da töhfə verəcəkdir. Ölkər təcrübələri göstərir ki, İH rejimini mənimsəmiş mərkəzi bankların müvəffəqiyyəti üçün ən önəmli amillərdən biri dürüst və dolğun, həmçinin operativ qaydada əldə olunan statistik məlumatların mövcud olmasıdır. Məlumdur ki, tənzimləyici qurum kimi Mərkəzi Bank verdiyi 38
qərarların nəticəsini əhəmiyyətli gecikmə ilə müşahidə edir və bu səbəbdən, informasiya bolluğu Mərkəzi Bank üçün böyük nemət, həmçinin müvəffəqiyyətinin açarı hesab oluna bilər. Hətta, etibarlı statistik məlumatlara malik olmayan mərkəzi bankların İH rejiminə keçməsi tövsiyə olunmur. Buna görə, Mərkəzi Bank öz səlahiyyətində olan, həmçinin digər dövlət qurumlarının səlahiyyətlərinə daxil olan statistik məlumatların toplanması, emal edilməsi və nəşr olunması işini diqqətlə izləməli və məlumatların keyfiyyətinin artırılması üçün həmin qurumlarla sıx əməkdaşlıq etməlidir. Araşdırmalar göstərir ki, İH rejimini mənimsəmiş mərkəzi bankların həyata keçirdikləri siyasətlərin effektivliyi dövlət qurumları arasında mövcud olan əməkdaşlıq və koordinasiyadan yüksək dərəcədə asılıdır. Bu yalnız bəzi problemlərin mərkəzi banklar tərəfindən həll oluna bilməməsindən irəli gəlmir. İqtisadi qurumlar arasında koordinasiya və dayanışma olmadığı zaman həmin qurumların siyasət tədbirlərindəki ziddiyətlər görülən işlərin effektivliyini ortadan qaldıra bilər. Bunun üçün Mərkəzi Bankın digər qurumalarla sıx əməkdaşlığa, yardımlaşmaya və koordinasiyaya ehtiyacı olduğu kimi, digər tənzimləyici qurumların da eyni ehtiyacları mövcuddur.
Almarzoqi, Raja, and Naceur, Sami B., 2015, “Determinants of Bank Interest Margins in the Caucasus and Central Asia”, IMF, WP 15/87 Alon, Titan, and Swanson, Eric, 2011, “Operation Twist and the Effect of Large-Scale Asset Purchases”, Federal Reserve Bank of San Francisco, Economic Letter 2011-13 Bank of England, 2001, “The Framework for the Bank of England’s Operations in the Sterling Money Markets” Bank of England, 2006, “The Framework for the Bank of England’s Operations in the Sterling Money Markets”, Basci, Erdem and Kara, Hakan, 2011, “Financial Stability and Monetary Policy”, Central Bank of the Republic of Turkey, WP 11/08 Bernanke, Ben S., 2004, “The Logic of Monetary Policy”, Speech, Board of Governors of the Federal Reserve System Bernanke, Ben S., 2005, “The Global Saving Glut and the US Current Account Deficit”, Speech 77, Board of Governors of the Federal Reserve System Berananke, Ben S., 2006, “Monetary Aggregates and Monetary Policy at the Federal Reserve: Historical Perspective”, Speech 243, Board of Governors of the Federal Reserve System
39
Bernanke, Ben S., 2006, “Reflections on the Yield Curve and Monetary Policy”, Speech 175, Board of Governors of the Federal Reserve System Bernanke, Ben S., 2011, “Semiannual Monetary Policy Report to the Congress: Testimony before the Committee on Financial Services, US House of Representatives, July 13, 2011”, Web Site 129, Board of Governors of the Federal Reserve System Bernanke, Ben S., 2012, “Monetary Policy since the Onset of Crisis”, Proceedings-Economic Policy Symposium – Jackson Hole, Federal Reserve Bank of Kansas City, pp. 1-22 Bernanke, Ben S., 2015a, “Why are interest rates so low?”, March 30, 2015, http://www.brookings.edu/blogs/ben-bernanke/posts/2015/03/30-why-interest-rates-so-low
Bernanke, Ben S., 2015b, “Why are interest rates so low?, part 2: Secular stagnation”, March 31, 2015, http://www.brookings.edu/blogs/ben-bernanke/posts/2015/03/31-why-interest-rates- low-secular-stagnation
Bernanke, Ben S., 2015c, “Why are interest rates so low?, part 3: The global savings glut”, April 1, 2015, http://www.brookings.edu/blogs/ben-bernanke/posts/2015/04/01-why-interest- rates-low-global-savings-glut
Bernanke, Ben S., 2015d, “Why are interest rates so low?, part 4: Term premiums”, April 13, 2015, http://www.brookings.edu/blogs/ben-bernanke/posts/2015/04/13-interest-rate-term- premiums
Bindseil, Ulrich, and Wurtz, Felming R., 2008, “Efficient and Universal Frameworks (EUF) for Monetary Policy Implementation”, European Central Bank, Mimeo Borio, Claudio E. V., 1997, “The Implementation of Monetary Policy in Industrial Countries: A Survey”, Bank for International Settelments, Economic Paper No. 47 Borio, Claudio E. V., 2001, “A Hundred Ways to Skin a Cat: Comparing Monetary Policy Operating Procedures in the United States, Japan and the Euro Area”, Bank for International Settlements, Monetary and Economic Department Papers No. 9 Borio, Claudio E. V., and Disyatat, Piti, 2009, “Unconventional Monetary Policies: An Appraisal”, Bank for International Settlements, WP 292 Demiralp, Selva and Jorda, Oscar, 2002, “The Announcement Effect: Evidence from Open Market Desk Data”, Federal Reserve Bank of New York, Economic Policy Review 8(1) European Central Bank, 1999, Monthly Bulletin, May 1999 European Central Bank, 2001, Monthly Bulletin, April 2001 40
Friedman, Benjamin M. and Kuttner, Kenneth N., 2010, “Implementation of Monetary Policy: How do Central Banks Set Interest Rates”, Handbook of Monetary Economics Vol. 3 Ganley, Joe, “Surplus Liquidity: Implications for Central Banks”, Bank of England, Center for Central Banking Studies, Lecture Series No. 3 Gray, Simon, and Talbot, Nick, 2006, “Monetary Operations”, Bank of England, Center for Central Banking Studies, Handbook No. 24 Gray, Simon, and Talbot, Nick, 2007, “Developing Financial Markets”, Bank of England, Center for Central Banking Studies, Handbook No. 26 Gray, Simon, and Talbot, Nick, 2008, “Liquidity Forecasting”, Bank of England, Center for Central Banking Studies, Handbook No. 27 Gray, Simon, 2006, “Central Bank Management of Surplus Liquidity”, Bank of England, Center for Central Banking Studies, Lecture Series No. 6 Gray, Simon, 2008, “Liquidity Forecasting”, Bank of England, Center for Central Banking Studies, Handbook No. 27 Gürkaynak, Refet, Sack, Brian and Swanson, Eric, 2005a, “The Sensitivity of Long-Term Interest Rates to Economic News: Evidence and Implications for Macroeconomic Models”,
Gürkaynak, Refet, Sack, Brian and Swanson, Eric, 2005b, “Do Actions Speak Louder Than Words? The Response of Asset Prices to Monetary Policy Actions and Statements”,
Gürkaynak, Refet, Sack, Brian and Wright, Jonathan, 2007, “The US Treasury Yield Curve: 1961 to the Present”, Journal of Monetary Economics, 54(8), pp. 2291-2304 Gürkaynak, Refet, Levin, Andrew and Swanson, Eric, 2010, “Does Inflation Targeting Anchor Long-Run Inflation Expectations? Evidence from Long-Term Bond Yields in the US, UK and Sweden”, Journal of the European Economic Association, 8(6), pp. 1208-1242 Gürkaynak, Refet and Wright, Jonathan, 2012, “Macroeconomics and the Term Structure”,
Greenspan, Alan, 2005, “Semiannual Monetary Policy Report to the Congress: Testimony before the Committee on Banking, Housing and Urban Affairs, February 16, 2005”, Board of Governors of the Federal Reserve System 41
Greenspan, Alan, 2005, “Semiannual Monetary Policy Report to the Congress: Testimony before the Committee on Banking, Housing and Urban Affairs, July 20, 2005”, Board of Governors of the Federal Reserve System Hüseynov, Salman, 2012, “Likvidlik idarəetməsi: AMB təcrübəsi”, Təqdimat Noyabr, 2012 Jamilov, Rustam, 2012, “Lending Rate Pass-Through and Bank Heterogeneity in High Interest Rate Environment”, Central Bank of Azerbaijan, WP King, Mervyn, 1997, “The Inflation Target Five Years On”, Speech, Board of Governors, Bank of England Kuttner, Kenneth N., 2001, “Monetary Policy Surprises and Interest Rates: Evidence from the Fed Funds Futures Market”, Journal of Monetary Economics, 47(3), pp. 865-879 Nelson, Charles R. and Siegel, Andrew F., 1987, “Parsimonious Modeling of Yield Curves”, Journal of Business 60(4), pp. 473-489 Mammadov, Fuad, and Ahmdov, Vugar, 2014, “Monetary Transmission Mechanism in Azerbaijan: SVAR Analysis”, Central Bank of Azerbaijan, WP McConnachie, Robin, 1996, “Primary Dealers in Government Securities Market”, Bank of England, Center for Central Banking Studies, Handbook No. 6 Meeyam, Vilada, and Jaureui, Rodrigo Cano, 2012, “Moving Toward Greater Foreign Exchange Flexiblity”, IMF, Technical Report for Central Bank of Azerbaijan Mehdiyev, Mehdi, Əhmədov, Vüqar, Hüseynov, Salman və Məmmədov, Fuad, 2015, “Ölkə iqtisadiyyatı üzrə göstəricilərin modelləşdirilməsi və proqnozlaşdırılması: Problemlər və praktiki çətinliklər”, Azərbaycan Mərkəzi Bankı, İşçi məqalə no. 01/15 Mishra, Prachi, Montiel, Peter J., and Spilimbergo, Antonio, 2010, “Monetary Transmission in Low Income Countries”, IMF WP 10/223 Mishra, Prachi, Montiel, Peter J., Pedroni, Peter and Spilimbergo, Antonio, 2012, “Monetary Policy and Bank Lending Rates in Low-Income Countries: Heterogenous Panel Estimates”, Williams College WP Montiel, Peter J., 2010, “SWOT Analysis: Comments and Questions”, Memo for Central Bank of Azerbaijan Rule, Gareth, 2011, “Issuing Central Bank Securities”, Bank of England, Center for Central Banking Studies, Handbook No. 30 Svensson, Lars O., 1995, “Estimating Forward Interest Rates with the Extended Nelson and Siegel Method”, Quarterly Review 3, pp. 13-26
42
Svensson, Lars O., 1997, “Exchange Rate Target or Inflation Target for Norway?”, Choosing a Monetary Policy Target (eds. Christtiansen, Anne B. and Qvigstad, Jan F.), Scandinavian Unviersity Press, pp. 120-138 Svensson, Lars O., 1999, “Inflation Targeting as a Monetary Policy Rule”, Journal of Monetary Economics 43, pp. 607-654 Svensson, Lars O., 2011, “Practical Monetary Policy: Examples from Sweden and the United States”, Brookings Papers on Economic Activity, pp. 289-332 Svensson, Lars O., 2013, “Some Lessons from Six Years of Practical Inflation Targeting”, Sveriges Riksbank Economic Review 3, pp. 29-80 Sveriges Riksbank, 2014, “Riksbank’s Operational Framework for the Implementation of Monetary Policy: A Review”, Riksbank Studies March 2014 Van’t dack, Jozef, 1999, “Implementing Monetary Policy in Emerging Market Economies: An Overview of Issues”, Bank for International Settlements, Policy Papers No. 5 William, Poole, 1968, “Commerical Bank Reserve Management in a Stochastic Model: Implications for Monetary Policy”, Journal of Finance 23, pp. 769-791 William, Poole, 1970, “Optimal choice of Monetary Policy Instruments in a Simple Stochastic Macro Model”, Quarterly Journal of Economics 84, pp. 197-216 Woodford, Michael, 2001, “Monetary Policy in the Information Economy”, Federal Reserve Bank of Kansas City, Economic Policy for the Information Economy Wright, Jonathan H., 2006, “The Yield Curve and Predicting Recessions”, Board of Governors of the Federal Reserve System, Finance and Economics Discussion Series Yilmaz, Durmuş, 2009, “Turkey’s Monetary and Exchange Rate Policy for 2009”, Speech delivered on 16 December 2008, Central Bank of the Republic of Turkey Yüklə 0,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|