Tarih Okulu Dergisi (tod) Journal of History School (johs)
Yüklə 290,35 Kb. Pdf görüntüsü
|
Makedonya’da 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Tarih Ders Kitaplarında Osmanlı-Türk Algısı [815]
önüne sermiştir. Bu meyanda I.Dünya Savaşıyla ilgili verilen bilgilerin çok sığ olduğu anlaşılırken, savaşın cephelerinden de hiç bahsedilmediği fark edilmiştir. Konu bütünlüğünün sağlanması ve I.Dünya Savaşında Osmanlıların Balkanlardaki mücadelelerinden bahsetmek adına hiç olmazsa Osmanlı’nın müttefiki Avusturya-Macaristan’a yardım için açılan Makedonya (Galiçya- Balkan) Cephesinden bahsedilebilirdi. Yine I.Dünya Savaşında Balkan ulusları ve gelecekleriyle ilgili olarak da bölgesel mahiyette ve tam bağımsızlıktan bahsedilemeyen ulusların bu savaştan yara almadan çıkmanın hesaplarını yaptığı belirtilmiştir. Ancak bu iki başlık altında da Osmanlı Devleti ve stratejileri hakkında hiç bilgi verilmemiştir. Osmanlılar ile ilgili bilgiler kitapta “Türkiye Cumhuriyetinin Oluşu” başlığıyla devam ettirilmiştir. Bu bölümde özellikle I.Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı Hanedanlığının yıkıldığı belirtilirken, hanedanlık topraklarının Doğu Trakya ve İzmir bölgesinde Yunanlıların hâkim olduğu, doğu bölgesinde Ermenilerin bir devlet kurduğu, güneyde ise İtalyan ve Fransızların etkili olduğu savunulmuştur (Ristovski ve diğerleri, 2010: 23). Bu bilgilerde kısmen doğruluk payı olmasına karşın, gerçekte Anadolu’da yapılmak istenen ve kitapta hiç bahsedilmeyen durum şu şekildedir; Mondros Antlaşmasının bir maddesi uyarınca İtilaf güçleri karışıklık çıktığını iddia ettikleri yerleri işgal etme hakkına sahip olacaklarından hareketle, doğu Anadolu’da Rusların çekilmesiyle birlikte Ermenileri silahlandırmış ve bazı isyan girişimlerinde bulunmalarına sebep olunmuştur (Güler ve Akgün, 2003: 266). İtilaf devletleriyle birlikte Ermenilerin de Anadolu’nun doğu, batı ve güneyi ile İstanbul ile çevresinde tam bir hâkimiyet kurdukları da söylenemez. Çünkü bu bir hâkimiyet değil işgal ve isyan teşebbüsüdür. Evet, İtilaf güçleri Anadolu’daki birçok şehrin çeşitli bölümlerini işgal etmeye çalışmıştır. Liman, tramvay, savunma, jandarma ve polis üzerinde sıkı bir kontrol sağlamaya çalışmışlardır (Lewis, 2004: 240). Kuzey Anadolu’da eski Pontus Krallığını kapsayan ve Samsun, Amasya ve Sivas’ı da içine alan bir Rum devleti kurma çabasına girişilmiştir. Ayrıca Batı Anadolu’nun işgalinin sağlanması amacıyla da İzmir ve bölgesini işgal etme teşebbüsü de yaşanmıştır (Shaw ve diğerleri, 2006: 391-392). Ancak Türkler açısından yaşanan tüm bu sıkıntılar kitapta işlenmediği gibi Türk milletinin bağımsızlık mücadelesi (milli mücadele dönemi ve kurtuluş savaşı süreci) üzerinde de hiç durulmamıştır. İşgal teşebbüslerinden bahsedilirken en azından Türklerin bu işgal teşebbüslerine karşı başlattıkları direniş hareketleri ve mücadeleleri üzerinde de durulmalıdır. Selçuk Ural [816]
Ancak Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması kısmi bir Türk-Yunan Savaşına bağlanarak, bu savaştan yenik ayrılan Rumların Anadolu’yu terk ettikleri ve imzalanan Lozan Barış Antlaşmasıyla da Türklerin de kendi ulus devletlerini kurdukları belirtilmiştir. Burada da eksik bilgi söz konusudur. Türkler, I.Dünya Savaşı sonrasında kendi topraklarının işgal edilmesine karşı başlattıkları ve “Kurtuluş Savaşı” olarak adlandırılan mücadelelerinde sadece Rumlarla değil İngiliz, Fransız, Rus ve İtalyan birlikleriyle de mücadele etmişlerdir. Ancak kitapta bu mücadelelerden de hiç bahsedilmemiştir. Bu noktada asıl önemli olan ise kitabın genelinde ve özellikle de Balkanlarda Osmanlı egemenliğine karşı başlatılan isyan hareketlerinin olduğundan çok daha etkin ve abartılarak anlatımı yapılırken, yeni bir devletin kurulmasıyla sonuçlanmış ve Balkanlardaki hadiselerle karşılaştırma olarak bir isyan değil de işgale karşı mücadele olarak çıkan Türkiye Cumhuriyeti Devletinin oluşumundan sadece iki sayfada bahsedilmesidir. Hem çok kısa ve hatalı bilgiler verilirken hem de çok kısıtlı aktarımla özellikle bu kitaplardan faydalanacak Türk öğrencilerin, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin kuruluş sürecinden uzak kalmalarına sebep olunmuştur. Ayrıca Türkiye hakkında kısa da olsa izahat yapılmaya çalışılan bölümün hemen altına iliştirilen fotoğraftaki “İstanbul’da camiye çevrilen Aya Sofya Kilisesi” (Ristovski ve diğerleri, 2010: 24) ifadesi de konuya ne denli taraflı bakıldığını da ortaya koymaktadır. Son olarak kitabın “Makedon Devletinin Kurulması” başlığı altında demokratik Makedonya vatandaşı hakları şeklinde 1944 yılındaki kazanımlardan bahsedilirken herkese can, mal güvenliğinin, her vatandaşa din ve şuur özgürlüğü garantisinin verilmesine dikkat çekilmiştir (Ristovski ve diğerleri, 2010: 104). Oysaki bu hürriyetler çok eskilerden beri Balkanlardaki Osmanlı hâkimiyeti dönemiyle birlikte tüm ahaliye sağlanan güvenceler olarak zaten bilinmektedir. Ancak Osmanlı Balkanlarında o dönem için Batı Avrupa’da dahi başarılamamış olan tamamen hoşgörü ve baskıdan uzak bir siyasi ve dini hava teneffüs edilmiş olmasına rağmen kitapta bu durum üzerinde neredeyse hiç durulmamıştır. Çalışmanın sonuç bölümüne geçmeden evvel, ele aldığımız Türkçe tarih ders kitaplarında hem çocuklara verilmek istenen ve objektiflikten uzak algıların hem de ortaya koyduğumuz eleştirilerin de daha iyi anlaşılabilmesi maksadıyla, kitapların genelindeki algı yönlendirmelerini aşağıdaki tablo ile vermeye çalıştık.
Yüklə 290,35 Kb. Dostları ilə paylaş:
|