TariHİ materyaliZMİN Çarpiticiliğinda

Tarihi Materyalizmin Çarpıtıcılığında Zıtların Birliği 

 

19

mücadelesinin önceli olduğu oranda profesörümüzün ekonomik alt yapının öncelliğini 

reddettiği böylece tekrar ispatlanmış oldu. 

   Ve böylece profesörümüzün fikirsizlikler yığınındaki bir püf noktası da açıkça 

sırıtmaya başladı. 

  

Üretim  ilişkileri. 

   Üretici güçler ile ekonomik ve siyasi ilişkilerin mide bulandırıcı bir çorbası olan 

sosyal ilişkiler karşı karşıya konuyor. 

  

Üretici güçler ile sınıf mücadelesi karşı karşıya konuyor. 

  

Üretim  ilişkilerinin yeri nerede? Yok! 

  

Bu  açık ki çok yanlış bir sonuç. 

  

Üretim  ilişkilerinin yeri var: Üretici güçlerin karşıtı ve önceli olan sosyal 

ilişkilerin parçası olarak ve bu sosyal ilişkiler içinde sınıf mücadelesinin bir türevi, bir 

yansıması olarak var. Nasıl ki bu sınıf mücadelesi ekonomik temelinden yoksun, 

ayakları havada bir sınıf mücadelesidir, üretim ilişkileri de üretici güçlerin türevi 

değil de önceli olarak görüldüğünden bu üretim ilişkileri de ayakları havada üretim 

ilişkileri olarak vardırlar.  

  

Gelin  şimdi C. Bettelheim'ın bu kafası üstünde duran dünyasında üretim 

ilişkilerinin halini görelim. 

 

D- ÜRETİM İLİŞKİLERİ VE HUKUK 

 

   C. Bettelheim "sınıf ilişkileri ve sahipliğin hukuki şekilleri" başlığı altında şöyle 

diyor: 

  

"Sahipliğin hukuki şekillerindeki değişiklikler sınıfların ve sınıf mücadelesinin 

varoluş  şartlarının yok olması için yeterli" değildir, çünkü sınıfların ve sınıf 

mücadelesinin varoluş "şartlarının kökenleri.... üretim ilişkilerindedir." 

  

Sınıfların ve sınıf mücadelesinin varoluş  şartlarının kökenleri üretim 

ilişkilerindedir. Ne kadar doğru. Ve “yeterlilik” türünden elastiki kavramları 

dıştalarsak, hukukta değişiklik yaptım, o halde sınıfları kaldırdım mantığı, üretim 

ilişkileri olduğu gibi dururken böyle bir iddiayla ortaya çıkma mantığının aptallığı ne 

kadar doğru bir tespit. 

 

  Ne oluyoruz? Biz yüce bir Marksist’e etmediği lafları  mı ettirdik? Kendi 

“mekanik materyalist” yaklaşımımız nedeniyle bu yüce “diyalektik materyaliste” 

kendinde olmayan bir Marksizmi tersine çevirme çamurumu attık??? 

  

Bakalım. 

  

Şimdiye kadar Stalin sözlerine ve görüşlerine doğrudan değinmemiştik.  

 Şimdi hem zorunlu, hem de çok faydalı. 

   Profesörümüz Stalin’in, Stalin Anayasası üzerine yaptığı meşhur konuşmayı 

anlatıyor. Gelin biz önce Stalin’in ne dediğine ve nasıl dediğine bir bakalım: 

 

  Stalin, önce SSCB ekonomisinde ve buna uygun olarak SSCB’nin sınıfsal 

yapısında ortaya çıkan değişiklikleri kaydediyor, “1924-1936 arası ekonomimiz 

alanında ortaya çıkan değişiklikler ana hattıyla böyledir. 

 

  SSCB’nin ekonomik hayatında ortaya çıkan bu değişikliklere uygun olarak 

toplumumuzun sınıfsal yapısı  da değişmiştir.” (Leninizm, s. 564-565, İng. 1942 

baskısı.) 

---

Tarihi Materyalizmin Çarpıtıcılığında Zıtların Birliği 

 

20

  

Sonrada bu değişikliklerin yeni Anayasaya nasıl yansıtıldığını inceliyor. 

  

“SSCB’nin  yaşamındaki bu değişiklikler yeni Anayasa taslağında nasıl 

yansıtılmıştır? 

 

  

...Yeni  Anayasa  taslağını hazırlarken Anayasa Komisyonu, anayasanın programla 

karıştırılmaması önerisinden hareket etmiştir... Program hali hazırda var olmayan, 

gelecekte başarılması ve kazanılması gerekenden bahsederken, Anayasa tam tersine, 

bugün hali hazırda var olandan, hali hazırda başarılmış olandan bahsetmelidir. 

  

... 

  

Dolayısıyla, Anayasa taslağı, hali hazırda kat edilmiş yolun bir özeti, hali hazırda 

kazanılmış başarıların bir özetidir. Başka bir deyişle o, gerçekte hali hazırda 

başarılmış ve kazanılmış olan şeylerin hukuki şekillenmesi ve kaydedilmesidir.” 

(a.g.e., s. 569-570.) 

  

Stalin  ne  diyor? 

  

Önce  ekonomik  ilişkiler değişti, buna bağlı olarak sınıfsal yapı da değişti. ?imdi 

sıra bunları siyasi üst yapıda, hukukta, Anayasa hukukunda yansıtmaya gelmiştir. 

Ekonomik ve sınıfsal yapıda hali hazırda ortaya çıkmış değişiklikleri hukuki olarak 

kaydetmenin sırası gelmiştir. 

   Önce ekonomik alt yapı değişir, sonra bu değişikliğin taleplerine uygun olarak 

siyasi üst yapı değiştirilir. 

  

Şimdi gelelim profesörümüzün yaptıklarına... 

  

Stalin’in ne yaptığına yukarda değindik. Dünyanın en aptal adamına bile açık olsa 

gerekir, kaldı ki C. Bettelheim diyalektik ve tarihi materyalizme gerçek devrimci 

karakterini iade etmeyi üstlenmiş bir yüce kişi... Ama bakın  şimdi onun Stalin’e 

yaptırdıklarına: Meğersem Stalin “sahipliğin hukuki şekillerinde” yani mülkiyet 

ilişkilerinde 1924-1936 arası ortaya çıkan değişiklikleri anlatmış, sonrada tutmuş bu 

değişikliklere dayanarak “antagonist sınıfların” ve “kapitalist üretim ilişkilerinin” yok 

olduğunu ilan etmiş. 

  

Bu  nedir? 

   Bu, Stalin’in yaklaşımını tersine çevirip, kafası üstüne oturtup Stalin’e mal 

etmektir. 

  

Bu  nedir? 

   Bu, tarihi materyalizmin temel tezlerini kafası üstüne oturtmuş C. Bettelheim’in 

kendi yaklaşımını Stalin’e mal etmesidir. 

  

Çünkü, profesörümüz Stalin’in işe hukuki değişikliklerle başladığını ve bu hukuki 

değişikliklere dayanarak eski sınıf ve üretim ilişkilerini yok sayıverdiğini ilan ediyor. 

Halbuki, işe “sınıf mücadelesi” ile başlayıp, sınıf mücadelesi üzerinden “ideolojik-

siyasi ilişkilere”, dolayısıyla hukuki ilişkilere hücum edip... böylece üretim ilişkilerini 

değiştirmeyi öneren kendisidir. 

  

C.  Bettelheim’ın yukarıda Stalin’e mal ettiği yaklaşım tamı tamına kendi 

mantığıdır. O kadar ki o, Stalin’e üretim ilişkileri eskisi gibi dururken niye hukukta 

değişiklik yapıyorsun diye bir eleştiri getirmiyor. Niye? Kendi mantığı tamı tamına 

öyle davranmayı gerektirir de ondan. Eski üretim ilişkileri dururken hukuk 

değiştirilmez diye eleştirmiyor, hukuktaki değişiklikler “yetmez” diye eleştiriyor. 

Elastiki ve hiç yeri olmayan “yetmez”in hikmeti işte buradadır. C. Bettelheim için 

---